Edith Wharton

Edith Wharton, Edith Newbold Jones ezkongabeko izena (1862ko urtarrilaren 24a - 1937ko abuztuaren 11), idazle eta diseinatzaile estatubatuar bat izan zen^[1].

Edith Wharton
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Edith Newbold Jones
Jaiotza	New York, 1862ko urtarrilaren 24a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	New York The Mount (en) Castel Sainte-Claire (en)
Heriotza	Saint-Brice-sous-Forêt, 1937ko abuztuaren 11 (75 urte)
Hobiratze lekua	Cimetière des Gonards (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Aita	George Frederic Jones
Ama	Lucretia Stevens Rhinelander
Ezkontidea(k)	Edward Robbins Wharton (en)
Familia	ikusi Mary Mason Jones (en) ()
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, eleberrigilea, poeta, itzultzailea, prosalaria eta arte-historialaria
Lan nabarmenak	ikusi The Mount (en) The Age of Innocence (en) The Touchstone (en) The House of Mirth (en) The Reef (en) The Custom of the Country (en) Summer (en) Roman Fever (en) The Decoration of Houses (en) The Greater Inclination (en) Crucial Instances (en) Old New York (en)
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna Emakumeen Arrakastaren Saloi Nazionala  (1996) Pulitzer Saria Fikzioan  (1921) : The Age of Innocence (en)
Influentziak	Henry James eta Vernon Lee
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Genero artistikoa	Nobela erromantikoa

Bizitza

Edith Wharton Edith Newbold Jones izenarekin jaio zen, kalitatezko hezkuntza pribatua eman zion familia dirudun batean. George Frederic Jones eta Lucretia Stevens Rhinelander ziren bere gurasoak eta bera baino zaharragoak ziren bi neba zituen^[2]. Wharton Gerra Zibilean jaio zen; hiru urte zituenean amaitu zen. Gerraren ondoren bere familiak Europan zehar bidaiatu zuen^[2]. 1866tik 1872ra Frantzia, Italia, Alemania eta Espainian izan ziren^[3]. Bidaia hauen ondorioz, Edith gazteak frantsesa, alemaniera eta italiera ikasi zituen. Hala ere, jasotzen zuena baino jakintza gehiago eskuratu nahi zuen eta, horregatik, aitaren eta honen lagunen liburutegietatik irakurtzen zuen.

Wharton oso gaztetatik hasi zen poesia eta fikzioa idazten, hamaika urte zituela bere lehen eleberria idazteko saiakera egin zuen. Hamabost urte zituela argitaratu zuen bere lehen idatzizko lana, alemanierazko poema baten ingelerazko itzulpena. "Was die Steine Erzählen" ("What the Stones Tell") zen poema, Heinrich Karl Brugsch autorearena eta 50$ ordaindu zizkioten lan honen truke. Edithen familiak ez zuen nahi bere izena agertzea argitaratutako lanean, idaztea ez zelako konsideratzen bere garai eta kategoriako emakume batentzako moduko jarduera bat. Ondorioz, poema bere aitaren lagun baten izenean argitaratu zen, E. A. Washburn, emakumeen hezkuntza babesten zuen Ralph Waldo Emersonen lehengusu bat.

Obrak[4]

Eleberriak

• The Valley of Decision, 1902
• The House of Mirth, 1905
• The Fruit of the Tree, 1907
• The Reef, 1912
• The Custom of the Country, 1913
• Summer, 1917
• The Marne, 1918
• The Age of Innocence, 1920 (Pulitzer Prize winner)
• The Glimpses of the Moon, 1922
• A Son at the Front, 1923
• The Mother's Recompense, 1925
• Twilight Sleep, 1927
• The Children, 1928
• Hudson River Bracketed, 1929
• The Gods Arrive, 1932
• The Buccaneers, 1938 (unfinished)

Eleberri laburrak

• The Touchstone, 1900
• Sanctuary, 1903
• Madame de Treymes, 1907
• Ethan Frome, 1911
• Bunner Sisters, 1916
• Old New York, 1924 1. False Dawn; 2. The Old Maid; 3. The Spark; 4. New Year's Day
• Fast and Loose: A Novelette, 1938 (written in 1876–1877)

Poesia

• Verses, 1878
• Artemis to Actaeon and Other Verse, 1909
• Twelve Poems, 1926

Ipuin laburrak

• The Greater Inclination, 1899, includes Souls Belated.
• Crucial Instances, 1901
• The Descent of Man and Other Stories, 1904
• The Hermit and the Wild Woman and Other Stories, 1908
• Tales of Men and Ghosts, 1910
• Xingu and Other Stories, 1916
• Old New York, 1924
• Here and Beyond, 1926
• Certain People, 1930
• Human Nature, 1933
• The World Over, 1936
• Ghosts, 1937
• Roman Fever and Other Stories, 1964
• Madame de Treymes and Others: Four Novelettes, 1970
• The Ghost Stories of Edith Wharton, 1973
• The New York Stories of Edith Wharton, 2007
• The Other Two, 1904

Ez-fikzioa

• The Decoration of Houses, 1897
• Italian Villas and Their Gardens, 1904
• Italian Backgrounds, 1905
• A Motor-Flight Through France, 1908 (travel)
• Fighting France, from Dunkerque to Belfort, 1915 (war)
• French Ways and Their Meaning, 1919
• In Morocco, 1920 (travel)
• The Writing of Fiction, 1925 (essays on writing)
• A Backward Glance, 1934 (autobiography)
• Edith Wharton: The Uncollected Critical Writings, Edited by Frederick Wegener, 1996
• Edith Wharton Abroad: Selected Travel Writings, 1888–1920, 1995, Edited by Sarah Bird Wright

Editore gisa

• The Book of the Homeless, 1916

Erreferentziak

1. (Ingelesez) «Edith Wharton | American writer» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).
2. Hermione., Lee,. (2007). Edith Wharton. (1st U.S. ed. argitaraldia) Alfred A. Knopf ISBN 9780375400049. PMC 73140273..
3. (Ingelesez) «Edith Wharton — The Mount | Edith Wharton's Home» The Mount | Edith Wharton's Home (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).
4. «Works by Edith Wharton (1862-1937)» public.wsu.edu (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).

Artikulu hau New Yorkeko estatuko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

• Datuak: Q276032
• Multimedia: Edith Wharton / Q276032