Gaetano Donizetti

Gaetano DONIZETTI (n. la 29-an de novembro 1797 en Bergamo, nun Italio - m. la 8-an de aprilo 1848 samloke) estis itala komponisto. Li apartenas al la plej gravaj operkomponistoj de la belkanto. Kelkaj el liaj operoj, ekz. L'elisir d'amore (eo: la amortrinkaĵo), Don Pasquale kaj Lucia di Lammermoor apartenas al la tutmonda normrepertuaro de la operejoj. aliaj, ekz Roberto Devereux, ĝis nun preskaŭ ne estas konataj.

Gaetano Donizetti

Gaetano Donizetti
Persona informo
Naskonomo	Domenico Gaetano Maria Donizetti
Naskiĝo	29-an de novembro 1797 (1797-11-29) en Bergamo
Morto	8-an de aprilo 1848 (1848-04-08) (50-jaraĝa) en Bergamo
Mortokialo	Meningito
Tombo	Grave of Gaetano Donizetti (en) Santa Maria Maggiore (en)
Lingvoj	itala
Ŝtataneco	Reĝlando Lombardujo-Venetio
Alma mater	Conservatorio Giovanni Battista Martini (en)
Subskribo
Familio
Frat(in)o	Giuseppe Donizetti (en)
Okupo
Okupo	komponisto
Verkoj	La Eliksiro de Amo Lucia di Lammermoor Don Pasquale La Fille du régiment Maria Stuarda
v • d • r

Gaetano Donizetti, litografio de Joseph Kriehuber, 1842

Verkaro

• Il Pigmalione (1816; 13-an de oktobro 1960 Teatro Donizetti, Bergamo)
• Enrico di Borgogna (14-an de novembro 1818 Teatro San Luca, Venecio)
• Una follia (17-an de decembro 1818 Teatro San Luca, Venecio) (malaperinta)
• Le nozze in villa (1821? Teatro Vecchio, Mantuo)
• Il falegname di Livonia, ossia Pietro il grande (26-an de decembro 1819 Teatro San Samuele, Venecio)
• Zoraïda di Granata (28-an de januaro 1822 Teatro Argentino, Romo)
• La zingara (12-an de majo 1822 Teatro Nuovo, Napolo)
• La lettera anonima (29-an de junio 1822 Teatro del Fondo, Napolo)
• Chiara e Serafina, ossia I pirati (26-an de oktobro 1822 Teatro alla Scala, Milano)
• Alfredo il grande (2-an de julio 1823 Teatro San Carlo, Napolo)
• Il fortunato inganno (3-an de septembro 1823 Teatro Nuovo, Napolo)
• Zoraïda di Granata, reviziita versio (7-an de januaro 1824 Teatro Argentino, Romo)
• L'ajo nell'imbarazzo (4-an de februaro 1824 Teatro Valle, Romo)
• Emilia di Liverpool (28-an de julio 1824 Teatro Nuovo, Napolo) (L'eremitaggio di Liverpool)
• Alahor in Granata (7-an de januaro 1826 Teatro Carolino, Palermo)
• Don Gregorio, reviziita versio de L'ajo nell'imbarazzo (11-an de junio 1826 Teatro Nuovo, Napolo)
• Elvida (6-an de julio 1826 Teatro San Carlo, Napolo)
• Gabriella di Vergy (1826; 29-an de novembro 1869 Teatro San Carlo, Napolo)
• Olivo e Pasquale (7-an de januaro 1827 Teatro Valle, Romo)
• Olivo e Pasquale, reviziita versio (1-an de septembro 1827 Teatro Nuovo, Napolo)
• Viva la Mamma, (1827)
• Otto mesi in due ore (13-an de aprilo 1827 Teatro Nuovo, Napolo) (Gli esiliati in Siberia)
• Il borgomastro di Saardam (19-an de aŭgusto 1827 Teatro del Fondo, Napolo)
• Le convenienze teatrali (21-an de novembro 1827 Teatro Nuovo, Napolo)
• L'esule di Roma, ossia Il proscritto (1-an de januaro 1828 Teatro San Carlo, Napolo)
• Emilia di Liverpool, reviziita versio (8-an de marto 1828 Teatro Nuovo, Napolo)
• Alina, regina di Golconda (12-an de aprilo 1828 Teatro Carlo Felice, Ĝenovo)
• Gianni di Calais (2-an de aŭgusto 1828 Teatro del Fondo, Napolo)
• Il paria (12-an de januaro 1829 Teatro San Carlo, Napolo)
• Il giovedi grasso (26-an de februaro 1829? Teatro del Fondo, Napolo) (Il nuovo Pourceaugnac)
• Il castello di Kenilworth (6-an de julio 1829 Teatro San Carlo, Napolo)
• Alina, regina di Golconda, reviziita versio (10-an de oktobro 1829 Teatro Valle, Romo)
• I pazzi per progetto (6-an de februaro 1830 Teatro San Carlo, Napolo)
• Il diluvio universale (28-an de februaro 1830 Teatro San Carlo, Napolo)
• Imelda de Lambertazzi (5-an de septembro 1830 Teatro San Carlo, Napolo)
• Anna Bolena (26-an de decembro 1830 Teatro Carcano, Milano)
• Le convenienze ed inconvenienze teatrali, reviziita versio de Le convenienze teatrali (20-an de aprilo 1831 Teatro Canobbiana, Milano)
• Gianni di Parigi (1831; 10-an de septembro 1839 Teatro alla Scala, Milano)
• Francesca di Foix (30-an de majo 1831 Teatro San Carlo, Napolo)
• La romanziera e l'uomo nero (18-an de junio 1831 Teatro del Fondo, Napolo) (Libreto malaperinta)
• Fausta (12-an de januaro 1832 Teatro San Carlo, Napolo)
• Ugo, conte di Parigi (13-an de marto 1832 Teatro alla Scala, Milano)
• L’elisir d’amore (12-an de majo 1832 Teatro Canobbiana, Milano)
• Sancia di Castiglia (4-an de novembro 1832 Teatro San Carlo, Napolo)
• Il furioso all'isola di San Domingo (2-an de januaro 1833 Teatro Valle, Romo)
• Otto mesi in due ore, reviziita versio (1833, Livorno)
• Parisina (17-an de marto 1833 Teatro della Pergola, Florenco)
• Torquato Tasso (9-an de septembro 1833 Teatro Valle, Romo)
• Lucrezia Borgia (26-an de decembro 1833 Teatro alla Scala, Milano)
• Il diluvio universale, reviziita versio (17-an de januaro 1834 Teatro Carlo Felice, Ĝenovo)
• Rosmonda d'Inghilterra (27-an de februaro Teatro della Pergola, Florenco)
• Maria Stuarda, reviziita versio (18-an de oktobro 1834 Teatro San Carlo, Napolo) (Buondelmonte)
• Gemma di Vergy (26-an de oktobro 1834 Teatro alla Scala, Milano)
• Maria Stuarda (30-an de decembro 1835 Teatro alla Scala, Milano)
• Marin Faliero (12-an de marto 1835 Théâtre-Italien, Parizo)
• Lucia di Lammermoor (26-an de septembro 1835 Teatro San Carlo, Napolo)
• Belisario (4-an de februaro 1836 Teatro La Fenice, Venecio)
• Il campanello di notte (1-an de junio 1836 Teatro Nuovo, Napolo)
• Betly, o La capanna svizzera (21-an de aŭgusto 1836 Teatro Nuovo, Napolo)
• L' assedio di Calais (19-an de novembro 1836 Teatro San Carlo, Napolo)
• Pia de' Tolomei (18-an de februaro 1837 Teatro Apollo, Venecio)
• Pia de' Tolomei, reviziita versio (31-an de julio 1837, Sinigaglia)
• Betly, reviziita versio (29-an de septembro 1837 Teatro del Fondo, Napolo)
• Roberto Devereux ossia Il Conte di Essex (28-an de oktobro 1837 Teatro San Carlo, Napolo)
• Maria de Rudenz (30-an de januaro 1838 Teatro La Fenice, Venecio)
• Gabriella di Vergy, reviziita versio (1838)
• Poliuto (1838; 30-an de novembro 1848 Teatro San Carlo, Napolo)
• Pia de' Tolomei, 2. reviziita versio (30-an de septembro 1838 Teatro San Carlo, Napolo)
• Lucie de Lammermoor, reviziita versio (6-an de aŭgusto 1839 Théâtre de la Renaissance, Parizo)
• Le duc d' Albe (1839; 22-an de marto 1882 Teatro Apollo, Romo) (Il duca d'Alba)
• Lucrezia Borgia, reviziita versio (11-an de januaro 1840 Teatro alla Scala, Milano)
• Poliuto [rev] (10-an de aprilo 1840 Opéra, Parizo) (Les martyrs)
• La fille du régiment (11-an de februaro 1840 Opéra-Comique, Parizo)
• L'ange de Nisida (1839; ?)
• Elisabetta (1840; 16-an de decembro 1997 Royal Albert Hall, Londono)
• Lucrezia Borgia, 2. reviziita versio (31-an de oktobro 1840 Théâtre-Italien, Parizo)
• La Favorite, reviziita versio de L'ange de Nisida (2-an de decembro 1840 Opéra, Parizo)
• Adelia (11-an de februaro 1841 Teatro Apollo, Romo)
• Rita, ou Le mari battu (1841; 7-an de majo 1860 Opéra-Comique, Parizo) (Deux hommes et une femme)
• Maria Padilla (26-an de decembro 1841 Teatro alla Scala, Milano)
• Linda di Chamounix (19-an de majo 1842 Kärntnertortheater, Vieno)
• Concertino por angla kono kaj orkestro
• Linda di Chamounix, reviziita versio (17-an de novembro 1842 Théâtre-Italien, Parizo)
• Caterina Cornaro (18-an de januaro 1844 Teatro San Carlo, Napolo)
• Don Pasquale (3-an de januaro 1843 Théâtre-Italien, Parizo)
• Maria di Rohan (5-an de junio 1843 Kärntnertortheater, Vieno)
• Dom Sébastien (13-an de novembro 1843 Opéra, Parizo)
• Dom Sébastien, reviziita versio (6-an de februaro 1845 Kärntnertortheater, Vieno)

Literaturo

• Robert Steiner-Isenmann: Gaetano Donizetti. Sein Leben und seine Opern. Bern: Hallwag 1982. ISBN 3-444-10272-0
• Herbert Weinstock: Donizetti und die Welt der Oper in Italien. Adliswil/Schweiz 1983 ISBN 3-85662-011-0 (formale malĝusta ISBN)
• William Ashbrook: Donizetti - La vita Turin 1986 ISBN 88-7063-041-2
• William Ashbrook: Donizetti - Le opere Turin 1987 ISBN 88-7063-047-1
• Philipp Gosset u.a.: Meister der italienischen Oper (Rossini, Donizetti, Bellini, Verdi, Puccini Stuttgart&Weimar 1993 ISBN 3-476-00928-9

Eksteraj ligiloj

• Gaetano Donizetti en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Gaetano Donizetti en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

• Informoj pri Gaetano Donizetti en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
• Fondazione Donizetti (Donizetti-Stiftung) Arkivigite je 2011-09-21 per la retarkivo Wayback Machine (itale, france, angle)
• Donizetti auf www.operone.de Arkivigite je 2016-01-13 per la retarkivo Wayback Machine

PeEnEo: 268763 GND: 118526731 LCCN: n79132358 VIAF: 74037336 ISNI: 0000000121023795 LIBRIS: 206767 SUDOC: 028792297 BNF: 13893362x MBA: b8ecf204-6be8-4041-ab11-6d9971ea2711 NLA: 35040775 NDL: 00715770 BIBSYS: 90269216 NKC: jn19990001818 ICCU: CFIV023033 BNE: XX995758