From Wikipedia, the free encyclopedia
Nerbioa edo kirioa[1] ehun berezizko hari-moduko egitura luzanga da entzefaloa eta bizkarrezur-muina gorputzeko gainerako aldeekin komunikatzen duena[2]. Nerbioa nerbio-sistema periferikoaren oinarrizko unitatea da eta bulkada elektrikoak igortzen ditu mezu sentsitibo zein motorrak garraiatzeko. Giza espeziean 12 nerbio kranial bikote daude eta 31 nerbio espinal bikote.
| Nerbio | |
|---|---|
 Nerbioak (horiz) goiko gorputz-adarrean  Irudi gehiago | |
| Xehetasunak | |
| Honen parte | Nerbio-sistema periferikoa |
| Konponenteak | Axoia |
| Identifikadoreak | |
| Latinez | nervus |
| TA | A14.2.00.013 |
| FMA | 65132 |
| Terminologia anatomikoa | |
Nerbioak axoi edo nerbio zuntzez osatuta daude eta horietako bakoitza neurona batetik dator. Gainera, Schwannen zelulak topa ditzakegu, axoi horiek mielinaz estaltzen dituzten zelulak.
Nerbio Erdi-Aroko latineko nervus (nerbio) hitzetik dator, hau latineko nervus-etik (tendoi, soka), antzinako latinaren neuros hitzaren metatesitik sortua. Hitzaren erroa aitzinindoeuropereko (s)neu (tendoi) hitzetik datorrela uste da. Erdi-Aroan nervus hitza erabiltzen zen bai tendoi zein nerbioak izendatzeko, bi egitura hauen antzekotasunak zirela medio[3].
Nerbioak nerbio-prozesu edo axoien sortak dira. Hari itxurakoak, eta garunaren eta bizkarrezur-muineko nerbio-zentroak gorputzeko organo guztiekin komunikatzen dituzte. Nerbio sistema periferikoaren parte dira. Nerbio aferenteek zentzumen-seinaleak eramaten dituzte garunera, adibidez, larruazaletik edo beste organoetatik; nerbio eferenteek, bitartean, seinale motorrak garunetik muskuluetara eta guruinetara eramaten dituzte, muskuluak uzkurtu eta mugimendua ahalbidetuz. Nerbio-seinaleak (nerbio-bulkadak ere deitzen direnak) neurona baten zelula-gorputzetik abiatzen dira, eta azkar hedatzen dira, axoian zehar, bere amaieraraino, non sinapsiaren bidez estimulua beste neurona batera edo organo efektore batera transmititzen den, adibidez, muskulu-zuntz edo guruin batera[4].
Nerbioa axioiez eta glia-zelulez osatuta dagoen egitura da. Axoi bakoitza endoneuro deritzon ehun konektibo geruza batez inguratua dago. Axoiak faszikulutan biltzen dira eta bakoitza perineuro deritzon geruza batean bilduta dago. Nerbioa epineuro izeneko azken ehun konektibo batek biltzen ditu[5].
Nerbio-sistema periferikoko nerbioak hainbat irizpide fisiologiko edo funtzionalen arabera sailkatu daitezke. Sailkapen nagusiena jatorriaren araberakoa da.
Nerbio kranialak entzefalotik ateratzen diren nerbioak dira. Zenbaki eta izen bidez identifikatzen dira[7].
Nerbio espinalek bizkarrezur-muinean egiten dute nerbio-sistema zentralarekin konexioa, sustrai dortsal eta bentralen bidez. Orotara 31 nerbio bikote dira bizkarrezur-muinetik ateratzen direnak, nerbio kranialen antzera zenbaki eta izen bidez identifikatzen dira. Nerbio espinal guztiaz mistoak dira eta informazio sentsitibo zein motorrak garraiatzen dituzte [8]. Bizkarrezurraren ornoarteko zuloetatik irteten dira, eta ornoaren arabera izendatzen dira:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
