From Wikipedia, the free encyclopedia
Sari (mazandaraneraz: ساری; persieraz: ساری) Irango iparraldeko hiria da, Mazandaran probintziako hiriburua. Elburz mendien iparraldeko magalean dago, Kaspiar itsasoaren hegoaldeko kostan. 2011n 296.417 biztanle zituen[1].
Sari | |
---|---|
Irango udalerria | |
Administrazioa | |
Estatua | Iran |
Probintzia | Mazandaran |
Geografia | |
Koordenatuak | 36°33′57″N 53°03′35″E |
Garaiera | 43 metro |
Demografia | |
Biztanleria | 309.820 biztanle |
Bestelako informazioa | |
Telefono aurrizkia | 011 |
Ordu-eremua | UTC+03:30 |
Webgune ofiziala |
Iparraldera Kaspiar itsasoa dauka, ipar-ekialdera Neka, hego-mendebaldera Qa'emxahr, ipar-mendebaldera Juibar, eta hegoaldera Kiyasar, Xahmirzad eta Semnan.
Datu klimatikoak (Mahdaxt, Sari, 1967-2003) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 30.2 | 31.2 | 35.0 | 37.0 | 39.0 | 44.0 | 39.0 | 40.5 | 39.0 | 38.0 | 34.0 | 30.0 | 44.0 |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 11.9 | 11.9 | 14.0 | 20.9 | 25.2 | 29.2 | 31.2 | 31.2 | 28.5 | 24.1 | 19.0 | 14.4 | 21.8 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 3.3 | 3.4 | 5.0 | 9.4 | 13.8 | 17.8 | 20.7 | 21.2 | 18.6 | 13.8 | 9.3 | 5.2 | 11.8 |
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -2.5 | -5.0 | -3.5 | 1.0 | 2.0 | 4.0 | 8.5 | 10.0 | 2.5 | 0.0 | -2.0 | -5.0 | -5.0 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 105.2 | 91.5 | 100.6 | 60.5 | 53.2 | 36.2 | 35.5 | 58.8 | 88.9 | 98.1 | 104.4 | 114.4 | 947.3 |
Euri egunak (≥ 1 mm) | 8 | 8 | 10 | 7 | 6 | 4 | 5 | 6 | 7 | 7 | 7 | 8 | 83 |
Hezetasuna (%) | 77 | 76 | 76 | 72 | 69 | 66 | 66 | 70 | 73 | 75 | 76 | 76 | 72.7 |
Iturria: Iranian Meteorological Organization[2] |
Hutto eta Karmanbad leizeetako arkeologia-indusketek erakutsi dute orain dela 77.000 urte inguru giza asentamenduak zeudela. Besteak beste, hiru giza eskeleto aurkitu dituzte aztarnategian. Edozein modutan ere, ez dago erabateko teoriarik hiriaren sorrera-datari buruz; Antzinako Greziako historialariek K. a. VI. mendea aipatzen dute. Edonola dela ere, eskualdeko hiriburu izendatu zuten Sasandar Inperioaren aroan.
Hainbat herrialde eta agintariren menpe egon ostean, zeukan indarra galduz joan zen eta ia suntsiturik geratu zen. Esate baterako, Safavi dinastiak agindu zuenean, Sarin ez zen aipatzeko moduko gertakaririk izan. Baina, 1782. urteko martxoaren 21ean, Aga Muhammad Khanek inperioko hiriburu izendatu zuen. Hirian hainbat gudu eta gerra izaten zenen gero, Fath Ali Sah Kayarek Teheranera eraman zuen Irango hiriburua.
XX. mendean, Muhammad Reza Shah Pahlavi enperadorearen agintaldian aldatu zen gehien Sari hiria; orduan eraiki ziren, besteak beste, trenbidearen geltokia, kale gehienak eta gobernuaren egoitzak. Bigarren Mundu Gerran sobietarren armadak hiria hartuta izan zuen, baina gerra amaitutakoan utzi zuten. Iran-Irak Gerraren garaian, Sarik gerra iheslariak hartu zituen.
Elikagaigintza da Sariko industria-jarduera nagusia: arroza, jogurta, doogh jogurt-edaria, haragi-kontserbak eta hazi-olioa ekoizten da batez ere. Bestalde, fruta-esportazioak ere garrantzia dauka, hala nola laranja eta limoiena. Sariko beste industria batzuk ere ospetsuak dira Erdialdeko Ekialdean: kotoi-ekoizpena, paper-industria eta elektronika-enpresak.
1950eko hamarkadatik hona, Sari hiria nabarmen hazi da; lehenago, udan biztanle gehiago izaten ziren neguan baino:
Sarin nazioarteko aireportua dago, baita trenbide-geltokia eta itsas portua ere, Amir Abad portua, Kaspiar itsasoan. Iran-Irak Gerraren ostean errepideak ere ondo garatu dituzte.
Unibertsitate hauek daude Sarin:
* Nekazaritza Unibertsitatea
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.