Gebel Barkal

Gebel Barkal edo Jebel Barkal (arabieraz: جبل بركل‎; euskaraz: «mendi aratza») Napata erresumako toki sakratua izan zen, mendi txiki batean kokatua, hiritik ez oso urruti, iparraldean, Nilo ibaiaren alde berean. Antzinako izena ez da ezagutzen. Sudanen dago, Karima hiritik gertu.

Gebel Barkal
جبل البركل
UNESCOren gizateriaren ondarea
Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region
Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Sudan
State of Sudan	Iparraldea
Koordenatuak	18°32′12″N 31°49′39″E
Altitudea	287 m, itsas mailaren gainetik
Arkitektura
Azalera	121 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii), (iii), (iv) eta (vi)
Erreferentzia	1073-001
Eskualdea[upper-roman 1]	Arabiar Herrialdeak
Izen-ematea	bilkura)
UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Historia

K. a. 1450ean, Tutmosis III.a egiptoar faraoiaren armada Gebel Barkal ingurura iritsi zen, non Napata sortu zen, eta Egipto oraindik pixka bat gehiago hedatu zen Nilo ibaia jarraituz. Eskualdea, Egiptorena izan zen berrehun urte inguruz, eta, ondoren, Kermaren oinordeko izan zen tokiko erresuma baten hiriburua izan zen. Napatako erregeak Yebel Barkalen bizi ziren, non hamahiru tenplu eta hiru jauregi aurkitu diren. Zenbait piramide meroear eta Amon jainkoari eskainitako kapera ere eraiki ziren.

Hondakin arkeologikoak

Bi hilarri aurkitu dira: Tutmosis III.arena (XVIII. dinastiakoa), eta Harsiotefena, XXII. dinastiakoa. Mendiaren oinean, Napata eta Egiptoko erregea zen Taharqok, greziarrek Thifonion eta erromatarrek Thiphonium deitu zuten tenplu bat eraiki zuten. Izen hori, Seth egiptoar jainkoaren irudiekin apainduta zegoelako eman zioten. Izan ere, Seth jainkoa Tifon izeneko greziar mitologiako pertsonaiarekin lotua zegoen.

Tenplu nagusiak, Typhoniumaz gain, Amonena, Tutankamonek sortua eta beranduago XXV. dinastian berreraikia, Karnakekoa bezain handia dena; Amon eta Mutena, aurrekoaren ondoan, Taharqok eraikia, Muten tenplua, hau ere Taharqok eraikia baina mendiaren harkaitzean zizelkatua eta Hathor, Mut eta Tefnuten irudikapen mordoarekin, eta Natakamirena, Natakami erregeak eraikia (1-20), antzinakoagoa den errege jauregi baten ondoan.

Hondakinei buruz jada informatu zen 1825 inguruan, baina indusketa xehetua George Reisnerrek egin zuen 1916an.

Gizateriaren Ondare

Balio arkeologiko handia du, eta, horregatik, UNESCOk, 2003an, Gizateriaren Ondare diren tokien zerrendan sartu zuen, menditik gertu aurkitzen diren Meroe eta Napata hiri historikoekin batera.

Gebel Barkaleko tenpluaren oinplanoa

Kanpo estekak

• Datuak: Q499019
• Multimedia: Jebel Barkal / Q499019