Labial-alveolaro

Labial-alveolaro (aŭ lipo-gingiva konsonanto, aŭ pleonasme labial-alveolara konsonanto) estas konsonanto artikulaciata per du samtempaj lokoj de artikulacio: Ĉe la lipoj ('labialo'; ia p, b, aŭ m sono), kaj ĉe la gingivo ('alveolaro'; ia t, d, aŭ n sono).

Lokoj de artikulacio

Labialo

Bilabialo

Labial-velaro

Labial-alveolaro

Labial-dentalo

Koronalo

Lango-labialo

Interdentalo

Dentalo

Alveolaro

Apeksa konsonanto

Laminalo

Postalveolaro

Alveolo-palatalo

Retroflekso

Dorsalo

Palatalo

Labial-palatalo

Velsono

Uvularo

Uvular-epiglotalo

Radikalo

Faringalo

Epigloto-faringalo

Epiglotalo

Glotalo

Ĉi tiu paĝo entenas fonetikan informon en la IFA, kiu povas ne ĝuste montriĝi per iuj retumiloj.

[[Internacia_Fonetika_Alfabeto#Special_characters|[Helpon!]]]

v • d • r

La jalaa ("Yélî Dnye") de la insulo Jalao ("Rossel Island"), Papuo-Nov-Gvineo, ŝajnas esti unika en tio havi distingajn labial-alveolaran kaj labial-postalveolaran lokojn de artikulacio, kiel ilustrataj sube. La alveolaroj estas antaŭigitaj, kaj la postalveolaroj estas nur iomete retroigitaj, do eble preferindas ne konsideri la lastajn retrofleksaj.

Plozivoj kaj nazaloj en Yelî Dnye	Bilabialo		Alveolaro		Postalveolaro		Velaro
Plozivo	paa	flanko	taa	tranĉilo	t̠oo	lango	kaa	lanco
Prenazaligita plozivo	mbee	porti	nde	manĝaĵo	n̠d̠e	brulligno	ŋɡaa	arbo
Nazalo	maa	vojo	nii	suko	n̠aa	festeno	ŋa	luo

Plozivoj kaj nazaloj en Yelî Dnye	Labial-alveolaro		Labial-postalveolaro		Labial-velaro
Plozivo	t͡pənə	pulmo	t̠͡pənə	korno	k͡pene	kokosa sako
Prenazaligita plozivo	n͡md͡boo	kaĉo?, pistaĵo?	n̠͡md̠͡boo	multaj	ŋ͡mɡ͡bo	nebulo
Nazalo	n͡mo	birdo	n̠͡mo	ni	ŋ͡mo	mamo

En kelkaj Afrikaj lingvoj, kia la dagbani-a kaj la nzema, labial-alveolaroj estas alofonoj de labial-velaroj. Io simila troviĝas je la labialigitaj alveolaraj plozivoj en kelkaj nordokcidentaj kaj nordorientaj kaŭkazaj lingvoj kiaj la abĥaza kaj la laka. Kvankam la duobla artikulacio eble pli komunas, oni ĝenerale konsideras ilin esence labialigitaj alveolaroj, ĉar la labiala kontakto malfortas, kaj plie la kontakto estas inter la enaj surfacoj de la lipoj, kiuj estas protruditaj tiel kiel por [w]. Tio sufiĉe malsamas de la normala kontakto por [p] en tiuj lingvoj. La labiala kontakto realigeblas ankaŭ kiel trilo. Komparu la sekvajn minimalajn arojn en la ubiĥa:

da	nun	dʷa ~ d͡ba ~ d͡ʙa	truilo	ba	se
ta	graveda	tʷa ~ t͡pa ~ t͡ʙa	ĉerizo	pa	teksi
t’ə	bati?, virŝafo?	tʷ’ə ~ t͡p’ə ~ t͡ʙ’ə	elporti

Krom la klaketoj, preskaŭ ĉiuj aliaj duoble artikulaciataj konsonantoj en la mondo estas labial-velaroj. La labial-alveolaroj raportitaj de iuj ĉadaj lingvoj montriĝis ĉe esploro esti sekvencoj /tp/ kaj /db/, ne unusolaj konsonantoj.

Vidu ankaŭ

• Loko de artikulacio
• Labialo
• Listo de fonetikaj temoj