Helena Taberna

Helena Taberna Aierra (Altsasu, Nafarroa Garaia, 19??) zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizle nafarra da.^[1] 2006an, Emakume Zinemagileen eta Ikus-entzunezko Baliabideen Elkartearen sortzaileetako bat izan zen. Zinemari dagokionez, 87 cartas de amor (1992) eta Nerabe (1995) film laburrak, Alsasua 1936 (1994) eta Herrikolore (1996) bideoklipa zuzendu zituen. 2000. urtean Yoyes, lehen film luzea, estreinatu aurretik. ETAko buruzagi izan ondoren ETAk berak hil zuen Dolores Gonzalez Katarain Yoyesen bizitzaren inguruko film horretan zuzendari, gidoigile eta ekoizle izan zen.^[2]

Helena Taberna
Bizitza
Jaiotza	Altsasu, ?
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Familia
Aita	Luis Taberna Tompes
Haurrideak	ikusi Iñaki Aierra
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria eta gidoilaria

Osaba Marino Aierra idazlea zuen eta bere liburuan oinarrituta egin zuen Alsasua 1936 filma, non Iñaki Aierra nebak lan egin zuen. Gerra Zibilaren gaia berriro La buena nueva (2009) filmean jorratu zuen.

Nagore dokumentalean, ostera, erizaintzako ikasle gazte baten heriotza bortitza kontatu zuen, 2008ko San Ferminetako psikiatriako egoiliar baten eskutik.

Lan ibilbidea

Irakasle ikasketak egin zituen. Irakaskuntzan hainbat urte eman ondoren, ikus-entzunezkoekin 1986an hasi zen lanean, Nafarroako Gobernuak Teknologia Berrien Koordinatzaile izendatu zuenean. Hainbat urte bideo didaktikoak sormenezko bideoekin, film laburrekin eta dokumentalekin tartekatu ondoren, 1994. urtean administrazioko lana utzi eta zinemagintzan murgildu zen erabat. 2002an bere produkzio-etxea sortu zuen, Lamia Producciones.

2006an, beste zinema-zuzendari batzuekin batera, Helena Tabernak PICO sortu zuen, 300 bazkide dituen eta helburu garrantzitsuak lortu dituen Emakume Zinemagileen eta Ikus-entzunezko Baliabideen Elkartea. Zinemagilea CIMA elkarteko zuzendaritza batzordeko kide da.^[3]

Lanak

Yoyes izeneko lehen film luzeak Yoyesen bizitza kontatzen du, ETAn erantzukizuneko karguak bete zituen lehen emakumearena. 2000ko martxoan estreinatu zen, eta karteldegian diru-bilketa handia lortu zuen. Columbia Pictures arduratu zen Espainian nazioarteko salmenten 100 kopia eta intrafilmekin banatzeaz. 2000. urteko Espainiako filmik sarituena izan zen, El Bolarekin batera eta urteko arrakastatsuenetako bat.

2003. urtean, Extranjera film dokumentala zuzendu zuen. Madrilen bizi ziren emakume etorkin batzuen esperientzia kontatu zuen. 2003an aukeratu zuten Valladolideko Nazioarteko Zinema Astean, Seminci-n, eta hainbat sari jaso zituen.^[4]

2008an, La buena nueva filma estreinatu zuen, Erromatar Eliza Katolikoak Espainiako Gerra Zibilean Errepublikaren aurkako matxinadari emandako laguntza jasotzen zuena, erretaguardiako herri batean zegoen errektore baten begiradaren bidez. Helenaren osaba zen Marino Ayerra apaizaren historia errealean oinarrituta dago. Filma 80 aretotan banatu zen eta gutxienez 15 sari jaso zituen nazioarteko jaialdietan.

2010ean, Nagore dokumental-filma estreinatu zuen. Psikiatriako egoiliar batek 2008ko sanferminetan erizaintzako ikasketak egiten ari zen neska baten heriotza bortitza kontatzen du. Filma Valladolideko 2010eko Semincin aurkeztu zen.^[5]

2016. urtean Tabernak Lucía Etxebarriaren El contenido del silencio/ Isiltasunaren eleberriaren egokitzapen aske bat zuzendu zuen, Kanariar Uharteetako neska gazte baten benetako desagerpenean oinarritua.^[6]

Ondoren egin ditu Acantilado (2016) eta Varados (2019).

Zinema eta hezkuntza

2003an, Helena Tabernak, Lamia Producciones enpresaren bidez, material didaktikoen ildo editorialari ekin zion, zinemaren eta generoaren azterketa hezkuntza-, kultura- eta gizarte-eremuetara hurbiltzeko. 2010era arte, Extranjeras, La buena nueva eta Nagore lanen material didaktikoak daude eskuragarri.^[7]

Filmografia

Urtea	Pelikula
2019	Varados
2016	Acantilado
2010	Nagore
2008	La buena nueva
2003	Extranjeras
2000	Yoyes
1996	Nerabe (film laburra)
1994	Alsasua 1936 (migmetratge)
1994	Recuerdos del 36 (dokumental laburra)
1993	Emiliana (film laburra)
1992	87 cartas de amor (film laburra)
1990	Busto de un poeta (film laburra)
1990	La mujer de Lot (film laburra)

Sariak eta aintzatespenak

Valladolideko Seminci

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2010	Saria: Historiako denbora	Nagore	Izendatua
2008	Atal ofiziala	La buena nueva	Izendatua
2008	Saria: Aktore oenna	La buena nueva	Irabazlea
2003	Premi: Historiako denbora	Extranjeras	Izendatua

Ibero-Amerikar Zinema eta Bideo Jaialdia – Cinesul, Brasil

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2010	Epaileen Salvador Allende Saria, Pelikula onena	La buena nueva	Irabazlea

XXVI Nazioarteko Art Mare de Bastia Zinema Jaialdia

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2009	Epaileen Gazte Saria, Pelikula onena	La buena nueva	Irabazlea
2009	Ikusleen Saria, Pelikula onena	La buena nueva	Irabazlea

IV Nazioarteko Zinema eta Giza-eskubideen Jaialdia, Valparaiso, Txile

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2010	Ikusleen Saria	La buena nueva	Irabazlea

Costa Ricako Festibercine

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2003	Epaimahaiaren ohorezko aipamena	Extranjeras

Emakumearen Kanariar Institutua (Gran Canària)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2003	Dibulgazio lan onena	Extranjeras	Irabazlea

III Hispaniar-amerikar dokumental independienteen Trobada (Mexiko Hiria)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2004	Saria	Extranjeras	Irabazlea

Mazatlángo Nazioarteko Zinema Jaialdia (Mexiko)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Epaileen Saria, Pelikula onenaa	Yoyes	Irabazlea

XII Viña del Mar Jaialdia (Txile)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Epaileen Saria, Zuzendaria onena	Yoyes	Irabazlea
2000	Ikusleen Saria, Pelikula onena	Yoyes	Irabazlea
2000	OCIC giza eskubideen Saria	Yoyes	Irabazlea

XXIX Gramadoko Jaialdia (Brasil)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Film latindar onenaren saria (epaimahai popularra)	Yoyes	Irabazlea
2000	Kikito d'or	Yoyes	Izendatua

XLI Cartagena de Indiasko Nazioarteko Jaialdia (Colonbia)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Opera onena	Yoyes	Irabazlea
2000	Pelikula onena	Yoyes	Izendatua

Santo Domingoko Zinema Jaialdia (República Dominicana)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Ikusleen Saria, pelikula onena	Yoyes	Irabazlea

XVII Euskal Zinemaren astea

Urtea	Kategoria	Pel·ikula	Emaitza
2001	Ikusleen saria, 2000ko pelikula onena	Yoyes	Irabazlea

Karlovy Varyko Nazioarteko Zinema Jaialdia

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2000	Globo de Cristall	Yoyes	Izendatua

VI Tolosa de Llenguadoc-eko Cinespaña Jaialdia

Urtea	Kategoria	Pelekula	Emaitza
2001	Ikusleen Saria, Peliikula onena	Yoyes	Irabazlea
2001	Ikasleen epaimahaiaren aipamen berezia	Yoyes

XII San Juan Cinemafesteko Nazioarteko Jaialdia

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2001	Ikusleen Saria	Yoyes	Irabazlea
2001	Puerto Ricoko zinema-kritikarien Zirkuluaren saria	Yoyes	Irabazlea

XIII Nazioarteko Zinema eta Emakumea erakusketa (Iruñea)

Urtea	Kategoria	Pelikula	Emaitza
2001	Pelikula onenaren Saria	Yoyes	Irabazlea

Gainera, bi filmak hamar bat jaialdi, jardunaldi, ziklo eta gertaeratan proiektatu dira. |

XXII Bahíako Nazioarteko zinema Jardunaldia

Urtea	Kategoria	Film laburra	Emaitza
	Gidoi onena	Alsasua 1936	Irabazlea

Elx-eko Nazioarteko Zinema Independiente Jaialdia

Urtea	Kategoria	Film laburra	Emaitza
	Pelikula onena, 35 mm	Alsasua 1936	2. Saria
	Bideo-pelikula onena	Nerabe	2. Saria

Nafarroako Bideo Jaialdia

Urtea	Kategoria	Film laburra	Emaitza
	Nafarroako Errealizadore onena	Emiliana de Zubeldia	Irabazlea

Emakunde Sariak

Urtea	Kategoria	Film laburra	Emaitza
	Aipamen Berezia	Emiliana de Zubeldia
	Bideorik onena	La mujer de Lot	Irabazlea

.Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

1. Web personal de Helena Taberna
2. «Yoyes - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
3. «Helena Taberna» www.filmotecavasca.com.
4. Extranjeras, de Helena Taberna: el ojo crítico del documental frente a la inmigración. .
5. «Nagore » Premios Goya 2018» www.premiosgoya.com.
6. 31 de maig de 2016.
7. «Extranjeras» lamiaproducciones.com.

Kanpo estekak

• Elkarrizketa: Zinemak denetik behar du izan, baina, bereziki, ikusleari pentsarazi behar dio Berria, 2024.03.03

• Elkarrizketa: Euskal andre zuzendarientzat itxaropen garai bat da Berria, 2022/10/14
• Elkarrizketa Argian
• Elkarrizketa Berria egunkarian (2020) "Film politikoa izateak ez du esan nahi zolia izan ezin denik"

• Datuak: Q11682375