Maĉupikĉuo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Maĉupikĉuo (keĉulingve Machu Pikchu, "Malnova Monto",[1] hispanlingve Machu Picchu) estas la plej grava arkeologia loko, kiu en Peruo restis post la inkaa imperio. La nomo apartenas al inkaa setlejo konstruita ĉefe meze de la 15-a jarcento sur la rokoj kiuj kunigas la montojn Maĉupikĉuo kaj Huajnapikĉuo en la orienta flanko de la Centraj Andoj, en la sudo de Peruo. Probable ĝia origina nomo estis Pikĉuo aŭ Pikĉo.[2]
Maĉupikĉuo | |
keĉue Machu Pikchu, hispane Machu Picchu | |
antikva urbo • arkeologia loko • vidindaĵo | |
Turoj de Huayna Picchu super la ruinoj de Maĉupikĉuo | |
Ŝtato | Peruo |
---|---|
Regiono | Regiono Kusko |
Provinco | Provinco Kusko |
Historiaj regionoj | Prekolumba Sud-Ameriko, Inkaa imperio |
Monto | Huayna Picchu |
Ĉefaj konstruaĵoj | Intihuatana, Templo de Suno, Ĉambro de tri fenestroj |
Rivero | Urubamba |
Situo | Maĉupikĉuo |
- alteco | 2 430 m s. m. |
- koordinatoj | 13° 09′ 47″ S 72° 32′ 44″ U (mapo) |
Montaro | Andoj |
Konstrumaterialo | Ŝtono |
Estiĝo | 1430 |
- subite forlasita | 1572 |
Vizito | 1 800 000 homoj (sezono 2006 - 2007) |
Plej facila aliro | el Aguas Calientes |
Malkovrinto | Hiram Bingham |
- dato | 24-a de julio 1911 |
Horzono | UTC (UTC-5) |
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO | |
Nomo | Maĉupikĉuo |
Tipo de heredaĵo | kultura kaj natur-heredaĵo |
Jaro | 1983 (#7) |
Numero | 274 |
Regiono | Sud-Ameriko |
Kriterioj | i, iii, vii, ix |
Tiamaj loĝantoj | inkaoj |
Situo enkadre de Peruo
| |
Situo enkadre de Sud-Ameriko
| |
Vikimedia Komunejo: Machu Picchu | |
Retpaĝo: www.machupicchu.biz/ | |
Vicigita inter : Novaj sep mirindaĵoj de la mondo | |
Laŭ dokumentoj el la mezo de la 16-a jarcento,[3] Maĉupikĉuo estis unu el la ripozlokoj de Pacha Kutiq (la unua inkaa imperiestro, 1438-1470). Tamen, kelkaj el ĝiaj plej bonaj konstruaĵoj kaj la evidenta ceremonia celo de la ĉefa alirvojo al la llaqta pruvus, ke ĝi estis uzata kiel religia sanktejo.[4] Ambaŭ uzadoj, kiel palaco kaj sanktejo, povis esti samtempaj. Kelkaj fakuloj verŝajne forigas la teorion pri la militista uzado, pro kio la popularaj kromnomoj kiel "fortikaĵo" aŭ "citadelo" ne plu estas uzataj.[5]
Maĉupikĉuo estas konsiderata samtempe kiel majstra verkaĵo de la arkitekturo kaj inĝenierarto.[6] Ĝiaj specifaĵoj arkitekturaj kaj pejzaĝaj, kaj la mistervualo kiu estis kreita ĉirkaŭ ĝi en granda parto de la literaturo farita pri ĝi, igis ĝin unu el la plej popularaj turismlokoj de la planedo.[7]
Maĉupikĉuo troviĝas en la listo de la Monda heredaĵo de Unesko ekde 1983, kiel parto de kultura kaj ekologia tutaĵo konata kiel Historia sanktejo de Maĉupikĉuo. Tamen tiu heredaĵo estas minacata pro la neregataj konstruadoj de hoteloj, restoracioj kaj memoraĵbutikoj[8].
La 7-an de julio 2007 Maĉupikĉuo estis deklarita kiel unu el la novaj sep mirindaĵoj de la mondo dum ceremonio realigita en Lisbono, Portugalio, kiu kalkulis je cent milionoj da voĉdonoj en la tuta mondo.