From Wikipedia, the free encyclopedia
Neurona nerbio-sistema osatzen duen zelula banako morfologiko eta funtzionala da, informazioa prozesatu eta garraiatzeko ahalmena duena. Egitura eta forma oso desberdinak har ditzake, baina guztietan bereiz ditzakegu soma edo gorputza eta luzakinak. Azken hauek bi eratakoak izan daitezke, axoia (normalean luzeena, neurohodixka eta neurozuntzekin) eta dendritak.
Neurona | |
---|---|
Xehetasunak | |
Honen parte | Nerbio-sistema nerbio-ehuna |
Konponenteak | Dendrita Axoia myelin sheath (en) Soma zelula nukleoa axon terminus (en) |
Identifikadoreak | |
Latinez | neuron |
MeSH | eta A11.671 A08.675 eta A11.671 |
TA | A14.0.00.002 |
TH | H2.00.06.1.00002 |
FMA | 54527 |
Terminologia anatomikoa |
Neurona gehienak ez dira birsortzen, beraz galtzen direnak betiko galtzen dira. Beren zeregin nagusia nerbio-bulkadaren transmisioan datza.
Halaber, Nerbio ehunaren bi osagaietako bat da, glia zelulekin batera.
1887an Ramon y Cajal espainiarrak neuronari buruzko lehen teoria plazaratu zuen.
Neuronaren atalak |
---|
Luzakin bakarra dute, bertatik noranzkoa aurkako bi adar hazten dira, dendrita eta axoi funtzioa betetzen dutenak. Neurona sentsorialak dira, hortaz Nerbio-Sistema-Periferikoaren parte dira, bere gorputz multzoek gongoilak osatuz. Dendritak zentzuetatik datorren seinalea jasotzen du, eta honek luzakin bakarra eta gorputzetik igaro ondoren axoiaren aldetik irten egiten du, bizkarrezur-muinerantz.
Dendrita bakarra eta axoi bakarra somaren aurkako aldetatik irteten dira. Betsarean oso ugariak dira.
Bi dendrita baino gehiago dituztenak. Bi mota daude: -Golgi I: axoi luzedunak, seinalea urrun eramaten dute. Adibidez zelula piramidalak (burmuin-azalean) eta purkinje zelulak (garuntxoan). -Golgi II: axoi motzekin, inguruko neuronekin komunikatzeko. Adibidez izar-zelulak (burmuin-azalean, garuntxoan, hipokanpoan).
Nerbio Sistema Periferikoan daude.Zentzumen-errezeptoreetatik datorren informazioa NSZra daramate, bidean zehar informazio hau zertxobait prozesatzen dute.
Nerbio Sistema Periferikoan daude. NSZ-tik gihar eta guruinetara aginduak eramaten dituzte.
Nerbio Sistema Zentralean daude. Aferente eta eferenteen artean kokatuak, lehenengoek jasotako informazioa prozesatzen dute, prozesu honen emaitza bigarrengoek bete dezaten.
Beraien helburu neuronak (bere seinalea jasotzen dutenak) kitzikatzen dituzte. NSZ-ean glutaminergikoak izan ohi dira, hau da, glutamato neurotransmisorea erabiltzen dute sinapsietan; Motoneuronak aldiz, giharrak kitzikatzen dituztenak, kolinergikoak dira (azetilkolina).
Helburu neuronak inhibitu egiten dituzte. Burmuinetako zenbait egituren irteera seinalea beti inhibitzailea da (neostriatum, globus pallidus, cerebellum). Neurotransmisore inhibitzaile nagusiak GABA eta glizina dira.
Beste neurona edo neurona multzoa estimulatu ordez, bi neuronen arteko komunikazioa aldatzen du. Neurona modulatzaileek sinapsi axo-axonikoa erabiltzen dute, eta dopamina, azetilkolina eta serotonina neurotransisoreak nagusiki.
Buruxka ekintza potentzialean gertatzen den polarizazio inbertsioa da, elektrograman muino itxura duelako.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.