Herpes zoster
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Herpes zosterra jatorri birikoa duen gaixotasuna da, barizelaren ondorio berantiartzat jotzen dena, larruazalean pikor edo besikula txikiak sortzen dituena. Larruazalaren azpian dauden nerbioetan mina eragiten du, erremina izatetik oinaze handia izatera igaro daitekeena. Orokorrean, 50 urte baino gehiago dutenek pairatzen dute gaitz hau.
| Herpes zoster | |
|---|---|
 | |
| Deskribapena | |
| Mota | gaixotasun biriko kutsakorra, skin infection (en)  , varicella zoster infection (en) , post-viral disorder (en) , viral skin disease (en) , nahasmendu neurologikoaeritasuna |
| Espezialitatea | infektologia, dermatologia neurologia |
| Arrazoia(k) | Barizela-zoster birus |
| Sintoma(k) | min neuropatiko kronikoa, postherpetic neuralgia (en) , sukarra, buruko mina, hotzikara, baba parestesia |
| Tratamendua | |
| Erabil daitezkeen botikak | famciclovir (en) , Kapsaizina, valacyclovir (en) , aziklobir, Gabapentina eta pregabalin (en) |
| Identifikatzaileak | |
| GNS-10-MK | B02 eta B02.9 |
| GNS-9-MK | 053 |
| GNS-10 | B02 |
| GNS-9 | 053 |
| DiseasesDB | 29119 |
| MedlinePlus | 000858 |
| eMedicine | 000858 |
| MeSH | D006562 |
| Disease Ontology ID | DOID:8536 |
Herpes zosterraren eragilea Barizela-zoster birusa da, barizela eragiten duen birus bera, hain zuzen. Barizela eta herpes zosterra bi patologia desberdinak dira, baina lotura handikoak, mikrobio eragile bera baitute. Herpes zosterra garatzeko barizela pasatu behar izan da aurretik (urte batzuk lehenago). Barizela pasatutakoan, birusa ez da desagertzen, urte luzez sor egon daiteke nerbio-zeluletan, bizkarrezur-muinetik gertu dauden nerbio-gongoiletan, hain zuzen ere. Birusa berpizten denean herpes zosterra agertzen da: nerbio-gongoiletatik birusa neuronetan zehar mugitzen da, larruazalaren gainazalera iritsiz; han, gaixotasunaren zauri mingarria eragiten du: zosterra.
Barizela pasatu dutenen %20 inguruk, denboraren poderioz, herpes zosterra sufrituko dute, latentzia egoeran zegoen birusa berpizten denean. Urte anitz igaro daitezke barizela eta herpes zosterren artean (40-50 urte), eta birusaren bizkortzeak -antza denez- zer ikusi handia du gaixoaren egoera immunologikoarekin.
Bestalde, zenbait ikerketek estresak eragina nabarmena duela gaitzaren agerpenean frogatzen dute. Jakina da estresa eta immunitate-sistemaren arteko lotura: prozesu zehatza ezagutzen ez bada ere, estresak immunitate-sistemaren jarduera gutxitzen du, infekzioen agerpena erraztuz.
Gaitzaren sintoma nagusia erremina edo oinaze handia larruazaleko erupzioa agertuko den tokian izaten da. Mina sentitu eta 2-3 egunetan ohiko besikulak agertzen dira larruazalean, infektatutako nerbioaren gainetik (dermatometan).
Herpes zosterrak gehien jotzen dituen gorputzaren atalak toraxa, sabelaldea eta bizkarra dira. Besoak eta hankak ere jotzen ditu, baina aurrekoak baino gutxiago.
Minarekin batera, zenbait kasutan sukarra, zefaleak eta ondoeza orokorra ere agertzen dira.
Pertsona osasuntsuengan sintomek 2-4 aste irauten dute, eta gaitza berez sendatzen da. Osaketa prozesuan T linfozitoek zeregin oso garrantzitsua burutzen dute: T linfozito gutxi dutenek -HIESaren gaixoek, adineko pertsonek edo minbizia tratatzeko kimioterapia immunodepresora hartzen dutenek- nekez indargabetuko dute birusa, eta gaitza kronikoa bihur daiteke.
Herpes zosterraren konplikazioetako bat neuralgia postherpetikoa da, birusak jotako nerbioetan min iraunkorra eragiten duena.
Ez dago sendatzeko tratamendurik. Kasu gehienetan gaixotasuna berez sendatzen da, immunitate-sistema infekzioari gailentzen zaionean.
Arrisku-taldeetan daudenei (immunogutxituak, adineko pertsonak...) botika antibiralak eman ohi zaizkie. Aziklobirra da erabiliena, eta gaitzaren iraupena eta konplikazioak murrizten ditu. Bere eraginkortasuna lotuta dago bere hartze goiztiarrarekin.
Pertsona osasuntsuengan tratamendua sintomatikoa da; mina gutxitzeko analgesikoak erabiltzen dira: parazetamola kasu arinetan, eta morfina larrienetan.
Datuak: Q182155
Multimedia: Herpes zoster / Q182155Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
