komputila programo, kiu transformas fontkodon en objektkodon From Wikipedia, the free encyclopedia
Tradukilo estas komputila programo kiu tradukas homlegeblan programon al bazaj instrukcioj por la komputilo. Tiu traduko fariĝas unufoje por ĉiu programo kaj ĉiu sistemo. Se la programo estas legata kaj tuj efektivigata, oni parolas pri interpretilo: la komputilo tiam ne tradukas unufoje, sed ĉiufoje kiam la programo estas uzata.
Programisto skribas komputan programon kun programa lingvo. Programa lingvo estas programaj vortoj, kiujn la programisto skribas: ili nomiĝas simboloj. Plie programa lingvo havas rulojn, kiuj ebligas asocii simbolojn kune. Pro la komputilo ne povas kompreni tekston, oni devas traduki tiun al ĝi. La programo, kiu tradukas tekston, nomiĝas tradukilo ĉar ĝi tradukas la simbolojn de la teksto. La teksto nomiĝas la origina teksto (aŭ pli ofte fontkodo)[1].
Pro la tradukado de la origina teksto en komputaj kodoj devas ĝuste respekti la lingvajn rulojn de la programa lingvo, la unua tradukilo estis malfacila: ĉirkaŭ la jaro 1954, programistoj ne havis la aktualajn programojn, kiuj helpas konstrui tradukilon. Fakte la tradukilo de la programa lingvo Fortran necesis la laboradon de multaj homoj: se oni supozus, ke nur unu homo laborus sur tiu projekto dum tiu epoko, tiam li necesus 18 jarojn por krei ĝin[2].
La tradukado povas esti malpli kompleksa, kiam la programa lingvo havas klaran strukturan difinon. Tio okazis en la jaro 1960 kun la unua struktura programlingvo Algol 60, kies traduka metodo estas ankoraŭ uzata hodiaŭ. Estis la unua fojo, ke la sciencisto Peter Naur uzis notacion por la difino de struktura programlingvo. Tiu notacio nomiĝis Formo de Backus–Naur. De tiu notacio, la sciencistoj hodiaŭ uzas pli vastan notacion, kiu nomiĝas Plivasta notacio de Back-Naur formo[3].
La komputa tradukado konsistas el tiuj partoj:
Kiam la programistoj kreis la unuajn tradukilojn, ne ekzistis tiom da memoroj, kiom la komputilo hodiaŭ havas. La programisto do devis krei plurajn partojn, por ke li registris ĉiun en la pasinta malgranda memoro. La parto nomiĝis la paso kaj la tradukilo nature nomiĝis la multpasa tradukilo. Hodiaŭ modernaj komputiloj proponas pli kompleksan tradukilon: ĝi ne atendas, ke la antaŭa paso finiĝu. Kiam la unua paso komenciĝas, tiam la dua kaj la tria paso tuj komenciĝas. Tiu tradukilo nomiĝas unupas-tradukilo, ĉar ŝajnas, ke ekzistas nur unu paso. Kvankam tia tradukilo estas kompleksa, la rapideco miloble multiĝas[2].
Ekzistas ankaŭ alia maniero krei tradukilon, kiu prezentas nur du partojn. La antaŭa parto kaj la malantaŭa parto nomiĝas la tradukil-fronto kaj la tradukil-malfronto :
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.