From Wikipedia, the free encyclopedia
Silto estas detrita sedimento aŭ speco de fajngrundo, el eroj (silteroj) ĉirkaŭ 0,004 ĝis 0,06 milimetrojn dikaj, do pli grandaj ol argileroj, malpli grandaj ol sableroj, devenanta el la diseriĝo de diversaspecaj koheraj petroj, plej ofte precipe konsistanta el kvarco [1].
Silto estiĝas dum diverseco de fizikaj procesoj kapablaj por spliti la ĝenerale sablo-dimensiaj kvarcaj kristaloj de primaraj rokoj per ekspluatado de la difektojn ĉe ilia kristala strukturo [2]. Tiuj inkluzivas efloreskon de roko [3] kaj regolito, kaj iom da efloreskaj procesoj kiel frosta disiĝo [4] kaj haloklastado. [5] La ĉefa proceso estas abrazio per transporto, inkluzive rivera frakasado, eola frotado kaj glacia knarado. [6]. Estas en duonaridaj medioj [7] ke substancaj kvantoj de silto produktiĝas. Silto estas kelkfoje nomata "roka faruno" aŭ "ŝtona polvo", precipe kiam produktita per glacia agado. Mineralogie, silto ĉefe konsistas el kvarco kaj feldspato. Sedimentaj petroj ĉefe konsistantaj el silto estas konataj kiel siltopetroj.
Silto facile estas transportata en akvo kaj estas sufiĉe malpeza por esti portata per aero kiel polvo. Dikaj sedimentoj de silta materio rezultante el eola sedimentado ofte estas nomataj lomo. Silto kaj argilo kontribuas al la malklareco en akvo. Silto estas transportata per riveroj aŭ per akvaj fluoj en la oceanon. Silto, sedimentado dum jaraj inundoj laŭlonge de la Nilo, kreis la riĉan kaj fertilan grundon kiu subtenis la Egiptan civilizon. Silto sedimentita per la Misisipo dum la 20-a jarcento estas malpliiĝinta kaŭze de sistemo de digoj, kiuj kontribuas al la malaperigo de protektaj marĉoj kaj sablejoj en la riverdelta regiono ĉirkaŭante Nov-Orleanon.
Ĉefa fonto de silto en urbaj riveroj estas perturbo de grundo per konstruada agado. Ĉefa fonto en ruraj riveroj estas erozio pro plugado de agrikulturaj kampoj, senarbiga fin-ekspluataĵo [8] aŭ tempa agrikultura uzado post bruligo de la arbaro. Kiam, sur la tuta surfaco, oni forigas la vegetaĵaron, la plej supra grundo estas vundebla por eola kaj akva erozio. Kompletaj regionoj de landoj perdis la produktkapablon kaŭze de erozio. La madagaskara centra altebenaĵo, proksimume 10 % de la landa areo, estas sterila, praktike la tuta pejzaĝo, kun eroziaj sulkoj kiuj estas pli profundaj ol 50 metrojn kaj pli larĝaj ol unu kilometron. Migra kampokultivado estas agrikultura sistemo kiu inkluzivas la regulan bruligon de arbaroj kaj sovaĝaj areoj en iuj regionoj de la mondo. La rezultanta sedimento povas kaŭzi grandskalajn fiŝmortadojn, malhelpante ekonomian disvolviĝon.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
