Azido butiriko

Azido butirikoa kate laburreko gantz-azido ase bat da, ${\displaystyle {\ce {CH3CH2CH2COOH}}}$ formula duena. Lau karbono baino ez ditu (4:0).

Azido butiriko
Formula kimikoa	C4H8O2
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno eta karbono
Base konjokatua	butyrate (en)
Mota	straight chain fatty acids (en) eta short-chain fatty acid (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,9563 g/cm³
Fusio-puntua	−5 ℃ −8 ℃ −5,7 ℃
Irakite-puntua	163 ℃ 163,75 ℃ (101,325 kPa)
Lurrun-presioa	0,9 hPa
Masa molekularra	88,052 Da
Erabilera
Elkarrekintza	Free fatty acid receptor 2 (en) , Free fatty acid receptor 3 (en) , histone deacetylase 1 (en) , histone deacetylase 2 (en) , Histone deacetylase 3 (en) eta Histone deacetylase 8 (en)
Rola	antihistaminiko
Arriskuak
NFPA 704	2 3 0
Identifikatzaileak
InChlKey	FERIUCNNQQJTOY-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	107-92-6
ChemSpider	259
PubChem	264
Reaxys	906770
Gmelin	30772
ChEBI	26242
ChEMBL	CHEMBL14227
NBE zenbakia	2820
RTECS zenbakia	ES5425000
ZVG	12610
DSSTox zenbakia	ES5425000
EC zenbakia	203-532-3
ECHA	100.003.212
CosIng	74770
MeSH	D020148
RxNorm	1362696
Human Metabolome Database	HMDB0000039
KNApSAcK	C00001180
UNII	40UIR9Q29H
NDF-RT	N0000183254
KEGG	C00246
PDB Ligand	BUA

Hainbat mikroorganismok hausnarkarien errumenean karbohidratoen hartzidura egin ondoren sortzen dute eta hauen esnetik ekoiztutako gurinean agertzen da. Gure heste-florako bakterio batzuek ere hesteetan sortzen dute.

Historia

Michel Eugène Chevreul kimikari frantsesak aurkitu zuen 1814 urtean eta 1818rako purifikatzea lortu zuen. Gurinari usain txarra ematen dion sustantzia aurkitu zuela baieztatu zuen^[1]. 1823an argitaratu zituen bere ikerketaren emaitzak. Azido butiriko izena eman zion, latinez "gurina" butyrum baita^[2]. 1861 urtean Louis Pasteurrek bakterio anaerobio hertsien hartzidura prozesua deskribatu zuen eta bide metaboliko honen azken produktua azido butirikoa da.

Ezaugarriak

Gantz azidoa den arren oso kate laburra du eta horregatik uretan erraz disolbatzen da. Disolbatzaile organikoetan (etanola, eterra) ere bai. Uretatik banatzeko disoluzioa kaltzio kloruroz saturatzen da.

Azido butirikoa azido ertain-gogorra da eta baseekin eta oxidatzaileekin erreakzionatzen du. Metalak ere erasaten ditu^[3].

Azido buitirikoz osaturiko triglizeridoak gurinaren %3-4 osatzen du. Gurina galtzen doan heinean triglizeridoa hidrolisatu egiten da eta azido butirikoaren kontzentrazioa handitzen denez usain desatsegina sortzen du.

Erabilerak

Arrantzan erabiltzen da. Azido butirikoaren usain gogorraz baliatuz amuan dagoen beitari gehitzen zaio arrainak erakartzeko^[4].

Azido butirikoak ez bezala, metil butaratoak usain atsegina du. Lurrin eta janari gehigarrigisa erabiltzen da. Animalien elikagaietan ere gehitzen da, bakterio patogenoen kolonizazioa ekiditen baitu.