Behorlegi
Nafarroa Behereko udalerria From Wikipedia, the free encyclopedia
Behorlegi[2][lower-alpha 1] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta. Garazi eskualdean dago, Donibane Garazi hiriburutik 13,1 kilometrora. Altuera 299 eta 1 267 metro artekoa da, eta 20,58 km²-ko azalera hartzen du. 2018. urtean 73 biztanle zituen.
- Artikulu hau Nafarroa Behereko udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Behorlegi (mendia)».
| Behorlegi | |||
|---|---|---|---|
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria | |||
.jpg) Behorlegi herria, eta atzean izen bereko mendia | |||
| |||
 | |||
| Kokapena | |||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||
| Lurraldea | Nafarroa Beherea | ||
| Eskualdea | Garazi | ||
| Administrazioa | |||
| Estatua |  Frantzia | ||
| Eskualdea |  Akitania Berria | ||
| Departamendua |  Pirinio Atlantikoak | ||
| Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa | ||
| Barrutia | Baiona | ||
| Kantonamendua | Euskal Mendialdea | ||
| Izen ofiziala | .svg){kind=small} Béhorléguy | ||
| Auzapeza (2014-2026) | Pascal Néguelouart (independente) | ||
| Posta kodea | 64220 | ||
| INSEE kodea | 64107 | ||
| Herritarra | behorlegitar | ||
| Kokapena | |||
| Koordenatuak | 43°07′43″N 1°07′07″W | ||
| Azalera | 20,58 km2 | ||
| Garaiera | 299-1267 metro | ||
| Distantzia | 13,1 km (Donibane Garazitik) | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 73 (2018:  0) | ||
| Dentsitatea | 3,64 biztanle/km² | ||
| Zahartzea[1] | % 12,98 | ||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 37,69 | ||
| Ekonomia | |||
| Jarduera[1] | % 73,81 (2011) | ||
| Desberdintasuna[1] | % 7,27 (2011) | ||
| Langabezia[1] | % 0 (2013) | ||
| Euskara | |||
| Euskaldunak | % 79,17 (2010) | ||
| Erabilera | % 54,82 (2011) | ||
Bertako biztanleak behorlegitarrak dira.
Hergarai ibarreko hiriburua da.
Behorlegi beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- frantsesez: Béhorléguy ("behorlegí" ahoskatua)[3]
Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:
- Beorrleguy (1284)[4]
- Behorleguy (1284)[4]
- Beorrlegui (1614)[4]
- Beorlegui (1614)[4]
- Vehorlegui (1614)[4]
- Notre-Dame de Béhorléguy (XVII. mendea)[5]
Etimologia
Jean-Baptiste Orpustanek dio Behorlegi toponimoa behor eta egi (kokapena adierazten duen atzizkia), hau da, "behorretako tokia", hitzek osatzen dutela.[6]
Behorlegi Hergarai ibarran dago.
Mugakideak
Ingurune naturala
Herritik gertu, Zuberoako bidean, Behorlegi mendia (1 265 m) dago, euskal mendizaletasunaren ikonoetako bat. Hegoaldeko mendizaleek "Iparraldeko Txindokia" deitzen diote. Erraldoi eder honek Hergarai ibarrak menperatzen ditu, eta Arbailako mendikatearen tontorretako bat da.
Etxeak eta auzoak
- Herria
- Intxazindaga
- Ihidoia
- Urondoa
- Lekunberrikoborda
- Etxebarnea
- Etxeparea
- Lekunaga
- Etxeberriborda
- Elhorta
- Landerreko Etxola
- Iphastoloko Etxola
Behorlegiko etxeak
- Etxebertzea
- Intxazendaga
- Irigaraia
- Indartea
- Ospitalia
- Lopistegia
- Bordato
- Irigoien
- Goienetxea
- Aroztaldia
- Agerria
- Intxauspia
- Etxeberria
- Harizpia
- Jauregiberria
- Lakoa
- Etxeparea
- Iribarnia
- Jauregia
- Erreintaenia
- Iribarnegaia
- Irola
- Salaberria
- Ihidoia
- Etxebarnia
- Borderia
- Organbidea
- Urondoa
- Etxepareborda
- Etxeberriborda
- Lekunberriborda
- Artizarra
- Barbaraenia
- Etxegoinalde
Hergarai ibarra, Behorlegi buru zuela, 1391n Karlos III.a Nobleak, Nafarroako erregeak, baronia bihurtu zuen, Lurdako gazteluko gobernaria zen Joanes Biarnokoaren alde, erregearen arreba batekin ezkondu zena.
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | 1901 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 199 | 176 | 205 | 213 | 257 | 248 | 229 | 231 | 234 | 256 | 239 | 227 | 210 | 186 | 180 | 179 | 180 | 181 | 160 |
| 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | 2013 | 2018 |
| 158 | 148 | 148 | 143 | 145 | 147 | 155 | 139 | 135 | 121 | 112 | 91 | 72 | 72 | 74 | 74 | 74 | 75 | 73 |
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.
Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza da.
Auzapezak
| Hasiera | Amaiera | Auzapeza | Alderdia |
|---|---|---|---|
| 1792 | 1800 | Pierre Etxalux | |
| 1800 | 1826 | Jean Jauregi | |
| 1826 | 1835 | Jean Berzetxe | |
| 1835 | 1848 | Jean Lopistegi | |
| 1848 | 1871 | Pierre Çubiat | |
| 1871 | 1876 | Guillaume Irigoin | |
| 1876 | 1881 | Charles Jauregito | |
| 1881 | 1884 | Jean Jauregi Etxegoin | |
| 1884 | 1888 | Charles Jauregito | |
| 1888 | 1892 | Jean Irigoin | |
| 1892 | 1918 | Charles Jauregito | |
| 1918 | 1925 | Jean Çubiat | |
| 1925 | 1947 | Bertrand Jauregito | |
| 1947 | 1983 | Jean Çubiat | |
| 1983 | 2002 | Jean Unhassobiscay | |
| 2002 | karguan | Anne-Marie Ibañez | |
| falta diren datuak osatu egin behar dira | |||
Erakunde publikoak
2017ko urtarrilaren 1era arte, Arnegi Garazi-Baigorri herri elkargoaren kide zen. Une horretatik aurrera, sortu berria zen Euskal Hirigune Elkargoaren parte izatera pasa zen.[7]
Hergarai Bizik eskatutako Garraio Solidarioa zerbitzu presta dio udalerrian.[8]
Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Garazi eskualdeko herri guztiak sailkatu zituen, Arnegi izan ezik, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, Amiküze eta Oztibarre eskualdetan hitz egiten zena.[9]
Koldo Zuazok, 2010ean, Behorlegik nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.[10]
- Mañex Zubiat (1848-1924), bertsolaria.
- Mattin Lerissa (1999), abeslaria.
Herriko sarrera
Sansalbatore kapera
Baserria
Hilerria
Behorlegiko eliza eta mendia
_eta_Behorkegi_mendia.jpg)
- /behoʁ̞leɣi/ ahoskatua (laguntza)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
