Kievo
ĉefurbo kaj plej granda urbo de Ukrainio From Wikipedia, the free encyclopedia
Kievo[1][2][3] aŭ Kijivo[2][4] (ukraine: Ки́їв, angle ankaŭ Kyiv) estas la ĉefurbo kaj plej granda urbo de Ukrainio. Ĝi plej verŝajne havas ĉirkaŭ 4 milionojn da loĝantoj, kvankam la popolnombrado en 2008 oficiale registris nur 2,8 milionojn da loĝantoj. Laŭ la stato de 2022 en Kievo vivis 2 952 301 loĝantoj sur areo de 848 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 3 481 loĝantoj/km². Kalkulante la neregistritajn loĝantojn, Kievo estas la sesa urbo kun plej multaj loĝantoj en Eŭropo.[5]
.jpg)
| Kievo | |||
| ukraine Київ Kijivo | |||
| urbo kun aparta statuso | |||
[[Dosiero:|300px]]
  Fotomontaĵo | |||
|
|||
| Oficiala nomo: Київ | |||
| Lando |  Ukrainio | ||
|---|---|---|---|
| Provinco |  Kieva provinco | ||
| Historiaj regionoj | 4
| ||
| Metroo | Metroo de Kievo | ||
| Memorindaĵoj | 5
| ||
| Rivero | Dnipro | ||
| Situo | Kijivo | ||
| - alteco | 179 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 50° 27′ 00″ N 30° 31′ 25″ O (mapo) | ||
| Areo | 848 km² (84 800 ha) | ||
| Loĝantaro | 2 952 301 (2022) | ||
| Denseco | 3 481 loĝ./km² | ||
| Ravino | Babij Jar | ||
| Unua skribmencio | 882 | ||
| Primatoro | Vitali Klitschko
(ekde 25-a de majo 2014) | ||
| Horzono | OET (UTC+2) | ||
| - somera tempo | OEST (UTC+3) | ||
| Poŝtkodo | 01000—06999 | ||
| Telefona antaŭkodo | +380-44 | ||
| KOATUU | 8000000000 | ||
| Honorigo | Urbo-Heroo | ||
  Situo enkadre de Eŭropo
| |||
 Situo enkadre de Ukrainio
| |||
 Urba mapo
| |||
 Vikimedia Komunejo: Kyiv | |||
| Retpaĝo: www.kmv.gov.ua | |||
 | |||
La urbo situas en la nordo de Ukrainio, sufiĉe proksime al la landlimo kun Belorusio (en la direkton de Homel). La urbon trairas la rivero Dnepro.
Kievo estis fondita inter la 5-a kaj la 6-a jarcento por Kieva Regno.
Dum la Dua Mondmilito Kievo estis loko de du gravaj bataloj inter kiuj la urbo estis okupaciita de Nazia Germanio.
Kievo etendiĝas ĉe ambaŭ flankoj de la rivero Dnepro, kiu fluas suden tra la urbo, en la direkton de la Nigra Maro. La plej malnova urboparto situas en la dekstra flanko (okcidente de la rivero); dum la 20-a jarcento, la urbo plivastiĝis kaj oni ekloĝis ankaŭ la maldekstran flankon (oriente de la rivero). Parto el tiu lando estas protektita de digoj.
Klimato
La averaĝa ĉiujara pluvokvanto sumiĝas je 621 mm. La averaĝa ĉiujara temperaturo estas 8 °C.
La urbo havas kontinentan klimaton. La plej varmaj monatoj estas junio, julio kaj aŭgusto, kiam la maksimumaj temperaturoj varias inter 13,8 kaj 24,8 °C; la plej malvarmaj monatoj estas decembro, januaro kaj februaro, kiam ili varias inter -4,6 kaj −1,1 °C. Kievo kaj la ĉirkaŭaj regionoj estas kovritaj de neĝo ĝenerale ekde la mezo de novembro ĝis la fino de marto.
Ĉirkaŭ 10% de ukraina ekonomio estas en Kievo.
La plej fama strato en la urbo nomiĝas Ĥreŝĉatik.
En Kievo estas multe da preĝejoj, monumentoj kaj aliaj vidindaĵoj. La urbo aldone havas 27 muzeojn kaj 25 teatrojn.
Urba transporto
En Kievo oni uzas krom metroo ankaŭ aŭtobusojn, tramojn kaj trolebusojn. Oftaj estas ankaŭ marŝrutkoj. Krome funkcias la Funikularo de Kievo kaj Urba elektrotrajno de Kievo.
Metroo
La urbo posedas tri metroajn liniojn, karakterizitajn de la koloroj ruĝa, verda kaj blua. Kvara linio estas konstruata kaj kvina estas jam planita. La metrosistemo entute longas 54,8 kilometrojn, kaj ĝiaj stacioj estas rimarkinde profundaj. Vidu detalan artikolon pri metroo en Kievo.
Trajna transporto
Ĉefa stacidomo Kijiv-Pasaĵirskij (Київ-Пасажирський) estas la plej grava stacidomo en Kievo. De ĝi veturas trajnoj interalie al Moskvo kaj Krimeo. Ne mankas ankaŭ konekto al Berlino kaj Varsovio (unu direkta konekto) aŭ al Bratislavo. Vidu ankaŭ artikolon pri Urba elektrotrajno de Kievo.
Stacidomoj
- Borŝĉahivka
- Darnicja
- DVRZ
- Farmacevtiĉna
- Imeni Heorhija Kirpi
- Jablunka
- Karavajevi Daĉi
- Kijiv-Demijivskij
- Kijiv-Dniprovskij
- Kijiv-Liski
- Kijiv-Pasaĵirskij
- Kijiv-Tovarnij
- Kijiv-Volinskij
- Kijivska Rusanivka
- Lisnictvo
- Livij Bereh
- Livobereĵna
- Novobiliĉi
- Obolon
- Poĉajna
- Protasiv Jar
- Rubeĵivskij
- Sirec
- Svjatoŝin
- Trojeŝĉina
- Trojeŝĉina-2
- Vidubiĉi
- Vidubiĉi-Tripilski
- Viŝenka
- Viŝhorodska
- Vokzalna
- Zenit
Flughaveno
La Internacia Flughaveno Borispilo (ukraine Міжнародний аеропорт "Бориспіль") estas la plej granda internacia flughaveno en Ukrainio.
La Internacia flughaveno Kijiv-Ĵuljani (ukraine Міжнародний аеропорт «Київ» імені Ігоря Сікорського) estas la dua plej granda internacia flughaveno en Ukrainio.
La ĉefaj futbalaj teamoj estas Dinamo Kiev, kiu ludas en la stadiono Dinamo Lobanovskij, kaj Arsenal Kiev, origine konata kiel CSKA Kiev, kiu ludas en la stadiono Olimpijskij. Tiu ĉi lasta stadiono gastigis la finan matĉon kadre de la Eŭropa Futbal-Ĉampionado 2012, kiun kunorganizis Ukrainio kaj Pollando: la hispana teamo venkis tiun matĉon kontraŭ la itala.
Alia tre populara sporto en Kievo estas skermo.
- En Kievo naskiĝis baletisto Alesja Popova
- Pola kinistino Maria Kaniewska
- pianistino Anna Fedorova
- verkistino Irène Némirovsky
La urbo havas amikajn rilatojn interalie kun
la urbodistrikto Reinickendorf de Berlino en Germanio
Krome la urboparto Peĥersk aparte havas partnerajn rilatojn kun
- la urbodistrikto Charlottenburg-Wilmersdorf de Berlino
Panorama vido je historia urboparto Podil je aŭgusto 2012
En Kievo estas pluraj Esperantaj kluboj: Ek!, Ora Pordego, kaj la Klubo de Volodimir Soroka "Septima".
En Kievo loĝis, interalie, la esperantistoj Mikaelo Gabrielo kaj Vasilij Devjatnin.
Ekde la 14-a ĝis la 21-a de julio 2011 okazis en Kievo la 67-a IJK.
Aliaj nomoj en Esperanto
Kelkaj esperantistoj proponas la formon Kijivo[6] pro la elparolo en la ukraina, Київ [ˈkɪjiu̯]. En 2018, la ukrainia ministerio pri eksteraj aferoj lanĉis kampanjon por peti alinomi la urbon en la angla en Eŭropa Unio de Kiev al Kyiv. La kampanjo nomiĝas #CorrectUA kaj celas korekti la uzon de la oficiala ukrainia latinigosistemo por loknomoj,[7][8] laŭleĝe oficiala de Oktobro de 1995, post la sendependiĝo de Sovetio en 1991.[9]
- Esperanto-klubo Ek!, arkivigite je 2012-02-09 (ukraine)
- Esperanto-klubo Ora Pordego, arkivigite je 2019-01-03 (esperante)
- Esperanto-klubo en "KPI", arkivigite je 2010-05-14 (ukraine)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
