From Wikipedia, the free encyclopedia
Algol[9] (β Per / Beta Persei) Perseus konstelazioan distira egiten duen izar bat da.
| Behaketa data Garaia J2000 Ekinokzioa J2000 | |
|---|---|
| Konstelazioa | Perseus |
| Igoera zuzena | 03h 08m 10.13245s[1] |
| Deklinazioa | +40° 57′ 20.3280″[1] |
| Itxurazko magnitudea (V) | 2.12[2] (- 3.39[3]) |
| Ezaugarriak | |
| Mota espektrala | Aa1: B8V[4] Aa2: K0IV[4] Ab: A7m[4] |
| U−B kolore indizea | −0.37[2] |
| B−V kolore indizea | −0.05[2] |
| Aldakor mota | EA/SD[3] |
| Astrometria | |
| Abiadura erradiala (Rv) | 3.7 km/s |
| Berezko mugimendua (μ) | IZ: 2.99[1] mas/u Dec.: −1.66[1] mas/u |
| Paralajea (π) | 36.27 ± 1.40[1] mas |
| Distantzia | 90 ± 3 au (28 ± 1 pc) |
| Astrometria | |
| β Per Aa1 | |
| Magnitude absolutua (MV) | −0.07[5] |
| Astrometria | |
| β Per Aa2 | |
| Magnitude absolutua (MV) | 2.9[5] |
| Astrometria | |
| β Per Ab | |
| Magnitude absolutua (MV) | 2.3[5] |
| Orbita[6] | |
| Lehenengoa | β Per Aa1 |
| Kidea | β Per Aa2 |
| Orbita-aroa (P) | 2.867328 egun |
| Ardatz erdihandia (a) | 0.00215" |
| Eszentrikotasuna (e) | 0 |
| Okerdura (i) | 98.70° |
| Nodoaren luzera (Ω) | 43.43° |
| Orbita[6] | |
| Lehenengoa | β Per A |
| Kidea | β Per B |
| Orbita-aroa (P) | 680.168 days |
| Ardatz erdihandia (a) | 0.09343" |
| Eszentrikotasuna (e) | 0.227 |
| Okerdura (i) | 83.66° |
| Nodoaren luzera (Ω) | 132.66° |
| Periastron garaia (T) | 2446927.22 |
| Periastron argudioa (ω) (lehenengoa) | 310.02° |
| Zehaztasunak | |
| β Per Aa1 | |
| Masa | 3.17 ± 0.21[6] M☉ |
| Erradioa | 2.73 ± 0.20[6] R☉ |
| Argitasuna | 182[5] L☉ |
| Gainazaleko grabitatea (log g) | 4.0[7] |
| Tenperatura | 13,000[7] K |
| Biratze abiadura (v sin i) | 49[8] km/s |
| Adina | 570[5] Mu |
| Zehaztasunak | |
| β Per Aa2 | |
| Masa | 0.70 ± 0.08[6] M☉ |
| Erradioa | 3.48 ± 0.28[6] R☉ |
| Argitasuna | 6.92[5] L☉ |
| Gainazaleko grabitatea (log g) | 3.5[7] |
| Tenperatura | 4,500[7] K |
| Zehaztasunak | |
| β Per Ab | |
| Masa | 1.76 ± 0.15[6] M☉ |
| Erradioa | 1.73 ± 0.33[6] R☉ |
| Argitasuna | 10.0[5] L☉ |
| Gainazaleko grabitatea (log g) | 4.5[7] |
| Tenperatura | 7,500[7] K |
| Beste izendapenak | |
Algol, Gorgona, Gorgonea Prima, Demon Star, El Ghoul, β Persei, β Per, 26 Persei, BD+40°673, FK5 111, GC 3733, HD 19356, HIP 14576, HR 936, PPM 46127, SAO 38592. | |
| Datubase erreferentziak | |
| SIMBAD | data |
Berez bi izarrez osatuta dago, bata bestearen inguruan biraka dabiltzala.
Aro Modernoan lehendabiziko aldiz, 1670 urtean, Algolen aldagarritasuna Geminiano Montanarik adierazi zuen baina antzinatik ezaguna zen. Badirudi egiptiarrek 3 mila urte lehenago Algol-en aldagarritasuna 2.850 egunekoa zela adierazi zutela. Egiptiarrek aldaketa errepikakor honen denbora tarte hau, erlijio arrazoiengatik, beraien egutegietan adierazita zuten. Kairoko egutegia da orain arte izar baten aldagarritasuna adierazten duen dokumentu zaharrena.[10]
Algol izenaren esanahia "deabrudun izarra" da (arabieraz: رأس الغول, Ras al gul, "deabruaren burua"), eta ziurrenik bere izaera bereziagatik horrela izendatuko zuten . Zerua aldaezina zela uste zuten garaian deabruaren lana izan behar zen izar batek ia zehazki 68 ordu eta 49 minuturo bere magnitudea aldatzearen arrazoia.
Algol Eguzkitik 92,8 argi-urtera dago; hala eta guztiz ere 7,3 milioi urte dela, eguzki-Sistematik[11] 9.8 urtera egon izan zen eta haren itxurazko magnitudea -2,5koa, gaur egun Sirius izarra baino nahiko argitsuagoa izan zen.
Helsinkiko Unibertsitateko ikertzaileek 2015 urtean Antzinako Egiptoko Kairo 85637 papiroaren ( K.a.1244tik K.a.1163ra bitartean) edukia argitu zuten; hots, Algol izarrari eskainitako egutegia. Hala bada, Algol izarra Horus zeruko jainko egiptoarrarekin lotu zuten eta bere perodioari lotuta, Ilargiaren periodoarekin batera, zori oneko edo zori txarreko aurreikuspenak egiteko aukera ematen zuen.[12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
