British Broadcasting Corporation edo BBC Erresuma Batuko irrati eta telebista enpresa publikoa da. 1922ko urriaren 18an sortu zen, irratia emititzeko, eta 1936ko azaroaren 2an telebista saioak ematen hasi zen. Erresuma Batu osorako emititzen dute Londonen duten egoitza zentraletik. BBC nagusiki telebista izateagatik ezaguna da, bederatzi kate baititu, baina irrati asko ere bai: 10 irrati nazional eta 40 irrati lokal. Webgunea ere dute. Kate gehienak Erresuma Baturakoak dira, baina nazioarteko bat ere dute, ia mundo osoko hedapena duena. David Clementi BBCko autoritate nagusia da eta Tony Hall, zuzendari nagusia. Jabea Erresuma Batuko Gobernua da.[1]
| BBC | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Nation Shall Speak Peace Unto Nation | ||
| Datuak | ||
| Izen laburra | BBC | |
| Mota | negozioa, irrati-telebista publikoa eta erakundea | |
| Jarduera sektorea | kazetaritza, teledifusioa eta komunikabideen industria | |
| Herrialdea | Erresuma Batua | |
| Ideologia | inpartzialtasuna | |
| Kokapen politikoa | Sinkretismo politiko | |
| Jarduera | ||
| Kidetza | Europako Irrati-Telebista Batasuna, World Wide Web Consortium, Digital Preservation Coalition eta Permanent Committee on Geographical Names (en)  | |
| Eskumendekoak | BBC Worldwide (en) , BBC Studioworks (en) , BBC Film (en) , BBC Studios (en) eta German Service (en) | |
| Enplegatuak | 21.795 (2024) | |
| Ekoizpena | teledifusio eta irrati | |
| Negozio dibisioak | ||
| Agintea | ||
| Zuzendaria | Tim Davie (en) | |
| Zuzendaritza-taldea | William Haley (mul) | |
| Egoitza nagusi | ||
| Egoitza nagusi | ||
| Legezko forma | Royal Charter eta statutory corporation (en) | |
| Zeren jabe | BBC Online (en) , BBC Radio 3, BBC Parliament (en) , BBC Four (mul) , BBC News, BBC Asian Network (en) , BBC Radio 1Xtra (en) , BBC Radio 2 (en) , BBC Radio 4 Extra (en) , BBC Radio 1, BBC Radio 5 Live (en) , BBC Red Button (en) , BBC Radio 4 (mul) , BBC Radio 5 Sports Extra (en) , BBC Radio 6 Music (en) , Television Centre (en) , CBBC (en) , BBC Film (en) , BBC Arabic Television (en) , BBC Radio Wales (en) , BBC Knowledge (en) , BBC News, BBC Radio (en) , BBC HD (en) , BBC Choice (en) , BBC Worldwide (en) , BBC 2W (en) , BBC Radio Shetland (en) , BBC Persian Television (en) , BBC Radio Scotland (en) , Broadcasting House (en) , BBC Radio Cymru, BBC Radio Ulster (en) , 2BD (en) , BBC News Online (en) , BBC Archives (en) , BBC Computer Literacy Project 2012 (en) , BBC Domesday Reloaded (en) , BBC Radio London (en) , BBC Music, BBC Radio Newcastle (en) , BBC Radio 5 (en) , BBC Radio Foyle (en) , BBC Radio Orkney (en) , BBC Records (en) , BBC School Radio (en) , BBC South Asia (en) , BBC Switch (en) , BBC Weather (en) , BBC WebWise (en) , On This Day (en) , Pebble Mill Studios (en) , Radio 4 News FM (en) , BBC HD (en) , BBC Radio 2 Eurovision (en) , BBC Genome (en) , BBC Things (en) , BBC Radio 2 Country (en) , BBC Music Jazz (en) , BBC Three (en) , BBC Radio 2 50s (en) , BBC Wales headquarters building (en) , BBC World Service (en) , BBC Sport (en) , BBC Three (mul) , BBC Alba, BBC One, BBC World News, BBC Two, BBC Scotland (en) , YouView (en) , 3SixtyMedia (en) eta BritBox (en) | |
| Ekonomia | ||
| Diru-sarrerak | 5.389.000.000 £ (2024ko martxoaren 31) | |
| Irabazi garbia | 229.000.000 £ (2024ko martxoaren 31) | |
| Ustiapen-mozkina | 290.000.000 £ (2021eko martxoaren 31) | |
| Historia | ||
| Sorrera | 1922ko urriaren 18a 1927ko urtarrilaren 1a 1922 | |
| Sortzailea | John Reith, 1st Baron Reith (en) George Villiers, 6th Earl of Clarendon (en) | |
| Ordezkatzen du | British Broadcasting Company Limited (en) | |
| Jasotako sariak | International Emmy Award for best drama series (2004) : Waking the Dead (en) Satellite Award for Best Television Film (2008) : Filth: The Mary Whitehouse Story (en) Satellite Award for Best Miniseries (2006) Satellite Award for Best Miniseries (2010) : Sherlock Satellite Award for Best Miniseries (2008) : Cranford (en) Satellite Award for Best Miniseries (2009) : Little Dorrit (en) Satellite Award for Best Miniseries (2007) : The Amazing Mrs Pritchard (en) Peabody Awards (2000) : Walking with Dinosaurs (en) Peabody Awards (1979) Peabody Awards (2003) Peabody Awards (2005) : American Experience (en) Peabody Awards (1999) : Masterpiece (en) Peabody Awards (2012) : Putin, Russia and the West (en) Peabody Awards (1995) Peabody Awards (2012) : Doctor Who Peabody Awards (1992) : The Machine That Changed the World (en) Peabody Awards (1951) : Letter from America (en) Peabody Awards (2006) : Galápagos (en) Premi Antonio Asensio de Periodisme (2004) Peabody Awards (2000) : Walking with Dinosaurs (en) Satellite Award for Best Television Film (2008) : Filth: The Mary Whitehouse Story (en) Satellite Award for Best Miniseries (2009) : Little Dorrit (en) Peabody Awards (2012) : Putin, Russia and the West (en) Peabody Awards (2012) Peabody Awards (2004) : State of Play (en) Peabody Awards (2007) : Planet Earth (en) Peabody Awards (1995) : Wallace and Gromit (en) Peabody Awards (2007) : Planet Earth (en) Satellite Award for Best Miniseries (2007) : The Amazing Mrs Pritchard (en) Peabody Awards (1992) : American Experience (en) Peabody Awards (1998) : The Human Body (en) Peabody Awards (2001) : Conspiracy (en) Peabody Awards (1997) : The Nazis: A Warning from History (en) Peabody Awards (1998) : The Human Body (en) Peabody Awards (1988) : The Singing Detective (en) Peabody Awards (2011) : Panorama (en) Peabody Awards (2013) : Independent Lens (en) Peabody Awards (2013) : BBC World News America (en) Peabody Awards (2004) : State of Play (en) Peabody Awards (2010) : Wonders of the Solar System (en) Peabody Awards (1992) : The Machine That Changed the World (en) Peabody Awards (1992) : American Experience (en) Peabody Awards (1998) : Masterpiece (en) Peabody Awards (1995) : Wallace and Gromit (en) Peabody Awards (1999) : The Life of Birds (en) Satellite Award for Best Miniseries (2006) : To the Ends of the Earth (en) Peabody Awards (1972) Peabody Awards (1986) Peabody Awards (2001) : Masterpiece (en) Peabody Awards (1999) : Masterpiece (en) Peabody Awards (2003) : Storyville (en) Peabody Awards (2001) : Conspiracy (en) Peabody Awards (2006) : Gideon's Daughter (en) Peabody Awards (2003) Peabody Awards (2011) : BBC Online (en) Peabody Awards (2003) : Great Performances (en) Peabody Awards (2005) : American Experience (en) Peabody Awards (2003) : Great Performances (en) Peabody Awards (2005) Peabody Awards (2005) : Blackpool (en) Peabody Awards (2003) : Storyville (en) Peabody Awards (2013) : Independent Lens (en) Peabody Awards (2006) : Gideon's Daughter (en) Peabody Awards (1999) : The Life of Birds (en) Peabody Awards (2003) : The Office Peabody Awards (2005) : American Masters (en) Peabody Awards (2005) : This World (en) Peabody Awards (2005) : Bleak House (en) Peabody Awards (1972) Peabody Awards (2006) : Galápagos (en) Peabody Awards (2005) Peabody Awards (2005) : American Masters (en) Peabody Awards (2003) : The Office Peabody Awards (1983) Peabody Awards (2005) Royal Charter  Honorary Member of the Order of Merit (Portugal) (2001eko irailaren 14a) Leibniz-Ring-Hannover (2000) | |
webgune ofiziala        | ||
Historia[2]
1922ko urriaren 18an jaio zen BBC, British Broadcasting Company Ltd. gisa. Ideia irratiak fabrikatzen zituzten enpresa-buruen bilkura batean irten zen. Esperimentuzko irrati-emisio batekin hasi ziren eta urte bereko azaroaren 14an eguneroko emisioari ekin zioten. John Reith proiektu berriaren lehen zuzendaria izan zen.
1927ko urtarrilean, errege-dekretu bidez gobernuaren kontrolpeko hedabide publiko bihurtu zen, British Broadcasting Corporation izenpean. Dekretu horrek BBCren helburu, botere eta betebeharrak zehazten ditu, eta Zuzendari Orokorra eta goi-mandatariak dekretuak berak zehaztutako politika betetzeaz arduratu behar dira.
1930eko hamarkada aldaketa handikoa izan zen BBCrentzat. 1932ko maiatzean, estudioak Savoy Hill eraikinera lekualdatu ziren. 1936ko azaroan, telebista zerbitzua emititzeko probekin hasi ziren, baina Bigarren Mundu Gerraren hasiera zela eta, 1939an, telebistaren emisioa eten egin zuten.
1946an emakumeei zuzenduriko irrati programa bati ekin zioten, Woman’s Hour izenekoa. 1948an lehen albistegiak aurkeztu zituzten, eta urte bereko udan telebistaz eman zituzten lehen olinpiar jokoak, Londonen ospatutakoak.
Hortik aurrera, BBCk irrati eta telebistako garapenean segitu zuen, eta alor askotan aitzindariak izan ziren: eguraldi-aurreikuspenak telebistaz ematen lehenetakoak izan ziren, parlamentuko saioak zuzenean emititzen hasi ziren…
1950eko hamarkadatik aurrera, aldaketak izan ziren, ez hain garrantzitsuak, hedabidearen oinarriak jada ezarrita baitzeuden: kolorezko emisioekin aitzindariak izan ziren, kate berriak sortzen hasi (BBC Two, bigarrena)... Hamarkada horretatik aurrerako aldaketa nagusia webgunea da, mundu guztira zabaltzeko aukera ekarri baitzuen. Hala, gutxinaka online zerbitzua garrantzia irabazten hasi zen, eta langile asko bideratu ziren horretara. Aldaketa hori dela eta, munduan zabaltzen hasi zenez, nazioarteko informazioari garrantzi handiagoa ematen hasi ziren, beste hainbat hedabide bezala (CNN, The New York Times, Deustche Welle…).
Irrati kateak
- Radio1: Musika eta aisialdia.
- Radio2: Erresuma Batuko irrati katerik entzunena, 12,9 milioi entzulerekin.
- Radio3: Musika berezia: klasikoa, opera, munduko musika...
- Radio4: Gai intelektualak, albisteak, nobelak, literatura...
- Radio5: Eguneko 24 orduetan, albisteak, kirola eta eztabaidak.
- Tokian tokiko irrati kateak: Gales, Eskozia eta Ipar Irlandan bereziki, baita bertako hizkuntzez (galesez, Eskoziako gaeleraz...) emititzen dutenak ere.
- BBC World Service: Atzerrirako irratia.
Telebista kateak
- BBC One: Munduko lehen telebista kate publikoa.
- BBC Two: Dokumentalak, eztabaidak, analisia... Kolorez emititu zuen lehen telebista da (1967).
- BBC Three: Gazteentzako telebista.
- BBC Four: Telebista adimentsua: dokumentalak, jatorrizko bertsioko filmak, telesail ezagunak.
- BBC News 24: Albisteak, egun osoan zehar.
- BBC Parliament: Westmisterreko aferak eta nazioarteko politika.
- CBBC: Sei urtetik gorako haurrentzako telebista.
- CBeebies: Sei urtetik beherako haurrentzako telebista.
- BBC World: Nazioarteko telebista, publizitate bidez finantzatua, nazioarteko albisteak eta analisia.
Negozio eredua
Europan telebista publikoa finantzatzeko bi eredu orokor daude: bata kanon bidezko finantziazioa da, eta bestea, finantziazio publikoa. Kanona telebista izateagatik bakarrik ordaindu behar den zerga zuzen bat da, telebista publikoa finantzatzeko erabilia. Bestalde, kanona erabiltzen ez duten herrialdeek finantziazio publiko bidez ateratzen dute aurrera telebista publikoa, salbuespenak salbuespen (Luxenburgo, Liechtenstein eta Monakoko telebista publikoak, adibidez, publizitate bidez soilik mantentzen dira). BBC kanon bidez finantzatzen diren telebista publikoen taldean sartzen da.
Britainiarrek 154,5 libera (181 euro) ordaindu zituzten kanonagatik 2019an. Lau liberako igoera izan zuten aurreko urtetik (4,7 euro). Zerga horren zenbatekoa Erresuma Batuko Legebiltzarrak zehazten du, baina normalean urtero kontsumorako prezioaren indizearen igoerarekin batera igotzen da, nahiz eta behin baino gehiagotan BBCk kanonaren prezioaren igoera eskatu dion Parlamentuari, kontsumorako prezioaren indizearen igoera motela dela eta. Eskaera horiek, negoziazio batzuen bitartez, askotan onartu dira: 1993an eta 2001ean, adibidez. Herrialde askotan, kanona ez ordaintzeak zigor gogorrak dakartza, isun administratiboetatik prozesu penaletara (azken hori Erresuma Batuaren kasua da).
Aitzitik, webguneak erabiltzaile bat sortzeko aukera ematen du, baina ordenagailu bidez ez du inolako kasuan eduki zehatz bat ikusteko aukera izateko dirurik eskatzen. Mugikor eta tablet bidez, ordea, bai. Telebista internetez ikusteko ere ordaindu behar da.
www.bbc.com/mundo webgunean, gaztelaniazko bertsioan, Britainia Handiko webgunean ez bezala, publizitatea dago. BBCren argudioaren arabera, britainiarrek jada asko ematen diote BBCri telebista kanonaren bidez; beraz, britainiarrek interneteko edukia publizitaterik gabe kontsumi dezakete. Hala, BBCren webgunea EBtik kanpo ikusten duenak iragarkiak izango ditu, eta Erresuma Batuaren webgunean sartzen denak ez du ikusiko iragarkirik.
BBCren ingelesezko edizioan eta BBC Worlden edizioan ez dago iragarkirik, BBCren produktuen propaganda baino ez. 2009an BBCk bere telebista-kate eta irrati emisoreetan iragarkiak debekatu zituen, baldintza berezietako onura publikoko publizitatea izan ezik.
Erreferentziak
Bibliografia
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
