Damaskanono

"Damaskanono aŭ C₁₃H₁₈O estas serio da intime rilatitaj kombinaĵoj konsistanta je variaĵo da esencaj oleoj. La damaskanono apartenas al la familio de la ketonoj, kiu ĝiavice inkludas la "damaskonojn" kaj "iononojn". Beta-damaskonono estas la ĉefa kontribuanto por la rozodoro, malgraŭ ĝia malalta koncentriĝo, kaj estas grava kemia ingredienco en la fabrikado de parfumoj kaj kiel gustiganto.

Beta-damaskanono
Plata kemia strukturo de la Damaskanono
Tridimensia kemia strukturo de la Damaskanono
Damaskanono estas antioksidiga substanco trovata en plantoj de la familio de la Rosa damascena[1]
Alternativa(j) nomo(j)
Doricenono
Kemia formulo	C13H18O
CAS-numero-kodo	23726-93-4
ChemSpider kodo	4517997
PubChem-kodo	5366074
Merck Index	15,2808
Fizikaj proprecoj
Aspekto	flava aŭ palflava likvaĵo kun agrabla rozodoro
Molmaso	190,286 g·mol-1
Denseco	0,926g cm−3
Fandpunkto	116°C-118°C
Bolpunkto	275,6°C[2]
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4957
Ekflama temperaturo	108 °C[3]
Solvebleco	Akvo:0,012 g/L [4]
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R11 [5]
Sekureco	S07 S16
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H315, H317, H411
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P264, P272, P273, P280, P302+352, P321, P332+313, P333+313, P362, P363, P391, P501[6]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Damaskanono estas terpena ketono, gustigaĵo en fruktoj, mielo, vino kaj biero. La damaskanono estas derivita el la degradigo de la karotenoidoj. Damaskanono estas palflava likvaĵo kun agrabla odoro je rozo, nesolvebla en akvo sed solvebla en etanolo.

Proprecoj

Tri rapidbolaj kunmetaĵoj estis identigitaj en la vino, nome, beta-damaskanono, resveratrolo, kaj beta-iononoj. Iliaj originoj ankoraŭ submetiĝas al eksperimentoj. Plejmulto el la studemuloj defendas ke multaj el tiuj substancoj produktiĝas per degradiĝo de karotenoidoj, kiel oni povas konstati per varmigo de la beta-karoteno.

Ĉi-varmo-degradiĝo povas okazi ekde vinoj faritaj el vinbersukoj pasteŭrigitaj. Strauss kaj liaj kolegoj observis signifoplenan altigo de la damaskanono en la vinbersuko post varmigado. Damaskanono kaj beta-ionono estis identigitaj en la suko de vitis vinifera kaj Ŝardoneaj vinberoj en signifaj kvantoj kiam komparitaj kun aliaj variaĵoj.

Strauss kaj liaj kolegoj elmontris ke certaj ketonoj povas produktiĝi per acida hidrolizo el frakcio da vinbersukoj enhavantaj glukozidaj derivaĵoj de unuterpenaj substancoj. Alia malkovro farita de la sciencistoj estas ke la malpliigo de damaskanonoj okazas dum stokado, sed ili ne donis klarigon pri la demando.

Literaturo

Ŝardoneaj vinberoj, kie oni trovas damaskanonon.

• ACS Publications
• Ventos
• Science Direct
• Tea in Health and Disease Prevention
• Beer in Health and Disease Prevention
• Flavor Chemistry: Thirty Years of Progress
• Tea in Health and Disease Prevention
• Wine Chemistry and Biochemistry

Eblaj antaŭaĵoj de la beta-damaskanono
farnezila pirofosfato				geranila pirofosfato	fitoeno	fitoflueno
zeta-karoteno				neŭrosporeno	likopeno	gama-karoteno
beta-karoteno				zeaksantino	anteraksantino	violaksantino

Vidu ankaŭ

• Ketonoj
• Pomo

Referencoj

1. RÖMPP Encyclopedia Natural Products
2. Chemsrc
3. Chembk
4. The Good Scents Company
5. Chembk
6. PubChem

Ne provu fari ĉi-eksperimentojn hejme. La sintezoj kaj reakcioj ĉi-tie montrataj celas nur la disvastigadon pri la konado de la kemio kaj klarigi la mekanismojn pri la kondutoj de la substancoj. Bonvolu konsulti fakulon se vi celas realigi ajnan el la eksperimentoj ĉi-tie prezentataj.