Gesù eliza

Gesù eliza^[1] (italieraz: Chiesa del Sacro Nome di Gesù) Erromako (Italia) eliza bat da, Jesusen Lagundiaren ama eliza. Haren fatxada barrokoa jesuiten hainbat elizen eredu izan da.

Gesù eliza
Professed House, Rome
Kanpoaldea   Barnealdea   Planoa  Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Italia
Eskualdea	Lazio
Italiako hiri metropolitarra	Erromako hiri metropolitarra
Muga-hiri	Erroma
Koordenatuak	41°53′45″N 12°28′47″E
Historia eta erabilera
Irekiera	1568
Erlijioa	katolizismoa
Elizbarrutia	Erromako elizbarrutia
Izena	Holy Name of Jesus (en)
Erabilera	gurtza-lekua
Erabiltzailea	Jesusen Konpainia
Arkitektura
Arkitektoa	Jacopo Barozzi Giacomo della Porta Michelangelo
Estiloa	arkitektura barrokoa pizkundetar arkitektura manierismoa
Dimentsioak	35 () × 75 () m
Ondarea
Kontaktua
Helbidea	piazza del Gesù - Roma
Webgune ofiziala

1551n Ignazio Loiolakoak proposatua, 1568 eta 1575 artean eraiki zuten, Alexandro Farnese kardinalaren babesarekin^[2]. San Ignazio bera bertan dago hilobiratua, eta ez bere izena duen San Ignazioren Erromako elizan.

1773an ordena desegin zuten arte, Jesuiten jeneralaren egoitza izan zen.

Ezaugarriak

Jesukristoren izenarekin berarekin izendatutako katolizismoko lehen eliza izan zen, eta egituraren aldetik berriztailea ere, Jesuiten elizen eredu bilakatu baitzen: aldareak bistan egon behar zuen eliztar gehienek predikua zuzenean ondo entzuteko, eta horrek nabean zutabeak baztertzea eta aldarearen kokapena irekia behartu zuen.

Euskal santuen kaperak

Zenbait kapera ditu, eta horien arteanj daude Jesusen Lagundiaren bi euskal santu nagusiei dedikatuak. Eskuinetara dago San Frantzisko Xabierkoaren kapera, Pietro da Cortonak diseinatua Giovanni Francesco Negroni kardinalaren enkarguz. Bertan, zilarrezko erlikario batek San Frantziskoren beso ustelgabea zaintzen du (munduan zehar bidaiatzera ateratzen ez dutenean).

San Frantziskoren kaperari aurre eginez, ezkerretara, San Ignazio Loiolakoaren kapera dago. Kaperako brontzezko hilobi batean dago ehortzia San Ignazio bera. Elizako egitura ikusgarrienetekoa da, Andrea Pozzo artistaren sorkuntza, eta Erromako hilobi luxuzkoenetakoa. Lapis lazuli harriko zutoin batzuek urdin distiragarria ematen diote monumentuari, eta mundu bola bat ere bada lapis lazulikoa, uste zena zela munduko harri honetako piezarik handiena (baina nonbait azala du lapislazulikoa, ez barrua). Esan ohi da Toskanako duke batek eliza bisitatu zuenean, esan zuela jesuiten lema aldatu beharra zegoela, IHS formulak (Jesusen izenaren monograma bat) adierazi beharko zuela Iesuiti Habent Satis (aski dute jesuitek, latinez)^[2].

Sabai dekoratua

Elizaren parte ikusgarri bat sabai margotua da, Giovanni Battista Gaulli artistak 1678-1679 urteetan marrazutako Jesusen Izenaren Garaipena. Barrokoaren gailur unibertsaletako bat da lan hau, trompe l'oeil ugariz osatutako lana, non margoaren mugek gainditu egiten duten arkitekturaren espazioa, zerua eliztarren gainean irekitzen dela irudikatuz, pertsonaiak hierarkikoki kokaturik: zeruan, erdialdean, IHS monogramaren inguruan, santuak eta bedeinkatuak; bazterretatik eroriz, bekatariak; guztiak kolorezko karnabal batean, hemen Hantustea pauma batekin, han Heresia sugeekin... Robert Hughes kritikariaren arabera, lan honetan modernistek barrokoari ikusten zizkioten bekatuak agerian dira, batez ere, "teatralegia dela", baina kritika absurdoa deritzo horri Hughesek, antzerkia bera teatrala dela salatzearen parekoa^[2].

Iruditegia

• 
  Eliztarrentzat guztiz irekiriko nabea, estilo jesuita.
• 
  Trompe l'oeil ikusgarria sabaian.
• 
  San Frantzisko Xabierkoaren kaperan, bere beso ustelgabearen erlikia.
• 
  San Inazioren kapera eta hilobia, dena zilar, urre eta lapis lazuli.

Erreferentziak

1. EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak
2. Hughes, Robert, 1938-2012.. (2011). Rome : a cultural, visual, and personal history. Knopf ISBN 9780307700582. PMC 768763892. (Noiz kontsultatua: 2019-05-16).

Kanpo estekak

• Datuak: Q719794
• Multimedia: Chiesa del Gesù (Rome) / Q719794