Hamalaudun

Hamalaudun edo soneto hamalau lerroko poesia lana da, lau lerroko bi ahapaldiz eta hiruko beste biz osatua.^[1] Giacomo da Lentini siziliarrak asmatua,^[2] soneto italierazko sonetto hitzetik dator, "kantatxo" esan nahi duena. Erdarazko literaturetan erabilia da oso:

• Ingelesezko literaturan a-b-a-b, c-d-c-d, e-f-e-f, g-g du errima-egitura eta William Shakespearek 154 idatzi zituen.
• Italierazko literaturan a-b-b-a, a-b-b-a hasi ondoren bi aldaera ditu: c-d-e-c-d-e^[3] eta c-d-c-c-d-c. Denboraren poderioz beste aldaerak agertu ziren, c-d-c-d-c-d adibidez.
• Okzitanierazko literaturan a-b-a-b, a-b-a-b, c-d-c-d-c-d du egitura eta Paolo Lanfranchi da Pistoia koblakariak jada 1284an erabili zuen.
• Gaztelaniazko literaturan a-b-b-a, a-b-b-a hasi ondoren hiru aldaera klasiko ditu: c-d-e-c-d-e, c-d-e-d-c-e eta c-d-c-d-c-d.
• Portugalgo literaturan a-b-b-a, a-b-b-a, c-d-c, d-c-d^[4]
• Frantsesezko literaturan, italierazko sonetoa da tradizionala baina bere aldaerak ere badituzte, adibidez: françoiseses sonetoa a-b-b-a, a-b-b-a-c-d-c-e-d-e du egitura.

Erreferentziak

1. Lur entziklopedietatik hartua.
2. "Giacomo Da Lentini".
3. Adibidez Francesco Petrarca, Voi ch’ascoltate in rime sparse il suono.
4. Adibidez Francisco de Sá de Miranda, O sol é grande, caem co'a calma as aves.

Kanpo estekak

• Datuak: Q80056
• Multimedia: Sonnets / Q80056

Artikulu hau literaturari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.