Ontario (aintzira)

Ontario^[1] (ingelesez: Lake Ontario, frantsesez: Lac Ontario) Amerikako Aintzira Handietako txikiena (18.960 km²) eta ekialdekoena da. Iparraldean Kanadako Ontario probintzia du, eta hegoaldean Estatu Batuetako Niagarako penintsula eta New York estatua.

Ontario
Datu orokorrak
Garaiera	74,1 m
Mota	aintzira
Luzera	311 km
Zabalera	85 km
Azalera	18.529 km²
Sakonera	244 m
Bolumena	1.639.000 hm³
Geografia
Koordenatuak	43°43′44″N 78°06′23″W
Honen parte da	Aintzira Handiak Ameriketako Estatu Batuak eta Kanada arteko muga
Estatu burujabe	Kanada
Probintzia	Ontario
Hidrografia
Betebidea	ikusi Niagara ibaia
Hustubidea	San Laurendi ibaia
Erresidentzia denbora	6 a
Arroaren azalera	690.000 km²
Arro hidrografikoa	Lake Ontario drainage basin (en)

Aintziraren ertzean dauden hiri nagusiak Kanadako Toronto eta Estatu Batuetako Rochester dira.

Izena

Izena Skanadario hitzetik datorkio; irokeseraz «aintzira ederra» edo «ur dirdiratsua» esan nahi du izen horrek. Denborarekin, inguruko eskualdeak aintziraren izena hartu zuen.

Geografia

Ontariok 18.960 km²-ko eremua, 311 km-ko luzera, 85 km-ko zabalera eta, batez beste, 86 m-ko sakonera ditu^[2]. Betebide nagusia Erie aintziratik datorren Niagara ibaia da. Aintzirara isurtzen diren beste ibai garrantzitsu batzuk Humber, Trent, Cataraqui, Genesee, Oswego, Black eta Salmon dira. Hustubide nagusia, berriz, San Laurendi ibaia da.

Aintziran zenbait uharte daude, hala nola, Toronto uharteak eta Thousand Islands. Handiena Wolfer uhartea da, Kingstondik gertu eta San Laurendi ibaiaren sarreran kokatua.

Kanadako kostaldean, Toronto eta Hamilton barnean dituen Golden Horseshoe hirikidetza dago (ia 9 milioi biztanle ditu). Estatu Batuetako kosta landakoagoa da, hiri nagusia Rochester izaki. Syracuse hiria 30 kilometrora dago. Estatu Batuetako eskualdean ia 2 milioi biztanle daude.

Historia

Europarrak iritsi baino lehen, Ontario aintzira huron eta irokes herrien arteko muga zen. Nahiz eta eskandinaviar itxura duten tresnak aurkitu diren, historikoki eskualdea bisitatu zuen lehenengo europarra Étienne Brûlé izan zen, 1615ean.

Bai britainiarrek bai frantsesek gotorlekuak eraiki zituzten, hala nola, britainiarrek Osewokoa 1722an eta frantsesek Rouillékoa 1750ean, Toronton. Zazpi Urteko Gerraren ondoren, britainiar kontrolpean zeuden. Eskualdean militarrak baino ez ziren bizi Estatu Batuetako Independentzia Gerra bukatu arte.

Klima

Ontario aintzira oso sakona izanik, oso gutxitan izozten da; XX. mendean, 1934ko eta 1976ko neguetan baizik ez zen izoztu.

Erreferentziak

1. Euskaltzaindia. (2012-05-25). 170. araua: Amerikako toponimia. .
2. Great Lakes Factsheet No. 1: Physical Features and Population Epa.gov

Kanpo estekak

• Datuak: Q1062
• Multimedia: Lake Ontario / Q1062