Donecko

Donecko (ukraine Донецьк) estas urbo, la ĉefa industria centro de Ukrainio en Donecka Baseno kaj ĉefurbo de Donecka regiono. Laŭ datumoj de 2013 jaro Donecko havis 1 059 800 loĝantojn, komence de 2022 estis 901 645. Nuntempa kvanto de loĝantoj de la urbo estas nekonata.

Donecko
urbo en Ukrainio (1991–) urbo (1917–) urbo de provinca signifo (–2023) vd
Flago	Blazono
Administrado
Ŝtato	Ukrainio
Provinco	Donecka provinco
Ĝemelurboj Simferopolo (2017–) Batumi (2013–) Ulan-Ude (2011–) Kursk (2008–) Gomel (2003–) Vilno (1996–) Bochum (1987–) Kutaiso Plovdiv Rostovo ĉe Dono Katowice Narva Sheffield Taranto Ostrava Charleroi Moskvo Picburgo Trondheim vd
Poŝtkodo	283000–283497 • 83000–83497
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	901 645  (2022) [+]
Loĝdenso	2 519 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	48° 1′ N, 37° 48′ O (mapo)48.00888888888937.804166666667 [+]
Alto	169 m [+]
Areo	358 km² (35 800 ha) [+]
Horzono	UTC+02:00 [+]
Donecko (Donecka provinco) DEC Situo de Donecko
Donecko (Ukrainio) DEC Situo de Donecko
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Donetsk [+]
v • d • r

Ĝi estas centro de aglomeraĵo, kie en 2013 loĝis ĉirkaŭ 1,9 mln de personoj. Donecko estas la kvara laŭ grandeco ukraina urbo kaj kune kun najbaraj urbaj centroj ĝi kreas kunurbaĵon. Ekde 2014, la teritorio de Donecko estas kontrolita de la memproklamita Donecka Popola Respubliko, kiun la ukraina registaro agnoskas kiel terorisma organizo.

Geografio

Donecko situas en orienta parto de la lando, sur ebenaĵo, laŭ la rivero Kalmiuso.

• Tuta areo estas 385 km².
• Longo de nordo al sudo estas 28 km.
• Longo de oriento al okcidento estas 55 km.
• Kvanto da distriktoj - 9.
• Kvanto da placoj - 21.
• Kvanto da stratoj, bulvardoj, avenuoj - 2200.
• Stratoj havas longon - 2500 km.
• Akvujoj - Kalmiuska akvujo (60 hektaro) kaj Donecka maro (206 hektaro).
• Riveroj - 5:, Kalmiuso, Asmolovka (13 km), Ĉeripaŝkina (23 km), Skomoroŝka, Baĥmutka.

Historio

Hotelo en Donecko

Teatro de Donecko

Ponto en Donecko

Malnova hotelo en Donecko

Katedralo en Donecko

La urbo havis nomojn Juzivka (Юзівка), Trock (Троцьк) kaj Stalino (Сталіно). Juzivka havis statuson de fabrika urbeto.
La 3-an de julio 1917 Juzovka ekhavis statuson de urbo.
La 6-an de junio 1924 Juzovka estis renomita Stalino.
La 9-an de novembro 1961 Stalino estis renomita Doneck'.

Plano de Yuzovka, 1913

Donecko estiĝis somere de 1869 sur lokoj de vilaĝetoj: Aleksandrovka, Avdotino, Grigorjevka (Georgievka), Lubimovka (Zakop), Nikolaevka, Jekaterinovka, Larinka, Semenovka, Oveĉij, kiujn fondis dum la 17-a jarcento zaporoĵskaj kozakoj. John Hughes, kimra negocisto, fondis tie fabrikon pri feraĵoj. En 1917 okazis ribelo. Antaŭ la dua mondmilito en Stalino loĝis ĉirkaŭ 507 mil homoj, post kiam liberigis la urbo ĉi tie loĝis nur 175 mil homoj. Dum la milito la urbo detruiĝis. La armeo de Nazia Germanio havis la urbon inter 1941-1943. En jaro 2012 urbo gastigis plurajn matĉojn de la Eŭropan Futbal-Ĉampionadon 2012.

En la urbo funkcias Donecka Universitato.

Vidindaĵoj

• katedralo
• operdomo
• teatro
• skulptaĵo pri ministo

Distriktoj de la urbo

• Kijivskij (Київський)
  • fondita je la 1967-a j.
  • areo - 33 km2.
  • loĝantaro - 143,7 mil.
• Kujbiŝevskij (Куйбишевський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 51 km2.
  • loĝantaro - 120,8 mil.
• Kirovskij (Кировський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 68 km2.
  • loĝantaro - 171,7 mil.
• Kalininskij (Калінінський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 19 km2.
  • loĝantaro - 109,7 mil.
• Leninskij (Ленінський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 37 km2.
  • loĝantaro - 107,8 mil.
• Voroŝilovskij (Ворошиловський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 10 km2.
  • loĝantaro - 97,3 mil.
• Petrivskij (Петрівський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 57 km2.
  • loĝantaro - 88,6 mil.
• Budjonovskij (Будьоновський)
  • fondita je la 1980-a j.
  • areo - 25 km2.
  • loĝantaro - 100,3 mil.
• Proletarskij (Пролетарський)
  • fondita je la 1937-a j.
  • areo - 58 km2.
  • loĝantaro - 102,8 mil.

Famuloj

• Anatolij Solovjanenko
• Heinrich Martens, eldonisto

Ĝemelurboj

• Bochum, Germanio
• Magdeburg, Germanio, 1987
• Charleroi, Belgio
• Katowice, Pollando
• Kutaisi, Kartvelio
• Moskvo, Rusio
• Narva, Estonio
• Pittsburgh, Usono
• Rostov-na-Donu, Rusio
• Sheffield, Britio
• Toronto, Italio, (1984)
• Vilno, Litovio
• Ostrava, Ĉeĥio, (2009)

Esperanto

En la urbo kaj la regiono aktivis la ukrainia esperantisto Vladimir Kornilov.

Vidu ankaŭ

• Ŝaĥtar Donecko
• Internacia flughaveno Donecko
• Doneck (stacidomo)
• Doneck-2 (stacidomo)
• Doneck-Pivniĉnij (stacidomo)
• Karavanna (stacidomo)
• Tramtransporto en Donecko
• Trolebusa transporto en Donecko

Eksteraj ligiloj

• Comprehensive Donetsk city guide – English

• Donecko en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Donecko en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Donecko en Vikinovaĵoj (Liberaj novaĵoj)

PeEnEo: 33049 GND: 4733006-5 LCCN: n79135449 VIAF: 314807960 SUDOC: 031463797 BNF: 12267493n NKC: ge390073