Laura Bassi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Laura Maria Caterina Bassi Veratti (Bolonia, 1711ko urriaren 31 - ib., 1778ko otsailaren 20a) italiar fisikari eta akademikoa izan zen. "Minerva" (jakituriaren jainkosa) bezala ezagutua eta errepresentatua izan da, zientzietan doktoratu zen lehen emakumea izan zen eta Filosofiako doktore titulua lortu zuen munduko bigarren emakumea [1][2]. Boloniako Unibertsitatean lan egin zuenean, unibertsitate bateko soldatapeko lehen irakasle emakumea ere izan zen. Bere bizitzaren amaiera alderako, unibertsitate horreko hoberen ordaindutako irakaslea izatera pasa zen, eta beste bi katedra gehiago bete zituen. [3] Halaber, erakunde zientifiko batean parte hartu zuen lehen emakumea izan zen, Boloniako Institutuko Zientzia Akademiako kide izateko aukeratua izan baitzen 1732an, 21 urte zituela.
Laura Bassi | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Bolonia, 1711ko urriaren 29a |
Herrialdea | Aita Santuen Lurraldea |
Bizilekua | Bolonia |
Heriotza | Bolonia, 1778ko otsailaren 20a (66 urte) |
Hobiratze lekua | Corpus Domini, Bologna (en) |
Hezkuntza | |
Heziketa | Boloniako Unibertsitatea |
Hezkuntza-maila | Doktoretza |
Hizkuntzak | latina italiera |
Ikaslea(k) | ikusi
|
Jarduerak | |
Jarduerak | fisikaria, unibertsitateko irakaslea, matematikaria, anatomista, professor of philosophy (en) , filosofoa eta biologoa |
Lantokia(k) | Bolonia |
Enplegatzailea(k) | Boloniako Unibertsitatea |
Lan nabarmenak | |
Kidetza | Academy of Sciences of the Institute of Bologna (en) Arcadiako Akademia |
Izengoitia(k) | Laurinda Olimpiache |
Bassik ez zuen heziketa formalik jaso, baina klase partikularrak jaso zituen bost urtetik hogei urte bete zituen arte. Ordurako, ondo menperatzen zituen diziplina nagusiak, zientziak eta matematikak barne. Prospero Lambertini Boloniako artzapezpikua, aurrerago Pope Benedict XIV.a Aita Santua bihurtuko zena, bere gaitasunaz ohartu zen eta bere mezenas bihurtu zen. Lambertiniren prestutasunarekin, 1732ko apirilaren 17an, berrogeita bederatzi tesi defendatu zituen publikoki Boloniako Unibertsitateko irakasleen aurrean eta, beraz, doktore-titulua jaso zuen maiatzaren 12an. Hilabete geroago, unibertsitateko lehen emakume irakaslea izendatua izan zen, baina maskulinoak soilik ez ziren klaseetan irakasteko eskubiderik ez zuelarik. Lambertinik, garai hartako Aita Santua zenak, klase partikularrak emateko eta esperimentuak burutzeko beharrezko baimenak lortzen lagundu zion, 1740an unibertsitateak eman zizkionak.
Bassi mekanika newtoniarraren dibulgatzailerik garrantzitsuena bihurtu zen Italian [2] eta 1745ean Aita Santuaren eskutik Benedettinin (gaur egungo Zientzia Akademia Pontifikalaren antzekoa denean) kide gehigarri gisa onartua izan zen. 1776an Fisika Esperimentaleko katedraren kargua gain hartu zuen, zeinak hil arte bete zuen. Laura Bassi Boloniako Corpus Domini elizan lurperatuta dago.