Parisko Senaren ibaiertzak

Parisko Senaren ibaiertzak Frantziako hiriburuko monumenturik ederrenetako batzuk ditu, Eiffel dorretik Notre-Dame katedralera, baina baita bi aldeak elkartzen dituzten zubi historikoak ere. 1991ko ekainaren 23an, uharteak eta bi ibaiertzak Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen^[1], Paris, Senaren ibaiertzak izenarekin.

Parisko Senaren ibaiertzak
UNESCOren gizateriaren ondarea
Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Frantzia
Udalerrien arteko lankidetzarako erakunde publikoa	Paris Handiko metropolia
Territorial collectivity of France with special status	Paris
Kokapen fisikoa	Sena
Ur-masa	Sena
Koordenatuak	48°51′N 2°22′E
Arkitektura
Azalera	365 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii) eta (iv)
Erreferentzia	600
Eskualdea[upper-roman 1]	Europa eta Ipar Amerika
Izen-ematea	1991 (XV. bilkura)
UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Senak, mendebalderantz doana Normandiako bere estuariorantz, Paris erdibitzen du: eskuinaldea eta ezkerraldea. Hiriaren bilakaera eta bere historia, Senaren ibaiertzak zeharkatuz ikus daitezke, Louvre museotik Eiffel dorreraino, Concorde plaza, Grand Palais eta Petit Palaisetik pasatuz. Ibaiaren ondoan ere, Notre-Dame katedrala eta Sainte-Chapelle altxatzen dira, arkitektura gotikoaren bi maisulan. Haussmannen hirigintza planaren arabera hiriko beste toki batzuetan trazatutako plaza eta etorbide zabalak eredu izan ziren munduko hiri askoren hiri antolamendurako, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendean.

Ezaugarriak

Ezkerraldea

Sakontzeko, irakurri: «Ezkerraldea (Paris)»

Ezkerraldean dauden barrutiak (Parisen hegoaldea) honako hauek dira: V. barrutia, VI. barrutia, VII. barrutia, XIII. barrutia, XV. barrutia. XIV. barrutia hegoaldean dago, baina ez Senaren ertzean.

Unescoren mugaketa-eremuan sartuta dauden elementu indibidualak honako hauek dira:

• Marteren Zelaia, École Militaire eta Eiffel dorrea
• Esplanade des Invalides, Hôtel des Invalides eta Airearen Museoa
• Palais Bourbon (Nazio Biltzarraren egoitza)
• Musée d’Orsay
• Frantziako Institutua eta Hôtel de la Monnaie

Ibaiertz honetan ikus daitezke, baita ere, Jardin des plantes, Jussieu campusa, Institut du Monde Arabe, quai Branly museoa, Frantziako Liburutegi Nazionala, Paris-Austerlitz geltokia, André Citroën parkea eta beste eraikin eta monumentu historiko batzuk.

"Ezkerraldea" (frantsesez Rive gauche) esamoldeak hiriaren zatirik artistikoena izendatzen du eta, leku geografiko bati baino gehiago, bizimodu bati egiten dio erreferentzia.

Eskuinaldea

Sakontzeko, irakurri: «Eskuinaldea (Paris)»

Eskuinaldean dauden barrutiak (Parisko hiriaren iparraldea) honako hauek dira: I. barrutia (Cité uhartea izan ezik), II. barrutia, III. barrutia, IV. barrutia (Cité eta Saint-Louis uhartea izan ezik), VIII. barrutia, XII. barrutia, XVI. barrutia. Iparraldeko beste barruti hauek ez dira Senaren ertzeraino iristen: XVII. barrutia, IX. barrutia, X. barrutia, XI. barrutia, XVIII. barrutia, XIX. barrutia, XX. barrutia.)

UNESCOren mugaketa-eremuan sartuta dauden elementu indibidualak honako hauek dira:

• Chaillot jauregia eta Trocadéro lorategia
• Grand Palais eta Petit Palais
• Palais de Tokyo
• Concorde plaza eta Tuileriak
• Louvre museoa
• Châtelet eta Parisko herriko etxea

Ibaiertz honetan ikus daitezke, baita ere, mugatutako eremutik kanpo bada ere, Bercyko parkea, Palais Omnisports de Paris-Bercy, Finantza Ministerioa, Paris-Lyon geltokia, Errege Jauregia, La Samaritaine saltoki handia eta beste monumentu historiko batzuk.

"Eskuinaldea" (Rive droite) esamoldeak hiriaren zatirik sofistikatuena izendatzen du eta, leku geografiko bati baino gehiago, bizimodu bati egiten dio erreferentzia.

Uharteak

Mugatutako eremuan Parisko bi uharte handiak daude, erabat urbanizatuta:

• Île Saint-Louis
• Île de la Cité, non nabarmentzen diren Notre-Dame katedrala, Sainte-Chapelle eta Prefektura.

Bukinistak

Bukinista bat.

Bukinistak (frantsesez bouquinistes) Parisko Senaren ibaiertzetako zati integral dira. Lehenak Voltaire kaian agertu ziren 1891n. Batez ere liburu arraroak edo zaharrak eskaintzen dituzten etxola berdeak hiriko leku argazkidunen artean daude. Liburu-saltzaile bakoitzari 8,2 metroko espazioa erabiltzeko baimena ematen zaio. Egun 245 inguru dira.

Landaredia

Ibaiertzetan landatuta dauden zuhaitzak dira, batez ere, platanoak, Italiako makalak, lertxunak eta sahats ak. Azken urteotan, beste zuhaitz eta landare batzuk landatu dira, hala nola sagarrondoak eta udareondoak.

Erreferentziak

1. Paris, Senaren ibaiertzak (Unesco). .

Kanpo estekak

• Datuak: Q2233532
• Multimedia: Seine River in Paris / Q2233532