ekstersunsistema planedo From Wikipedia, the free encyclopedia
Fomalhaut b estas ekstersunsistema planedo je proksimume 25 lumjarojn en la konstelacio Aŭstrala Fiŝo.[2] La planedo estis malkovrita ĉirkaŭ la stelo de spektroklaso A Fomalhaut dum 2008 pro la fotoj kiujn faris la kosmoteleskopo Hubble.[3] Fomalhaut b kaj aliaj tri planedoj ĉirkaŭ HR 8799, kiuj estis anoncitaj samtempe, estis la unuaj ekstersunsistemaj planedoj kies orbita movado estis konfirmita per rekta bildigo.
| Fomalhaut b | |
|---|---|
 | |
| nekonfirmita ekstersunsistema planedo • ekstersunsistema planedo • stelo | |
| Polva disko kiu montras la lokiĝon de Fomalhaut b | |
| Gepatra stelo | |
| Stelo | Fomalhaut |
| Spektroklaso | A3V |
| Konstelacio | Aŭstrala Fiŝo |
| Rekta ascensio (α) | 22h 57m 39,1s |
| Deklinacio (δ) | -29° 37′ 20″ |
| Ŝajna magnitudo (mV) | 1,16 |
| Distanco | 25 ± 0,1 lj |
| Maso | 2,1 ± 0,2 M☉ |
| Radiuso | 1,832[1] R☉ |
| Temperaturo | 8.751[1] K |
| Metaleco [Fe/H] | -0,03 |
| Orbitaj elementoj | |
| Granda duonakso (a) | ~115 AU |
| Periapsido (q) | ~103 AU |
| Apoapsido (Q) | ~128 AU |
| Discentreco (e) | ~0,11 |
| Orbita periodo (P) | ~872 jaroj |
| Klinangulo (i) | ~66º |
| Fizikaj ecoj | |
| Maso (m) | 0,054 – 3 MJ |
| Informo pri malkovro | |
| Dato | 13-a de novembro 2008 |
| Malkovristoj | Kalas et al. |
| Metodo | Rekta bildigo |
| Loko | Kosmoteleskopo Hubble |
| Situacio | Konfirmita |
La planedo orbitas ĉirkaŭ Fomalhaut je distanco de proksimume 115 AU, tio estas, 18 AU pli proksime al la stelo ol la interna parto de la disko el rubaĵo.[4] Ĝi estis malkovrita post 8-jara observado de la sistemo.[5]
Astronomoj sugestis la ekziston de la planedo dum 2005 pro la influo de la supozata planedo sur la polva zono; ĝi ne estas centrita rilate al la stelo, kaj havas pli akran internan limon ol esperite.[6][7] Tamen, la planedo estis rekte detektita dum majo 2008 kiam Paul Kalas kaj James Graham malkovris la planedon en fotoj faritaj de la kosmoteleskopo Hubble dum 2004 kaj 2006.[5] La NASA publikigis la bildojn, farita per la instrumento ACS de la Kosmoteleskopo Hubble, la 13-an de novembro 2008.
Fomalhaut b estas la unua ekstersunsistema planedo rekte observita en la videbla parto de la spektro, la unua bildigita planedo ekde Neptuno unue antaŭvidita antaŭ ĝia malkovro, kaj la unua planedo antaŭvidita pro ĝia influo sur polva disko.[8] Astronomoj ankaŭ kredas ke ĝi estas la plej malvarma planedo bildigita ekster nia Sunsistemo.[9]
Astronomoj taksis la grandon de la planedo kiel dono de tiu de Jupitero,[5] kun maksimuma maso de tri Jupiter-masoj kaj pli probabla maso inter 0,5 kaj 2.[7][10] Ĝi lokiĝas je 115 AU (proksimume 20% pli granda ol la afelio de Eriso kaj 3,8 fojoj la granda duonakso de Neptuno) de sia stelo, kun orbita periodo de 872 Teraj jaroj.[5] Fomalhaut estas proksimume 16 oble pli luma ol la Suno kaj do, Neptuno kaj Fomalhaut b troviĝas en regionoj kun similaj temperaturoj.
Astronomoj pensas ke Fomalhaut b, laŭ la observoj en la videbla kaj infraruĝa partoj de la spektro, estas ĉirkaŭita de polva disko kun radiuso de proksimume 20–40 fojoj la radiuso de Jupitero (kompare, la ekstera limo de la ringo A de Saturno troviĝas nur je 2 Jupiter-radiusoj el la centro de la planedo). Ĉi tiu grando estas simila al la orbita raiduso de la Galilejaj satelitoj kaj do, eble, ĝi estas formiĝanta sistemo de naturaj satelitoj.[3][5][7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
