Valero-nitrilo

Valero-nitrilo estas organika komponaĵo konsistanta je unu nitrila grupo (CN) ligita al butila radikalo. Samkiel aliaj nitriloj, valero-nitrilo povas polimerizi en ĉeesto de metaloj kaj kelkaj metal-komponaĵoj. Ili estas neakordigeblaj kun acidoj. Valero-nitrilo kun aliaj oksidigagentoj povas rezulti en tre eksplodaj reakcioj.

Vidu ankaŭ: Buteronitrilo, Heksanonitrilo, kaj Heptanonitrilo

Pentano-nitrilo
Plata kemia strukturo de la Valero-nitrilo
Tridimensia kemia strukturo de la Valero-nitrilo
Alternativa(j) nomo(j)
Butil-cianido Pentano-nitrilo Ciano-butano Penta-nitrilo
Kemia formulo	C5H9N
CAS-numero-kodo	110-59-8
ChemSpider kodo	7770
PubChem-kodo	8061
Merck Index	15,10091
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo
Molmaso	83.134 g·mol-1
Denseco	0.8164g cm−3
Fandpunkto	-96.2 °C
Bolpunkto	141.3 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,3962
Memsparka temperaturo	34 °C[1]
Solvebleco	Akvo:Nesolvebla g/L
Mortiga dozo (LD50)	0.19 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R10 R25
Sekureco	S16 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T Toksa
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝo
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H226, H301, H302[2]
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P264, P270, P280, P301+310, P301+312, P303+361+353, P321, P330, P370+378, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Ĝi povas estigi peroksidojn kaj epoksidojn en ĉeesto de aliaj oksidigagentoj. Kombinado de bazoj kaj nitriloj povas doni cianidan acidon. Nitriloj estas hidrolizeblaj kaj en acidaj kaj en bazaj solvaĵoj por doni karboksilatajn acidojn aŭ salojn de karboksilataj acidoj. Nitriloj eksplode reakcias kun reduktagentoj.

Ĝi produktiĝas ekzemple per Amonia valerato varmigita kun fosfora kvinoksido.

Sintezo

Sintezo 1

• Valero-nitrilo estas preparata ekde la butila klorido kaj natria cianido en ĉeesto de dumetil-sulfuroksido:

Sintezo de valero-nitrilo Sintezo de Valero-nitrilo ekde la butil-klorido.

Sintezo 2

• Valero-nitrilo povas sinteziĝi per senhidratigo de 1-butanolo kaj hidrogena cianido:

Sintezo de valero-nitrilo Sintezo de Valero-nitrilo ekde la 1-butanolo.

Reakcio

• Valero-nitrilo reakcias kun butil-amino en ĉeesto de rodia katalizilo por doni butil-pentilaminon.:^[3]

Reakcio kun Valero-nitrilo Reakcio de Valero-nitrilo donante butil-pentil-aminon.

Literaturo

• Chemical Book
• Nitrogen and Phosphorus Solvents, D.R. Buhler, D.J. Reed
• Hand-book of Chemistry, Volume 11, Leopold Gmelin
• The Chemical Gazette, Or, Journal of Practical Chemistry, in All ..., Volume 6
• Heterogeneous Catalysis and Fine Chemicals IV, H.U. Blaser, A. Baiker, R. Prins
• The Metabolism of Tumours: Updated Version, Otto Warburg, Trung Nguyen
• Chemicalland21

Vidu ankaŭ

• Nitrilo
• Cinamila nitrilo
• Benzeno-aceto-nitrilo
• Natria peroksonitrilo
• Krotononitrilo
• Metakrilonitrilo
• Benzonitrilo

Referencoj

1. Caslab. Arkivita el la originalo je 2017-08-05. Alirita 2017-08-05.
2. Pubchem
3. New Pathways for Organic Synthesis: Practical Applications of Transition Metals, H.M. Colquhoun, J. Holton, D.J. Thompson, M.V. Twigg

• Kategorio Valero-nitrilo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).