Vilhelmo Lutermano

Vilhelmo LUTERMANO (germane Johann Heinrich Friedrich Wilhelm Luttermann) estas germandevena esperantisto, kiu aktive tradukas al Esperanto kaj aktivas en la maldekstra Esperanto-movado (MAS kaj SAT). Li estas la ĉefredaktisto de la Esperanto-versio de Le Monde diplomatique, (Le Monde diplomatique en Esperanto).

Vilhelmo Lutermano
Vilhelmo Lutermano en majo 2008, en Vilno ĉe la Konferenco de Esperantistaj Ĵurnalistoj.
Persona informo
Naskonomo	Wilhelm Luttermann
Naskiĝo	1-an de januaro 1936 (1936-01-01) (88-jaraĝa)
Lingvoj	Esperanto • germana • franca
Ŝtataneco	Germanio
Okupo
Okupo	tradukisto esperantisto lingvisto
v • d • r

Nomo

La gepatra lingvo de Lutermano estas la platdiĉa, kaj en tiu lingvo li nomiĝas Willem [vílem]. Tamen oficiale li havas kvar antaŭnomojn: Johann Heinrich Friedrich Wilhelm, el kiuj la lasta - Wilhelm [vílhelm] - estas la ĉefa. En Francujo: Guillaume [gijóm]. En Okcitanio, kie li sufiĉe longe vivis: Guilhem [gijén]. En Kubo, kie li nun loĝas: Guillermo [gijérmo]. Kaj en Esperanto: Vilhelmo – nun ankaŭ oficiale, laŭ lia pasporto: "Vilhelmo Lutermano".

Vivo

Lutermano naskiĝis en 1936 en Offensen apud Celle, norda Germanio. Li studis germanistikon kaj romanistikon en Göttingen, Freiburg im Breisgau (Friburgo), Vieno, Munkeno kaj Berlino. De 1967-1988 gimnazia instruisto pri germana kaj franca lingvoj, krome pri konkursa biciklado kaj pri stenografio en (la tiam Okcidenta) Berlino. En tiu tempo, 7-jara proceso kontraŭ li kun la celo de profesimalpermeso, pro aneco en la komunista partio de Okcidenta Berlino; fina rezulto (1981): liberigo.

Post loĝado en Francio (de 1990 ĝis 2002) li loĝas en Kubo, unue en Pedro Betancourt, de 2012 en Havano, kun sia edzino Maria Julia Cárdenas Cápiro kaj siaj geinfanoj Marla kaj Karlo.

Post jardekoj da aktiveco kontraŭ Esperanto, li ŝanĝis sian sintenon kaj esperantistiĝis en 1987, kion atestas la teksto en kiu li mem priskribas kialojn kaj manierojn de tiu ŝanĝiĝo: "Mi estis aktivulo kontraŭ Esperanto". Pro akcidento en 1987 grava malsano kun antaŭtempa pensiiĝo. Ekde tiam:

Li aktivis dum kelkaj jaroj en IKEK = internacia komunista Esperanto kolektivo, partopreninte konferencojn kaj verkis artikolojn por la organo "Internaciisto".

Li fondis skisman movadon KOLESKO = kolektivo de Esperantistaj komunistoj kaj poste aktivis en la Komunista Frakcio de SAT kaj instigis reaktivigi la iaman IKEK.

Esperantigo de germana literaturo

• Franz Kafka (Franco Kafko): Rakontaro, Embres-et-Castelmaure, 2020, 710 paĝoj, ISBN 978-2-36960-221-7 (= MAS-libro n-ro 243).
• Sekundara Literaturo pri Kafko: http://vlutermano.free.fr/pri_Kafko.html
• Heinrich Böll (Henriko Bolo): En la lando de la rujukoj (Im Lande der Rujuks)

(tiu kaj ĉiuj sekvaj tradukoj, kiuj ne estas libroforme eldonitaj, troveblas sub http://vlutermano.free.fr/

• Bertolt Brecht (Berto Breĥto): La mantelo herezula (Der Mantel des Ketzers)
• Berto Breĥto: Historioj pri Sinjoro Kojno ("Geschichten vom Herrn Keuner"), MAS, 2011, 48 paĝoj, ISBN 978-2-918300-62-5 (= MAS-libro n-ro 70)
• Berto Breĥto: Me-Ti, libro de turnoj, MAS, 2012, 147 paĝoj, ISBN 978-2-918300-74-8 (= MAS-libro n-ro 77)
• Georg Büchner (Georgo Buĥno): Vojceko (Woyzeck)
• Hans Magnus Enzensberger (Hans' Magno Encensbergo): Defendo de la lupoj kontraŭ la ŝafidoj. Poemoj. MAS, 2012, 118 paĝoj, ISBN 978-2-918300-75-5 (= MAS-libro n-ro 84)
• Rainer Maria Rilke (Rajno Mario Rilko): Duinaj Elegioj 1,2,3 (Duineser Elegien 1,2,3) MAS, 2017, 978-2-36960-080-0 (= MAS-libro n-ro 172)
• Arturo Ŝniclo (Arthur Schnitzler): Rondo (Der Reigen) kaj La fianĉino (Die Braut), kun eseo pri verkoj de Ŝniclo de Hartmut Scheible, MAS, 2007, 127 paĝoj, ISBN 978-2-9529537-2-6 (= MAS-libro n-ro 2)
• Georg Trakl (Georgo Traklo): Poemoj
• Elmar Getto: Brazilo transe de piedpilko kaj sambo. Germanigita de Karl Weiss, elgermanigita de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2011, 978-2-918300-60-1 (= MAS-libro n-ro 67)
• Franco Kafko: Letero al la patro. Kun akompanaj tekstoj kaj postparolo de Michael Müller. MAS, 2012, 81 paĝoj, ISBN 978-2-918300-83-0 (= MAS-libro n-ro 86)
• Bartolomeo Laskaso: Raporto pri la detruado de Indio, kun Hans' Magno Encensbergo: Retrorigardo en la estontecon. Tradukitaj el la hispana de Ludoviko Serrano Pérez kaj el la germana de Vilhelmo Lutermano, Monda Asembleo Socia (MAS), 2013, 107 paĝoj, ISBN 978-2-918300-66-3 (= MAS-libro n-ro 95)

Tradukado el la franca

• Catherine Millet (Katrin' Mije'): La seksa vivo de K.M., 1-a ĉapitro (La vie sexuelle de C.M.)

Kuntradukado el la hispana

• Ignacio Ramonet: La eksplodo de la ĵurnalismo. De la amaskomunikiloj al la amaso de komunikiloj. Tradukita de María Julia Cárdenas Cápiro kaj Vilhelmo Lutermano, Monda Asembleo Socia (MAS), 2013, 104 paĝoj, ISBN 978-2-918300-95-3

La sekvaj tradukoj alireblas jene

Vidu ankaŭ: http://membres.lycos.fr/vilhelmo/

• Patrick Süskind (Patriko Ziskindo): La parfumo ("Das Parfüm") [parta traduko, la cetera en resumoj], MAS, 2015, 98 paĝoj, ISBN 978-2-36960-023-7 (= MAS-libro n-ro 119)

kaj, elfrancigitaj,

• artikoloj el la monatgazeto Le Monde diplomatique

• José Bové: La mondo ne estas varo, la 8-a ĉapitro: Por civitana mondo. http://membres.lycos.fr/vilhelmo/Bove.html Arkivigite je 2002-12-12 per la retarkivo Wayback Machine

Li estas redaktisto de la Esperanta eldono de Le Monde diplomatique, konsultebla en .

Li tradukis, precipe el la germana, plurajn verkojn de Karlo Markso kaj Frederiko Engelso

• Karlo Markso: Salajro, prezo kaj profito (prelego pri bazaj ekonomiaj fenomenoj antaŭ internaciaj delegitoj de la laborista movado), MAS, 2007, 59 p., ISBN 978-2-9529537-1-9
• (Karlo Markso) Markso hodiaŭ -- Nerefuteblaj citaĵoj MAS, 2008, p. 91 p., ISBN 978-2-9529537-8-8
• Karlo Markso: Dunglaboro kaj kapitalo, MAS, 2009, 44 p., ISBN 978-2-918300-00-7
• Karlo Markso: Pri liberkomerco, kun antaŭparolo de Fre­de­riko Engelso, MAS, 2009, 52 p., ISBN 978-2-918300-02-1

Karlo Markso: Kritiko de la Gotaa Programo, kun antaŭ­paro­lo de Frederiko Engelso, MAS, 2009, 44 p., ISBN 978-2-918300-03-8 (2-a eld.: 978-2-918300-21-2)

• Karlo Markso: La mizero de la filozofio, respondo al J. B. Pru­do­no: „La filozofio de la mizero”; kun antaŭparoloj de Frederiko En­gelso; Pri J. B. Prudono. Tradukitaj de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2009, 196 p., ISBN 978-2-918300-08-3
• Karlo Markso; Frederiko Engelso: Tezoj pri Fojerbaĥo; Prin­ci­p­­oj de komunismo kaj aliaj verketoj, MAS, 2010, ISBN 978-2-918300-17-5
• Karlo Markso: Respondo al V.I. Zasuliĉ, kun Klaus Gietinger: La miskompreno, MAS, 2011, 59 paĝoj, ISBN 978-2-918300-71-7
• Frederiko Engelso: La origino de la fami­lio, de la privata prop­rieto kaj de la ŝtato, MAS, 2010, ISBN 978-2-918300-16-8
• Karlo Markso: La kapitalo. Volumo I, Kri­ti­ko de la politika eko­no­mio. Libro I: La produkt­ad­procezo de la kapitalo, MAS, 2011, ISBN 978-2-918300-59-5
• Frederiko Engelso: Ludoviko Fojerbaĥo kaj la fino de la kla­sika germana filozofio, MAS, 2011, 57 p., ISBN 978-2-918300.48-9
• Frederiko Engelso: La evoluo de la socialismo de utopio al scienco, MAS, 2012, 65 paĝoj, ISBN 978-2-918300-65-6
• Frederiko Engelso: Enkonduko al Karlo Markso: Klasbataloj en Francio 1848 ĝis 1850 (1895), MAS, 23 paĝoj, 2013, ISBN 978-2-918300-89-2
• Karlo Markso kaj Frederiko Engelso: Manifesto de la Komunista Partio, kun enkonduko de Eric Hobsbawm, MAS, 96 paĝoj, 2014, ISBN 978-2-918300-91-5
• Karlo Markso: La interna milito en Francujo. La Pariza Komunumo (1871). Monda Asembleo Socia (MAS), 2015, ISBN 978-2-36960-017-6.
• Frederiko Engelso: La libro de Revelacio (La apokalipso de Johano). MAS, 2014, 28 paĝoj, ISBN 978-2-918300-97-7
• Frederiko Engelso: La loĝejproblemo. MAS, 2014, 80 paĝoj, ISBN 978-2-918300-98-4
• Frederiko Engelso: Malfruaj verketoj. Monda Asembleo Socia (MAS), 2015, ISBN 978-2-36960-008-4.

kaj de diversaj marksistoj (tradukado aŭ redaktado)

• Georgo Dimitrofo: Raporto al la 7-a Kongreso de la Komunis­ta In­ternacio; Harald Neubert: La Kominterno en la 1930-aj jaroj kaj la koncep­to de unueco; kun enkonduko de Günther Judick, MAS, 2011, 113 p., ISBN 978-2-918300-49-6
• Frederiko Engelso en aktualaj diskutoj. Werner Sepp­mann: Privile­gia loko por rigardi en la laborejon de la marksisma pensado. Notoj pri la korespondado inter Markso kaj Engelso; Erwin Marquit: Engelso kaj logik­aj kontraŭdiroj; Karl Hermann Tjaden: Kial ne estiĝis vera engelsis­mo, MAS, 2011, 35 p., ISBN 978-2-918300-50-2
• V. I. Lenino: Tri fontoj kaj tri partoj de la marksismo; Anarĥi­ismo kaj socialismo; Pri la slogano de Unuiĝintaj Ŝtatoj de Eŭropo; La oportunismo kaj la kolapso de la 2-a internacio; La diferencoj en la eŭropa laborista movado; Antaŭparolo al la broŝuro de N. Buĥarin: „Mondeko­no­mio kaj imperiismo”, MAS, 2011, 40 p., ISBN 978-2-918300-53-3
• Daŭrigo de la Manifesto, Moderna poziciiĝo de komunista par­tio, La programo de la Germana Komunista Partio DKP, kun antaŭ­pa­rolo de Helmut Dunkhase, MAS, 2011, 63 p., ISBN 978-2-918300-54-0
• Werner Seppmann: La malkonfesata klaso.. Pri la laborista klaso hodiaŭ, MAS, 2011, 176 p., ISBN 978-2-918300-57-1
• Roberto Ŝtejgervaldo: Sen laborista klaso okazas nenio esenca, sed sole kun ĝi – ankaŭ ne; Werner Seppmann: Remalkovro de la klasoj,MAS, 2011, 35 paĝoj, ISBN 978-2-918300-58-8
• Alfredo Bauer: Kritika historio de la judoj, vol. 1, MAS, 459 paĝoj, ISBN 978-2-918300-64-9
• Georgo Fulberto: "La kapitalo" koncize. Kun recenzo de Lucas Zeise, MAS, 2012, 98 paĝoj, ISBN 978-2-918300-72-4
• Rolfo Lotero: Ĉu evolucio aŭ kreado?, MAS, 2012, 22 paĝoj, ISBN 978-2-918300-81-6
• Domeniko Losurdo: Libereco kiel privilegio. Kontraŭhistorio de la liberalismo. MAS, 2012, 379 paĝoj, ISBN 978-2-918300-82-3
• Lothar Peter: Postmoderna maldekstra radikalismo - ĉu vojo al nova estonteco? MAS, 2013, 25 paĝoj, ISBN 978-2-918300-85-4
• Domeniko Losurdo: Hegelo, Markso kaj la Ontologio de la socia esto (en: Ontologio kaj fremdiĝo nuntempe ..., MAS, 2013, 61 p. ISBN 978-2-918300-86-1)
• Claudius Vellay: Fremdiĝo el la vidpunkto de la ontologio de Lukaĉo. Materiisma etiko ĉi-flanke de religio kaj kredo (en: Ontologio kaj fremdiĝo nuntempe ..., MAS, 2013, 61 p. ISBN 978-2-918300-86-1)
• Roberto Ŝtejgervaldo: Postmoderno estas nova melodio al malnova teksto. MAS, 2013, 28 paĝoj, ISBN 978-2-918300-87-8
• Heinz Dieterich: Transiroj al la socialismo de la 21-a jarcento, MAS, 22 paĝoj, ISBN 978-2-918300-88-5
• Jean-Guy Allard: Teroristoj de Usono kontraŭ Latinameriko. Artikoloj tradukitaj de Norberto Díaz Guevara kaj ceteraj MAS-anoj, MAS, 2013, 445 paĝoj, ISBN 978-2-918300-78-6 (parte tradukita de Vilhelmo Lutermano
• V. Adoratskij: Kio estas marksismo kaj leninismo. El la rusa lingvo tradukis F. Robiĉek, lingve kontrolis Ernesto Drezen. Reeldono de la verko aperinta ĉe EKRELO laŭ vortrekona skanado de la Universala Esperanto-Asocio (UEA) fare de Roy McCoy, redaktita de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2013, 36 paĝoj, ISBN 978-2-918300-92-2
• Lenino: Pri religio. Du artikoloj. Socialismo kaj religio, trad. M. Lapin kaj G. Demidjuk; Pri rilato de laborista partio al religio, trad. G. Demidjuk; redaktitaj de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2013, 28 paĝoj, ISBN 978-2-918300-96-0
• Instituto Markso-Engelso-Lenino: La instruo de Karlo Markso. El la rusa lingvo tradukis P. Gavrilov, N. Incertov, V. Polakov, E. Ŝvedova. Lingve kontrolis V. Polakov. EKRELO, Amsterdamo, 1933. Reeldono fare de MAS laŭ vortrekona skanado de la Universala Esperanto-Asocio (UEA) fare de Roy McCoy, redaktita de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2014, 39 paĝoj, ISBN 978-2-918300-93-9
• Karlo Radeko: Kapitalisma sklaveco kaj socialisma labor-organizo, EKRELO, Lepsiko, 1931, reeldonita de MAS, laŭ vortrekona skanado de la Universala Esperanto-Asocio (UEA) fare de Roy McCoj, redaktita de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2014, 43 paĝoj, ISBN 978-2-918300-94-6
• Frederiko Engelso: Pri la loĝejproblemo. Elgermanigita de Vilhelmo Lutermano, MAS, 2014, 80 paĝoj, ISBN 978-2-918300-98-4
• Historio estas farata. Kontribuaĵoj al la materiisma koncepto de historio. Georg Fülberth: La invento de la meztavolo; Lucas Zeise: Pri la homo oeconomicus, pri la ekonomio kaj pri la laboro; Hans-Peter Brenner: La rilato inter homo kaj naturo. Elger­manigitaj de Vil­helmo Lutermano. Monda Asembleo Socia (MAS), 2014, 37 p., ISBN 978-2-36960-001-5
• Thomas Metscher: Lingvo kiel praktika mondkonscio. Rimarkoj pri la marksa kaj engelsa lingvokoncepto kaj pri ĝiaj sekvoj; Roberto Ŝtejgervaldo: Tutsimple marksismo (recenzo); Thomas Metscher: Breĥto kaj la alta arto de simpleco. Elgermanigitaj de Vilhelmo Lutermano, Monda Asembleo Socia (MAS), 2014, ISBN 978-2-36960-000-8.
• Milito kaj Paco. Berto Breĥto: La memoro de la homaro; Andrew Murray: Milito kaj kontraŭstaro al milito;Erhard Crome: Ĉu jarcento pacifika?; Bernd Müller: Du strategioj de la ekspansio orienten; Hermann Kopp: Recenzo de la libro de Peter Strutynski pri senpilotaj flugmaŝinoj por batalo (sepavoj), Thomas Metscher: „Malbenita estu la milito”. Politika poezio ‒ pensadoj pri disputata nocio, Werner Ruf: La ĝihadisma internacio. Ĉu variaĵo de privata milita entreprenismo?; Andreas Wehr: Pri la aktualeco de la imperiismo-demando. Elgermanigitaj de Vilhelmo Lutermano,Monda Asembleo Socia (MAS), 2014, ISBN 978-2-36960-002-2.
• Thomas Metscher: Socialisma Avangardo kaj Realismo. Pri la Estetiko de Dmitri Ŝostakoviĉ, Monda Asembleo Socia (MAS), 2014, ISBN 978-2-36960-003-9.
• Div.: Breĥto kaj la Komunismo, Monda Asembleo Socia (MAS), 2015, ISBN 978-2-36960-004-6.
• Thomas Metscher: Integra Marksismo, Monda Asembleo Socia (MAS), 2015, ISBN 978-2-36960-014-5.
• Claude Piron: La Bona Lingvo, Monda Asembleo Socia (MAS), 2015, ISBN 978-2-36960-006-0.
• Karlo Markso:

Li tradukis kaj publikigis libroforme i.a. artikolojn de marksismaj analizoj de nuntempaj okazaĵoj, videblaj jene: ^{[rompita ligilo]}

Li estas ankaŭ fondomembro de la Monda Asembleo Socia (MAS) kaj aktivas en ĝi.

Intervjuoj

• Intervjuo de la ĉina retejo en Esperanto

Referencoj

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo (esperante)
• Javier Alcalde, Peri internacie la komunisman penson: socia historio de la tradukoj de Marx en Esperanton (ekde min 45) - Esperantologia Konferenco 2021.
• Le Monde diplomatique en Esperanto (esperante)