Hego Australia

Hego Australia^[1] Australiako estatua da, herrialdearen hegoaldean. Herrialdeko eremu idorrenetako batzuk hartzen ditu. 984.321 km2-ko azalerarekin^[2], Australiako laugarren estaturik edo lurralderik handiena da hedaduraz, eta bigarrena txikiena populazioz. 1,8 milioi biztanle ditu^[3]. Australiako lurraldeen artean bigarren zentralizatuena da, Mendebaldeko Australiaren atzetik: biztanleen % 77 baino gehiago hiriburuan, Adelaidan edo inguruetan bizi dira. Estatuko beste biztanle-gune batzuk nahiko txikiak dira: Mount Gambier, bigarren nukleorik handiena, 33.233 biztanle ditu.

Hego Australia South Australia
Australia
Administrazioa
Estatua	Australia
Izen ofiziala	State of South Australia
ISO 3166-2	AU-SA
Hiriburua	Adelaida
Premier of South Australia (en)	Peter Malinauskas (en)
Zatiketa	ikusi Adelaide (en) , Burnside (en) , Campbelltown (en) , Charles Sturt (en) , Holdfast Bay (en) , Marion (en) , Mitcham (en) , Mount Gambier (en) , Norwood, Payneham and St Peters (en) , Onkaparinga (en) , Playford (en) , Port Adelaide Enfield (en) , Port Augusta (en) , Port Lincoln (en) , Prospect (en) , Salisbury (en) , Tea Tree Gully (en) , Unley (en) , Victor Harbor (en) , West Torrens (en) , Whyalla (en) , Adelaide Hills (en) , Alexandrina (en) , Barossa (en) , Barunga West (en) , Berri and Barmera (en) , District Council of Ceduna (en) , Clare and Gilbert Valleys (en) , District Council of Cleve (en) , Coober Pedy (en) , Copper Coast Council (en) , Elliston (en) , Flinders Ranges Council (en) , District Council of Franklin Harbour (en) , Goyder (en) , Grant (en) , Kangaroo Island Council (en) , District Council of Karoonda East Murray (en) , District Council of Kimba (en) , Kingston District Council (en) , District Council of Lower Eyre Peninsula (en) , Loxton Waikerie (en) , Adelaide Plains (en) , Mid Murray Council (en) , Mount Barker District Council (en) , District Council of Mount Remarkable (en) , Naracoorte Lucindale Council (en) , Northern Areas (en) , District Council of Orroroo Carrieton (en) , Peterborough District Council (en) , Renmark Paringa (en) , Robe (en) , Southern Mallee (en) , District Council of Streaky Bay (en) , Tatiara (en) , The Coorong (en) , District Council of Tumby Bay (en) , Wakefield (en) , Wattle Range Council (en) , Wudinna District Council (en) , Yankalilla (en) , Yorke Peninsula (en) , Anangu Pitjantjatjara Yankunytjatjara (en) , Maralinga Tjarutja (en) , Port Pirie (en) , Roxby Downs (en) , Walkerville (en) , Light Region (en) , Murray Bridge (en) , Gawler (en) , Cardwell (en) , MacDonnell (en) , Buckingham (en) , Robe (en) , County of Frome (en) , Robinson (en) , Hore-Ruthven (en) , Adelaide (en) , Stanley (en) , Elizabeth (en) , Morialta (en) , Enfield (en) , Yatala (en) , Yatala North (en) , Hutt and Hill Rivers (en) , Light (en) , Eudunda (en) , Moonta (en) , Mobilong (en) , St Peters (en) , Elizabeth (en) , Port Adelaide (en) , Munno Para (en) , Port Augusta West (en) , Orroroo (en) , Narridy (en) , Gladstone (en) , Woodville (en) , Hindmarsh (en) , Hindmarsh (en) , Munno Para East (en) , Alexandrina (en) , Melville (en) , Yorketown (en) , Spalding (en) , Crystal Brook (en) , Crystal Brook-Redhill (en) , Pirie (en) , Port Pirie (en) , Northern Yorke Peninsula (en) , Port Broughton (en) , Redhill (en) , Yatala (en) , Barossa (en) , Barossa (en) , East Adelaide (en) , East Adelaide (en) , Tea Tree Gully (en) , East Torrens (en) , East Torrens (en) , Young (en) , Yorke Peninsula (en) , Yorke Peninsula (en) , Wooroora (en) , Whyalla (en) , Victoria and Albert (en) , Gawler (en) , Ross Smith (en) , Thebarton (en) , Todd (en) , Walsh (en) , West Adelaide (en) , West Adelaide (en) , Wallaroo (en) , Prospect (en) , Goodwood (en) , Edwardstown (en) , Albert Park (en) , Albert (en) , Albert (en) , Alexandra (en) , Angas (en) , Ashford (en) , Ascot Park (en) , Baudin (en) , Briggs (en) , Bright (en) , Elizabeth (en) , Burra Burra (en) , Little Para (en) , City of Adelaide (en) , Eyre (en) , Murray-Mallee (en) , Northern Territory (en) , Sturt (en) , Sturt (en) , Pirie (en) , Millicent (en) , Hanson (en) , Gladstone (en) , Hindmarsh (en) , Hindmarsh (en) , Gilbert (en) , Rapid Bay (en) , Encounter Bay (en) , Port Elliot and Goolwa (en) , Noarlunga (en) , Port Gawler (en) , Kensington and Norwood (en) , Kimberley (en) eta Para Wirra (en)
Geografia
Koordenatuak	30°S 135°E
Azalera	1,043,514 km²
Mugakideak	Hegoaldeko Gales Berria, Queensland, Ipar Lurraldea, Mendebaldeko Australia eta Victoria
Punturik altuena	Mount Woodroffe (en)
Demografia
Biztanleria	1.767.247 (2020ko martxoaren 31) 24.503 (2018)
Dentsitatea	1,61 bizt/km²
Gentilizioa	Hego australiar
Informazio gehigarria
Ezizena	Festival State
Gobernaria Lehen Ministroa	Hieu Van Le Steven Marshall
Ordu eremua	UTC+09:30, UTC+10:30 eta Australia/Adelaide (en)
www.sa.gov.au

Hegoaldeko Australiak beste estatu kontinental guztiekin partekatzen ditu mugak, baita Iparraldeko Lurraldearekin ere; mendebaldean Mendebaldeko Australiarekin egiten du muga, iparraldean Iparraldeko Lurraldearekin, ipar-ekialdean Queenslandekin, ekialdean Hegoaldeko Gales Berriarekin, hego-ekialdean Victoriarekin eta hegoaldean Australiako Badia Handiarekin. Australiako biztanleriaren % 8 baino gutxiago hartzen du Estatuak, eta bosgarren lekuan dago sei estatuen eta bi lurraldeen artean. Bertako biztanle gehienak Adelaidako metropoli-eremuan bizi dira. Gainerakoa hego-ekialdeko kostaldeko eta Murray ibaiko eremu emankorretan dago. Estatuaren jatorri kolonialak bakarrak dira Australian, probintzia britainiar planifikatu eta libreki populatu gisa, eta ez konbiktoen kokaleku gisa^[4]. Gobernu koloniala 1836ko abenduaren 28an hasi zen, kontseiluko kideek Old Gum Tree inguruan karguen zina egin zutenean^[5].

Kontinenteko gainerako lurraldeetan bezala, tribu eta hizkuntza askoren giza okupazioaren historia luzea du eskualdeak. Hegoaldeko Australiako Konpainiak aldi baterako kokaleku bat ezarri zuen Kingscoten, Kanguro uhartean, 1836ko uztailaren 26an^[6], Adelaida sortu baino bost hilabete lehenago. Kolonizazio sistematikoa zen asentamenduaren printzipio nagusia, Edward Gibbon Wakefieldek defendatzen zuen teoria, geroago Zeelanda Berriko Konpainiak erabiliko zuena^[7]. Helburua probintzia etorkin askeentzako zibilizazio-gune gisa ezartzea zen, askatasun zibilak eta tolerantzia erlijiosoa aginduz. Bere historia zailtasun ekonomikoek markatu duten arren, Hegoaldeko Australiak politikoki berritzailea eta kulturalki zirraragarria izaten jarraitu du. Gaur egun, ardo onagatik eta kultur jaialdi ugariengatik da ezaguna. Estatuko ekonomian nekazaritza, manufaktura eta meatzaritza industriak dira nagusi.

Pertsonaia ezagunak

• Anthony LaPaglia (1959-), aktorea.
• John Aloisi (1976-), futbol jokalaria.

Erreferentziak

1. Euskaltzaindia. (2012-03-30). 168. araua: Ozeaniako toponimia. .
2. (Ingelesez) Australia, c\=AU\;o\=Australia Government\;ou\=Geoscience. (2014-05-15). «Area of Australia - States and Territories» www.ga.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
3. (Ingelesez) «National, state and territory population, March 2022 | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-09-26 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
4. «sapolicehistory.org - sapolicehistory Resources and Information.» ww16.sapolicehistory.org (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
5. (Ingelesez) «The first reading of the proclamation | SA History Hub» sahistoryhub.history.sa.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).^{[Betiko hautsitako esteka]}
6. «Kangaroo Island Council - Welcome» web.archive.org 2010-08-09 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
7. (Ingelesez) «https://find.library.unisa.edu.au/primo-explore/fulldisplay?docid=UNISA_ALMA2171701690001831&vid=ROR&search_scope=All_Resources&sortby=rank&lang=en_US» find.library.unisa.edu.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).

Ikus, gainera

• Australiaren banaketa administratiboa

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Hego Australiaren gobernuaren webgunea

• Datuak: Q35715
• Multimedia: South Australia / Q35715