![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Three_Arch_Bay_Photo_Taken_by_pilot_Don_Ramey_Logan.jpg/640px-Three_Arch_Bay_Photo_Taken_by_pilot_Don_Ramey_Logan.jpg&w=640&q=50)
Fotogrametria
From Wikipedia, the free encyclopedia
Fotogrametria zientzia eta teknologia bat da. Horren helburua da edozein objekturen forma, dimentsioak eta espazioan duen posizioa zehaztasunez aztertzea eta definitzea, funtsean, objektu horren argazki batean edo gehiagotan egindako neurketak erabiliz.[1]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Three_Arch_Bay_Photo_Taken_by_pilot_Don_Ramey_Logan.jpg/640px-Three_Arch_Bay_Photo_Taken_by_pilot_Don_Ramey_Logan.jpg)
Frantziak, Commission Nationale de l’Informatique et des Libertés erakundearentzat (CNIL) erakunde publikoarentzat, fotogrametria eszena batean neurketak egitean datza, ikuspuntu desberdinen arabera hartutako irudien artean lortutako paralelismoa erabiliz. Gizakiaren ikusmen estereoskopikoa da, eta ikusmen mota hori baliatu du fotogrametaiaren teknikak denbora askoan eszenaren erliebea berreraikitzeko, hau da, gizakiaren begiek egiten duten bezala, bi ikuspuntu desberdinetatik abiatuta. Gaur egun, gero eta gehiago erabiltzen ditu irudi digitalen arteko korrelazio-kalkuluak. Teknika hori irudien geometriaren modelatze zorrotz batean eta errealitatearen 3D kopia zehatz bat berregiteko bereganatzean oinarritzen da[2].
Bi adar nagusi ditu: airetiko fotogrametria eta lurrekoa[3].
Albrecht Meydenbauer arkitekto prusiarrak sortu zuen fotogrametria terminoa, 1867ko "Die Photometrographie" artikuluan agertu zena[4].
Fotogrametriaren aldaera asko daude. Adibidez, bi dimentsio datuetatik (i.e. irudiak) hiru dimentsioko neurketak ateratzen dituena; adibidez, argazkiaren planoarekiko plano paraleloan dauden bi punturen arteko distantzia zehazteko, irudiaren gainean duten distantzia neur daiteke, irudiaren eskala ezagutzen bada. Beste bat kolore zehatzen tarteak eta balioak ateratzea da, albedoa, espekulazio-islapena, metaltasuna edo ingurumen-oklusioa bezalako kantitateak adierazten dituztenak, materialen argazkietatik abiatuta, errenderizazio fisikorako.
Gertuko fotogrametria, ohiko aireko fotogrametria (edo orbitala) baino distantzia txikiagotik ateratako argazkiekin egiten da. Analisi fotogrametrikoa argazki bati aplika dakioke, edo abiadura handiko argazkia eta teledetekzioa erabil ditzake 2Dko eta 3Dko mugimendu-eremu konplexuak detektatzeko, neurtzeko eta erregistratzeko, eredu konputazionaletan irudiak neurtu eta aztertzeko, 3Dko mugimendu erlatiboak gero eta zehaztasun handiagoz balioztatzeko.
Mapa topografikoetan isolineak marrazteko erabiltzen ziren estereoplotterrak sortu zenetik, erabilera ugari ditu orain, hala nola, sonarretan, radarretan eta LIDARrean.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Photogrammetry_Wiora_EN.svg/320px-Photogrammetry_Wiora_EN.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Tuure_Lepp%C3%A4nen%2C_Reconstruction_I.png/640px-Tuure_Lepp%C3%A4nen%2C_Reconstruction_I.png)
Fotogrametriak diziplina askotako metodoak erabiltzen ditu, optika eta geometria proiektiboa barne. Irudien kaptura digitalak eta prozesamendu fotogrametrikoak ongi definitutako zenbait etapa dituzte, eta, horiei esker, objektuaren 2D edo 3D eredu digitalak sor daitezke azken produktu gisa[6]. Eskuinean dagoen datu-ereduak erakusten du zer informazio-mota sar eta atera daitekeen metodo fotogrametrikoetatik.
3D koordenatuek objektu-puntuen kokapena zehazten dute 3D espazioan. Irudi-koordenatuek objektu-puntuek argazki-pelikulan edo irudi digitalak hartzeko gailu elektroniko batean duten kokapena definitzen dute. Kamera baten kanpoko orientazioak[7] espazioan duen kokapena eta ikus-norabidea definitzen ditu. Barne-orientazioak irudi-prozesuaren parametro geometrikoak definitzen ditu. Hori da, batez ere, lentearen foku distantzia, baina lentearen distortsioen deskribapena ere sar daitezke kalkuluetan. Beste ohar osagarri batzuek garrantzi handia dute: eskala barrekin, funtsean bi puntuko distantzia ezaguna espazioan, edo puntu finko ezagunekin, neurketako oinarrizko unitateekin konexioa sortzen da.
Lau aldagai nagusietako bakoitza metodo fotogrametriko baten sarrera edo irteera izan daiteke.
Fotogrametriako algoritmoak, eskuarki, erreferentzia-puntuen koordenatuen eta desplazamendu erlatiboen karratu txikienen erregresio batura minimizatzen saiatzen dira. Minimizazio horri sorta-doikuntza (bundle adjustment) esaten zaio, eta sarritan Levenberg-Marquardten algoritmoa erabiltzen da.