Natria hipoklorito

Natria hipoklorito, hipoklorito de natrio aŭ NaClO estas kemia komponaĵo rezultanta el reakcio inter la hipoklorita acido kaj natria hidroksido. Ĝi konsistas je natriaj katjonoj Na⁺ kaj hipokloritaj anjonoj ClO⁻. Kiam dissolvita en akvo ĝi estas ordinare konata kiel blankiga agento, pro tio ĝi uzatas kiel malinfektilo. Natria hipoklorito estas praktike kaj kemie distinga el klora gaso.

Vidu ankaŭ: Kalia hipoklorito

Natria hipoklorito
Kemia strukturo de la Natria hipoklorito
3D Kemia strukturo de la Natria hipoklorito
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de hipoklorita acido Hipoklorito de natrio Akvo de Ĵavel Akvo de Labarraque
Kemia formulo	NaClO
CAS-numero-kodo	7681-52-9
ChemSpider kodo	22756
PubChem-kodo	23665760
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Flaveca verda solido, kun klorsimila odoro iomete dolĉeca
Molmaso	74,442 g mol−1
Denseco	1,11 g/cm3
Fandopunkto	18 °C (64 ℉; 291 K) (kvinhidrata)
Bolpunkto	101 °C (214 ℉; 374 K) (malkomponiĝas)
Solvebleco	Akvo:29.3 g/100mL (0 °C)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R31 R36/37R36/38R34 R50
Sekureco	S(S1/2) S26 S28 S45 S50 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero C Koroda N Damaĝaj substancoj Xi Irita O Oksidiga agento
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H314
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P260, P264, P280, P301+330+331, P303+361+353, P321, P363, P304+340, P310, P305+351+338, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Sintezo

• Reakcio inter kloro kaj natria hidroksido:

${\displaystyle \mathrm {Cl_{2}+2\;NaOH\longrightarrow NaClO+NaCl+H_{2}O} }$

Reakcioj

• Malkomponado de natria hipoklorito kun oksigenliberigo:

${\displaystyle \mathrm {2\;NaClO\longrightarrow 2\;NaCl+O_{2}\uparrow } }$

• Malkomponado de natria hipoklorito akompanata de disproporcio:

${\displaystyle \mathrm {3\;NaClO\longrightarrow NaClO_{3}+2\;NaCl} }$

• Jonigo de natria hipoklorito:

${\displaystyle \mathrm {NaClO{\xrightarrow {H_{2}O}}Na^{+}+ClO^{-}} }$

• Reakcio inter klorida acido kaj natria hipoklorito:

${\displaystyle \mathrm {NaClO+2\;HCl{\xrightarrow {H_{2}O}}NaCl+Cl_{2}\uparrow +H_{2}O} }$

• Jodidoj de alkalo-metalaj estas oksidataj al jodo en akvomedio:

${\displaystyle \mathrm {3\;NaOCl+2\;NaI+H_{2}O\longrightarrow 3\;NaCl+I_{2}+2\;NaOH} }$

• En neŭtrala medio jodidoj oksidiĝas al jodatoj:

${\displaystyle \mathrm {3\;NaOCl+NaI\longrightarrow 3\;NaCl+NaIO_{3}} }$

• En alkala medio jodidoj oksidiĝas al periodatoj:

${\displaystyle \mathrm {4\;NaOCl+NaI\longrightarrow 4\;NaCl+NaIO_{4}} }$

• Sulfitoj oksidiĝas al sulfatoj:

${\displaystyle \mathrm {NaOCl+K_{2}SO_{3}\longrightarrow NaCl+K_{2}SO_{4}} }$

• Nitritoj oksidiĝas al nitratoj:

${\displaystyle \mathrm {NaOCl+Ca(NO_{2})_{2}\longrightarrow 2\;NaCl+Ca(NO_{3})_{2}} }$

• Natria formiato oksidiĝas al natria karbonato en la ĉeesto de natria hipoklorito:

${\displaystyle \mathrm {NaOCl+NaOH+HCOONa\longrightarrow NaCl+Na_{2}CO_{3}+H_{2}O} }$

• Arseno dissolviĝas en alkala solvaĵo de natria hipoklorito per estigo de natria arsenato

${\displaystyle \mathrm {2\;As+6\;NaOH+5\;NaClO\longrightarrow 2\;Na_{3}AsO_{4}+5\;NaCl+3\;H_{2}O} }$

• Fosforo dissolviĝas en alkala solvaĵo de natria hipoklorito per estigo de natria fosfato

${\displaystyle \mathrm {2\;P+6\;NaOH+5\;NaClO\longrightarrow 2\;Na_{3}PO_{4}+5\;NaCl+3\;H_{2}O} }$

• Amoniako kiam traktita per natria hipoklorito estigas kloraminon kiu poste konvertiĝas al hidrazino:

${\displaystyle \mathrm {NaClO+NH_{3}\longrightarrow NaOH+{\underset {kloramino}{NH_{2}Cl}}} }$

• Kloramino en alkala medio transformiĝas en hidrazino:

${\displaystyle \mathrm {{\underset {kloramino}{NH_{2}Cl}}+NaOH+NH_{3}\longrightarrow {\underset {hidrazino}{N_{2}H_{4}}}+NaCl+H_{2}O} }$

• Metalaj komponaĵoj kun malpli altaj oksidonombroj konvertiĝas al komponaĵoj kun pli altaj oksidonombroj:

${\displaystyle \mathrm {NaClO+PbO\longrightarrow NaCl+PbO_{2}} }$

• Mangano (II) oksidiĝas al Mn (+6) en la ĉeesto de natria hipoklorito:

${\displaystyle \mathrm {2\;NaClO+MnCl_{2}+4\;NaOH\longrightarrow Na_{2}MnO_{4}+4\;NaCl+2\;H_{2}O} }$

• Kromio (III) oksidiĝas al Kromio (+6) en la ĉeesto de natria hipoklorito:

${\displaystyle \mathrm {3\;NaClO+2\;Cr(OH)_{3}+4\;NaOH\longrightarrow 2\;Na_{2}CrO_{4}+3\;NaCl+5\;H_{2}O} }$

Historio

R. L. Derry (1977) asertas ke la uzo de kloro kiel blankigilo estis unue farita de Claude Louis Berthollet (1785)^[2], kies akvo de Ĵavelo estiĝis per pasado de kloro tra kaŭstika potaso. Plej certe, la malkovrinto de kloro Carl Wilhelm Scheele jam estis rimarkinta ĉi-proprecojn. En 1799, Charles Tennant (1768-1838) uzis kloron kiun li estigis kiel flankaprodukto en la fabrikado de kaŭstika sodo. Do, la produkto de Tennant estis kalcia hipoklorito en pulvoro.

Ekde la lastaj tagoj de la 18-a jarcento, tamen, pluraj uzoj por la hipoklorito kiel desinfektilo estis trovataj. La pioniroj estis la franca kuracisto Pierre-François Percy (1793), kiun sukcesis duonigi la mortokvanton en Francio, kaj Antoine Germain Labarraque en 1825^[3], al kiu oni kreditas la anstataŭadon de kalio je natrio.

En Meksiko, Francisco Montes de Oca (1827-1885), fondinto de lernejo por kirurgaj militistoj enkondukis kelkajn regulojn pri higieno, tiel kiel lavado kaj desinfektado de la kirurgiaj kampoj kaj litoj de la milito-vunditoj, manlavado antaŭ ol kirurgiaj procedoj kaj ĉe la konkludo de la amputadoj; lavado de vundoj per la likvoro de Labarraque (kies sistemo estis uzita de Alexis Carrel^[4] dum la 1-a Mondmilito]), do, li estas la empiria iniciatinto de la antisepsio.

Literaturo

• Lenntech
• Gov.uk
• CompoundChem
• Chemical Book
• Science Encyclopedia
• Disinfection by Sodium Hypochlorite: Dialysis Applications, Claudio Ronco, Gary J. Mishkin
• Sodium Hypochlorite Chemical Production, Intratec
• Handbook of Water and Wastewater Treatment Plant Operations, Second Edition, Frank R. Spellman
• Sodium Hypochlorite - Uses and Importance, Gerald J. Howell
• Handbook of Detergents, Part F: Production, Uri Zoller, Paul Sosis

Referencoj

1. Safety Data Sheet^{[rompita ligilo]}
2. The Story of Chemistry, N.C. Datta], Claudio Ronco, Gary J. Mishkin
3. The 100 Most Important Chemical Compounds: A Reference Guide, Richard Leroy Myers]
4. Disinfection by Sodium Hypochlorite: Dialysis Applications, Claudio Ronco, Gary J. Mishkin

Portalo pri Kemio

• Kategorio Natria hipoklorito en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).