From Wikipedia, the free encyclopedia
Errusiaren Moskva gerraontzia, Errusiako Itsaso Beltzeko Flotaren intsignia-ontzia, 2022ko apirilaren 14an hondoratu zen, Ukrainako errusiar inbasioaren testuinguruan. Ukrainako funtzionarioek esan zuten beren indarrek itsasontzia R-360 Neptune ontzien-aurkako misilekin jo zutela; Errusiak, berriz, itsaso ekaitsuetan jatorri zehaztu gabeko sute baten ostean hondoratu zela esan zuen.
Moskvaren hondoratzea | |||
---|---|---|---|
| |||
Mota | naufragio hondoratze | ||
Honen parte da | Khersongo erasoaldia eta Errusia-Ukraina gerra (2022) | ||
Data | 2022ko apirilaren 14a | ||
Kokaleku | Itsaso Beltza | ||
Ontzi | Moskva (gurutzaontzia) | ||
Pertsona hilak | 1; beste 27 desagertu[1] | ||
Suntsituak | Moskva (gurutzaontzia) | ||
Gurutzaontzi hau Bigarren Mundu Gerra amaitu zenetik gerra-testuinguruan hondoratu den Errusiaren gerraontzirik handiena da; gainera, 1905eko Errusiar-Japoniar Gerratik hondoratutako lehen intsignia-ontzi errusiarra da. Errusiaren arabera, ontzitik 396 tripulatzaile ebakuatu zituzten, marinel bat hil eta beste 27 desagertu ziren arren; halere, egiaztatu gabeko biktima gehiagoren berri eman da.
2022ko otsailean, Errusiaren Itsaso Beltzeko flotaren intsignia-ontziak, Moskva misildun kruzero gidatuak, Sebastopoletik irten zen 2022an, Ukrainako errusiar inbasioan parte hartzeko. [2] Hala, ontzia Ukrainako Indar Armatuen aurka erabili zuten Sugeen Uharteko erasoan, Errusiako Vasily Bykov patruila ontziarekin batera .[3] Moskvak irrati bidez uharteko soldaduekin konkaktuan jarri eta errenditzea eskatu zien, soldaduek orain ezaguna den "gerraontzi errusiar, joan zaitez pikutara!" erantzuna jasoz. Horren ostean, kontaktu guztiak galdu ziren Sugeen uhartearekin, eta hamahiru kideko ukrainar talde ukrainarra harrapatu zuten errusiarrek.[4]
Misil batek ontzia jo zuenaren ezagutzen den lehen informazioa 20:42an argitaratu zen, 2022ko apirilaren 13an –Ukrainako orduan (EEST, UTC+3)–, Ukrainako boluntario batek armadarekin lotutako Facebook-eko argitalpen batetan.[7] Beranduago, arratsalde hartan, Oleksi Arestovytx-ek, Presidentearen kontseilariak, jakinarazi zuen Moskva sutan zegoela itsaso zakarrean eta Odesako Gobernadore den Maksym Martxenkok ofizialki baieztatu zuen Ukrainako indarrek Moskva jo zutela R-360 Neptune ontzi-aurkako misilekin, zeinak "kalte oso larriak eragin zituen" ontzian.[8][9]
Apirilaren 14ko goizeko 12:43an (EEST, UTC+3), Ukrainako Hegoaldeko Komandoak bideo bat argitaratu zuen Facebook-en, Moskva ontziak Neptune misilen ondorioz kalteak jaso zituela adierazten zuen informazioarekin batera. Informazioaren arabera, ontzian sua zegoen, bai eta, honen inguruan, beste ontzi batzuk, "[ontzia] laguntzen saiat[zen] z[ir]en[ak]". Hala ere, "ekaitz batek eta munizio-leherketa indartsu batek gurutzaontzia irauli eta, ondorioz, hondoratzen hasi zen".[10]
Martxenkok informazioa argitaratu eta ordu batzuetara, Errusiako Defentsa Ministerioak esan zuen su batek ontziko munizioa lehertu zuela, ontzia larriki kaltetuz, Ukrainaren misil-jotze bati buruzko erreferentziarik eman gabe.[11][12][13][14] Ministerioak, halaber, apirilaren 14an esan zuen gurutzontziaren misil-sistemek ez zutela kalterik, sua marinelek itzali zutela eta ontzia portura eramateko ahaleginak egiten ari zirela.[15][16][17] Geroago, apirilaren 14an otaindik, Errusiako ministerioak esan zuen Moskva hondoratu egin zela, atoian zeramaten bitartean, eguraldi ekaitzdunaren ondorioz,[18][19][20] eguraldia epela omen zen arren.[21] Apirilaren 15ean, ontziaren hondoratzearen berri eman zen laburki Errusiako albistegietan eta telebistan, non zergatia "itsaso ekaitztsuak" izan zirela esan zen.[20]
Erasoaren ondorengo egunetan, sarean, egunkarietan eta albistegietan Ukrainaren misil-erasoaren informazioari buruzko eta Errusiaren leherketa eta sute baten inguruko kontakizunak izan ziren. John Kirby-k, Estatu Batuetako Defentsa Saileko bozeramaileak, apirilaren 14an esan zuen ez zutela informazio nahikorik misil- erasoa baieztatzeko, baina ezin zutela hipotesia baztertu. Aztertu zituzten irudiek erakusten zuten ontziak leherketa handi bat jasan zuela eta, ondoren, "sute garrantzitsu" bat; halere, leherketaren zergatia ez zegoen argi.[22][23][24][25] Moskva, sutan zela, Sebastopolgo porturantz zihoala zirudien;[22] hala ere, ez zegoen argi ontzia bere boterepean mugitzen ari zen ala atoian eramana izaten ari zen[25]. Era berean, Moskvaren alde batetako misil hodietako bat kaltetuta zegoela jakinarazi zen ere.[26]
Hodeiak ezabatzeko gai den irekiera sintetikoko radarra (SAR) duen satelite baten irudi batek agerian utzi zuen 2022ko apirilaren 13ko arratsaldeko 18:52an (UTC+3) Moskva 45°10′43.39″N 30°55′30.54″E posizioan kokatuta zegoela, Odesatik 80 itsas miliara –100 kilometro inguru–, hegoaldera, Sugeen Uhartetik ekialdera eta eta Ukrainako kostaldetik 50 itsas miliara –90 kilometro inguru–. Azterketa batek, gainera, iradoki zuen hori ez zela ontzia hondoratzea eragin zuen kalteak gertatu eta askora. Irudian, halaber, gurutzaontzia beste ontzi batzuekin batera zihoala ikus zitekeen.[27] Errumaniako eta Turkiako agintariek Moskva hondoratu egin zela adierazi zuten apirilaren 14ko goizaldeko 03:00etarako, tokiko orduan –UTC+3.[28]
Apirilaren 15ean, AEBetako goi-kargu batek adierazi zuen uste zutela Moskva bi Neptune misilek jo zutela; ontzia Odesako kostaldetik 65 nmi-ra –120 km– zegoenean, hegoaldera. Haren arabera, ontzia bere kabuz jarraitu zuen aurrera, apirilaren 14an hondoratu baino lehen. Funtzionarioak ere esan zuen inteligentziaren balorazioak adierazi zuela misil-jotzearen garaian biktimak zeudela, baina ezezaguna zela zenbakia.[29][30] Ukrainako misilak Odesatik gertuko lehorreko jaurtigailu batetik jaurti zituzten, Moskva 60-65 itsas miliara zegoenean –111-120 kilometro inguru– .[17][26][31][32] Baliteke, ere, Moskva hondoratzeko operazioan Bayraktar TB2 UCAVak erabili izana laguntza moduan, distrakzio gisa.[33]
Moskva maila hirukoitzeko aire-defentsa batekin hornituta zegoen, ailegatzen ziren Neptune misilak atzemateko aukera egokia eman zezakeena, radarra detektatzeko 3-4 minutuko abisuarekin.[34] Halere, ez zen egon sistema hauek aktibatzen zireneko seinalerik –besteak beste, S-300F eta OSA lurrazaleko misilak, blokeo elektronikoa edo, azken aukera modura, AK-630 hurbileko arma-sistemen erabilera–. Tayfun Ozberk-ek –Turkiako Defense Newseko korrespontsalak– iradoki zuen ontziko radarrak ez zirela iristen ziren Neptune misilak detektatzera edo, bestalde, ontzi-defentsak ez zeudela prest atzemandako mehatxuari aurre egiteko –bigarren kasu horretan, horrek esan nahiko luke tripulazioak entrenamendu-falta zuela larrialdiko egoera horietarako–.[35] Anders Nielson analista militar daniarrak argudiatu zuen operadoreen nekea ere faktore garrantzitsua izan zitekeela;[36] izan ere, ontziak zuen sistemekin esperagarria liteke gurutzontziak bizirik irautea; izan ere, salba-borrokako eredu batek iradoki zuenez, Ukrainak gutxienez hamaika Neptune misil jaurti beharko lituzke aldi berean; Moskvak horietako sei garaitu zitzakeen, eta gainerako bostek beren defentsak zeharkatu eta itsasontzia jo beharko zuten, ontzia hondoratzeko adina kalte sortu ahal izateko.[37] Hala ere, eredu horrek esan ez du kontutan hartzen inpaktuaren ondorioko munizio-leherketak, eta, horregatik, iradoki da kalteak gaizki kontrolatzeak,[20][35][38] erdi-mailako profesionalak erabili beharrean errekrutak erabiltzeak eta konpartimentazio eskasak lagundu zutela gurutzaontzia hondoratzen.[39] Argazki-frogengatik, bazirudien misiletako bat zubi azpian lehertu zela.[40]
Apirilaren 18rako, bi irudi eta 3 segundoko bideo-klip labur bat zeuden sare sozialetan, sutearen ondoren eta azken hondoratzearen aurretik Moskva erakusten zutenak. Irudiek egun argitan ababorrean eskoratutako itsasontzi bat erakusten dute, itsasoa bare dagoela, eta non suak kalte handiak eragin dituen gainegitura zentralaren inguruan. Gainera, flotazio-lerroan zuloak ikus zitezkeen, bai eta salbamendu-baltsa gehienak falta zirela; hau da, tripulazioaren zati bat ebakuaturik zegoela une horretarako.[41][42][43] CNNren arabera, "Errusiaren erreskate-atoiontzi handi bat ikus daiteke gerraontzia urruneko [istriborreko] aldean".[43]
Ezjakina da bideoaren edo irudien iturria edo egilea zein den.[41][42][43] The Telegraph egunkariak jakinarazi zuenez, irudiak lehen aldiz argitaratu ziren webgunean Telegram bidez, Errusiako segurtasun-agentziei lotutako kanal batean.[44] Halere, The Guardian eta CNNk independenteki kontsultatutako analistek baieztatu zuten irudiek Moskva erakusten zutela.[41][43] The Guardianek Yörük Işık kazetari eta itsasontzien behatzaile aditua aipatu zuen, hurrengoa esanez: "bideoa benetakoa dela uste dut. Ikusten dugunak [Moskvaren] forma eta tamaina ditu; Moskva da". The Guardianek honako hau ere jakinarazi zuen: "Berak [Işık-ek] esan zuen uste zuela argazkietako bat, gutxienez, 22870 Proiektuko erreskate-atoiontzi batetik atera zela, Errusiak Itsaso Beltzean bi dituela uste baita".[41]
AEBetako defentsako goi-funtzionario batek esan zuen irudiak ezin zirela modu independentean egiaztatu, "baina irudiak berak bat [zetozela] itsasontziari egindako kalteekin." Carl Schuster-rek, AEBetako Pazifikoko Aginteko Inteligentzia-Operazio Bateratuen Zentroko operazioen zuzendari-ohiak, zera adierazi zuen: "argazkia nolabait faltsututa edo ukituta ez dagoela pentsatuta, badirudi misilak edo misilek aurre-aldea jo zutela, eta hori ez da ustekabekoa."[43] Chris Parry-k, kontralmirante-ohiak, hauxe idatzi zuen The Guardian egunkarian: "badirudi misil bat edo bi sartu zirela itsasontzian Vulkan ontzien aurkako misil parearen azpitik (...) Horrek barne-kalte masiboa eragingo zuen, eta badirudi bi misilak zulatu dituela. (...) Horrek propultsio-erregaia drainatuko zuen, eta horrek are gehiago areagotu zuen sua ontziaren barruan, horizontalki zabaldu baitzen estalkietan zehar eta hondatutako holtzen artetik".[41]
Lituaniako Defentsa Ministro den Arvydas Anušauskas-ek apirilaren 14an adierazi zuen egun horretan Moskvatik sorospen-seinale bat bidali zutela, eta Turkiako ontzi batek erantzun zuela, goizeko ordu bietan 54 pertsona ontzitik irtenda, 3etan hondoratu baino lehen. Haren arabera, 485 tripulatzaile zeuden ontzian, eta horietatik 66 ofizialak ziren. Ezin jakin zenbatek iraun zuten bizirik.[28][45][46][47]
Ukrainako iturriek apirilaren 15ean jakinarazi zutenez, Moskvako tripulazioko kide batzuk hilda zeuden; horien artean, 43 urteko Anton Kuprin lehen-mailako kapitaina, ontziaren buru zen ofiziala leherketa gertatu zen unean.[48] Apirilaren 15ean ere, goi-funtzionario estatubatuar batek esan zuen Gobernuak ere uste zuela biktimak egon zirela.[29][49] Ameriketako Estatu Batuetako Defentsa Departamentuak, apirilaren 18an egindako informazio-saio batean, Defentsako goi-funtzionario batek jakinarazi zuen salbamendu-txalupak ere ikusi zituztela uretan, marinelak barruan zituztela, baina ez zutela zenbaketa zehatzik.[50] Novaya Gazeta Europe egunkari independente errusiarrak jakinarazi zuen 40 marinel inguru hil zirela hondoratzearen unean.[51] Era berean, lekuko baten arabera, 200 bat marinel zauritu ziren Krimeako ospitale batean.[52]
Errusiako Defentsa Ministerioak, ontzia hondoratu eta gutxira, esan zuen tripulazioa ebakuatu egin zutela,[48] eta hasiera batean ez zuen inolako bajaren berri eman; hala ere, marinelen senide batzuei jakinarazi zitzaien haien senidea "desagertuta" zegoela.[53] Apirilaren 16an, Errusiak bideo bat zabaldu zuen, ustez, Sebastopolen, Moskvako ehun bat marinelekin egindako bilera bat erakusten zuena, Itsas Armadako komandanteburu den Nikolai Jevmenov almirantearekin batera. Azken horrek esan zuen ere marinelek Itsas Armadan lanean jarraituko zutela.[49] The Insider egunkari independente errusiarraren arabera, bideoan 100 marinel inguru ikus daitezke eta, bereziki, itsasontziko lehen-mailako kapitaina den Anton Kuprin.[54] Naval Newsek, bestalde, jakinarazi zuen Errusiako Defentsa Ministerioaren bideoak 240 pertsona inguru bizirik atera zirela erakusten zuela, tripulazioaren erdia gutxi gorabehera.[35] Hala ere, Radio Svobodaren Ukrainako edizioak adierazi zuen ezinezkoa zela bideoaren benetakotasuna egiaztatzea.[55]
Apirilaren 22an, Errusiako Defentsa Ministerioak komunikatu bat kaleratu zuen, baieztatuz Moskvako marinel bat hilda zegoela eta beste 27 desagertuta zeudela. Era berean, adierazi zuten tripulazioko 396 kide erreskatatu zituztela.[1][56]
Ukrainak ontzia misilekin egindako eraso batean hondoratua izan zela dioen informazioa egia izatekotan, Moskva Bigarren Mundu Gerraz geroztik borrokan hondoratutako gerraontzi errusiar handiena izango litzateke[57] –halere, antzeko tamainako gerraontzi bat hondoratu zen azken aldia Argentinaren ARA General Belgrano gurutzaontzia izan dugu, 1982an Royal Navy britainiarraren Conqueror itsaspekoak hondoratutakoa Malvinetako Gerraren testuinguruan–.[23] Moskva itsasontzi sobietar edo errusiar handiena zen, 1941ean alemaniar hegazkinek Marat korazatu sobietarra bonbardatu ostean hondoratu zenetik;[58] halaber, 1905ean Knyaz Suvorov korazatua hondoratu zenetik, Errusia-Japonia Gerraren Tsushimako guduaren testuinguruan, gerra-garaiko lehen errusiar intsignia-ontzi baten galera da ere.[59] Ukrainako baieztapenak egiazkoak izatekotan, Moskva misil batek erabiliz suntsitutako gerraontzirik handiena izan liteke, Carl Schuster AEBetako Armadako kapitain erretiratuak eta Ameriketako Estatu Batuetako Pazifikoko Aginteko Inteligentzia Bateratuko Zentroko operazioen zuzendari-ohiak diotenez.[23]
Moskvaren galera adierazgarria eta umiliagarria da Errusiako Presidente den Vladimir Putinentzat, "kalte psikologikoagatik materialagatik baino gehiago", Mykola Bielieskov-en arabera, Ukrainako Ikerketa Estrategikoen Institutu Nazionaleko kidea. Esan zuenez, hondoratze honek ez duen erabat kenduko Errusiaren itsas blokeoa Ukrainan, baina frogatu zuen Ukrainak arma sofistikatuak modu eraginkorrean erabil zitzakeela.[20] Gerraren Azterketarako Institutuak antzeko ondorioak atera zituen, esanez ontzia galtzeak Errusia "aire-defentsako eta puntuzko defentsako aktibo gehigarriak zabaltzera" behartu zezakeela, "Itsaso Beltzeko gudu-taldera edo itsasontziak Ukrainako kostaldetik gertu dauden posizioetatik erretiratzera".[60]
Moskva Errusiaren Itsaso Beltzeko Flotaren helmen luzeko aireko defentsarako S-300F misil-sistema zuen gerraontzi bakarra zen. Moskvak ez zuen misilik jaurti Ukrainan lehorreko helburuen aurka, baina laguntza antiaereoa eman zien hori egin zuten ontziei; ondorioz, bere hondoratzeak Errusiako ontziak, orain hain babestuta ez zeudenak, kostaldetik urruntzea eragin zuen. Hala ere, ez dago argi Ukrainak bere kalteberatasun handiena aprobetxatu ahal izango duen.[20] Samuel J. Cox kontralmirante erretiratuak, Itsas Ondare eta Historiako Aginteko zuzendariak, The New York Times egunkariari adierazi zionez, ontzia galduz gero, "Ukrainaren aurkako edozein eraso anfibio askoz arriskutsuagoa izango litzateke Errusiarentzat, lehorreratze-ontziekin eta [ontzi] anfibioekin askoz ere ahulagoak izango liratekeelako [Ukrainaren] erasoen aurrean".[61]
Moskvaren bi ontzi biki Ekialdeko Mediterraneoan zabaldu zituen arren, 2022ko otsailetik aurrera,[62] Turkiak Itsaso Beltzerako pasabide diren itsasarte turkiarrak itxi ditu gerra luzatzen den bitartean, Montreuxeko Konbentzioari jarraiki. Beraz, Errusiak ezin du ontzirik bidali galdutako Moskva ordezkatzeko bere flotaren gainerako baseetatik, behintzat, Turkiaren subiranotasuna urratu gabe.[63][64]
2020an, Errusiako Eliza Ortodoxoaren Sebastopol Barrutiko artzapezak esan zuen Vera Cruzaren ustezko zati bat Moskvaren kaperan gordeko zela. Vera Cruz gurutzea fededunek Jesus gurutziltzatu zuten gurutzea dela diote askok, eta, beraz, oso erlikia arraroa eta garrantzitsua kristau askorentzat.[65] Hondoratu ondoren, erlikia itsasontziarekin hondoratuko ote zen pentsatu zuten iturri askok.[66][67][68]
Jake Sullivan-ek, Ameriketako Estatu Batuetako Segurtasun Nazionaleko aholkulariak, adierazi zuen Moskva hondoratzea "kolpe handia" izan zela Errusiarentzat, eta Mosku banatu egin zela gaitasunik gabeko narratiba baten eta erasotua izan dela dioen beste baten artean.[71] Sasaki Takahiro-k, Hiroshimako Unibertsitateko Errusiako segurtasun politikako irakasle gonbidatuak, The Asahi Shimbun egunkarian adierazi zuen Moskvaren hondoratzea Yamatoren hondoratzearekin, Japonia inperialeko korazatuarekin, alderatzen dela.[72] John Kirby-k, AEBetako Defentsa Departamentuko bozeramaileak, adierazi zuen Moskvaren misio nagusia Errusiako Indarrak Itsaso Beltzean airetik defendatzea zela, eta ontziaren hondoratzeak, beraz, "eragina izango duela gaitasun horretan, epe laburrean".[73]
Forbes Ukrainek 2022ko apirilaren 14an egindako azterketa baten arabera, Moskva hondoratzea Errusiako militarrek orain arte izan duten galerarik garestiena da, eta ontzia ordezkatzeak 750 milioi dolar inguruko kostua izango luke.[74]
Errusiak ez zuen baieztatu misil ukrainarrek ontzia harrapatu zutenik; hala ere, Reutersek jakinarazi zuen apirilaren 15eko goizean Errusiak errepresalia-misilen eraso bat egin zuela Luch Design Bureau misil-fabrikaren aurka, Kieven, non ustez erasoan erabilitako Neptune misilak diseinatu eta egin ziren.[75]
Moskvaren hondoratzea Ukrposhta-k milioi bat zigilu salgai jarri eta bi egunera gertatu zen, "gerraontzi errusiar, zoaz pikutara!" legendarekin, zeinetan soldadu bat ikusten baita erdiko hatza ateratzen Moskvari; ondorioz, ontzi-hondoratzeak zigiluaren salmentak bultzatu ziren Ukrainan.[76] Ukrainako pertsona batzuk ilaran egon ziren bi ordu baino gehiago zigilua lortzeko.[77] Moskva hondoratzeak, seguraski, ukrainar askoren morala goratu zuen, eta indar errusiar inbaditzaileena kaltetu.[78] Oleksi Neizhpapa, Ukrainako Itsas Indarren komandantea, Moskva hondoratzeagatik promozionatu zuten.[79]
Errusiako komunikabideek laburki baino ez zuten hitz egin historiaz; prentsa-artikuluek, berriz, suteak itzaltzeko sistema zaharkituak deskribatzen zituzten, eta esaten zuten hondoratzeak ez zuela eraginik izango gerran. Hala ere, BBCk "hunkitu" gisa deskribatu zuen Vladimir Bortko zinema-zuzendari eta Estatuko Dumako kide-ohia, Moskvaren patua "gerrarako arrazoia" zela esan zuenenean –elkarrizketa-saio batean, gonbidatu gisa–.[20] Apirilaren 18an, Vladimir Solovyov-ek, Russia-1 estatu-telebistako aurkezleak, Errusiako Armada kritikatu zuen ontziaren hondoratzeagatik;[80][81] Sergei Markov Errusiako esatari eta Kremlinaren aldekoak, BBCren Radio 4eko "The World at One" saioan adierazi zuen gurutzaontzia Norvegiatik bidalitako misilek harrapatu zutela, ontziaren defentsa elektronikoak Estatu Batuek neutralizaturik zituenean.[82] Errusiako beste komunikabide batzuek ere esan zuten ontzia AGM-119 Penguin misil norvegiar batek jo zuela.[83]
Ukrainako argitalpen batek[84] eta defentsako bi analistek[85] hondoratzearen ondoren idatzi zuten Moskvak ojiba nuklearrak garraiatzeko gaitasuna zuela, eta bi ojiba nuklear eraman zitzakeela hondoratu zenean. Inguruko nazioei dei egin zieten istripu nuklear baten inguruan ikerketa bat has zezaten. Litekeena da gurutzaontziak ojiba nuklearrak eramatea bere P-500/P-1000 ontzien aurkako misiletarako, baina ez dago hori egin zuela adierazten duen frogarik.[86] Defentsako goi-funtzionario estatubatuar batek, bestalde, adierazi zuen itsasontzian ez zegoela arma nuklearrik hondoratu zenean.[41]
Ukrainak "urpeko ondare kultural" izendatu zuen Moskva itsasontzia. Urperaturiko ontzi bezala iragartzen da; izan ere, Odesako kostaldetik 130 km-ra dago soilik, non urak 45-50 metroko sakonera besterik ez duen. Ondorioz, itsasontzia "urpean [denbora] asko ibili gabe mirets daiteke".[87]
Jakinarazi zenez, Errusiako Armadak Kommuna salbamendu-ontzia bidali zuen Moskvarantz, AS-28 urperagarria barruan zuela, zortzi ontziko konboi baten barruan. Kommuna zerbitzu aktiboan dagoen ontzirik zaharrena da, 110 urte dituena eta Errusiako Armada Inperialetik heredatuta dagoena. Moskvaren tamainagatik eta pieza bakar batean hondoratu zelako, uste da ontzia azalera ateratzea ez dela oso praktikoa. Helburua, ziurrenik, enkriptazio-materiala, armak, gorpuak eta atzerriko potentziek interesa izan dezaketen beste material sentikor bat berreskuratzea da.[88] Kommunak Itsaso Beltzeko Flotan du oinarria eta Sebastopoletik nabigatzen du; hala ere, ontzia hondoratu zen lekuan egoteak Ukrainako indarren erasoen aurrean utziko luke Kommuna.[86]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.