स्थापयति

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• স্থাপয়তি (Assamese script)
• ᬲ᭄ᬣᬵᬧᬬᬢᬶ (Balinese script)
• স্থাপয়তি (Bengali script)
• 𑰭𑰿𑰞𑰯𑰢𑰧𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑁆𑀣𑀸𑀧𑀬𑀢𑀺 (Brahmi script)
• သ္ထာပယတိ (Burmese script)
• સ્થાપયતિ (Gujarati script)
• ਸ੍ਥਾਪਯਤਿ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑍍𑌥𑌾𑌪𑌯𑌤𑌿 (Grantha script)
• ꦱ꧀ꦡꦴꦥꦪꦠꦶ (Javanese script)
• 𑂮𑂹𑂟𑂰𑂣𑂨𑂞𑂱 (Kaithi script)
• ಸ್ಥಾಪಯತಿ (Kannada script)
• ស្ថាបយតិ (Khmer script)
• ສ຺ຖາປຍຕິ (Lao script)
• സ്ഥാപയതി (Malayalam script)
• ᠰᡨᠠ᠎᠊ᠠᢒᠠᠶᠠᢠᡳ (Manchu script)
• 𑘭𑘿𑘞𑘰𑘢𑘧𑘝𑘱 (Modi script)
• ᠰᠲᠠᢗᢒᠠᠶ᠋ᠠᢐᠢ (Mongolian script)
• 𑧍𑧠𑦾𑧑𑧂𑧇𑦽𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐳𑑂𑐠𑐵𑐥𑐫𑐟𑐶 (Newa script)
• ସ୍ଥାପଯତି (Odia script)
• ꢱ꣄ꢢꢵꢦꢫꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆱𑇀𑆡𑆳𑆥𑆪𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖭𑖿𑖞𑖯𑖢𑖧𑖝𑖰 (Siddham script)
• ස‍්ථාපයති (Sinhalese script)
• 𑪁 𑪙𑩬𑩛𑩰𑩻𑩫𑩑 (Soyombo script)
• 𑚨𑚶𑚚𑚭𑚞𑚣𑚙𑚮 (Takri script)
• ஸ்த²ாபயதி (Tamil script)
• స్థాపయతి (Telugu script)
• สฺถาปยติ (Thai script)
• སྠཱ་པ་ཡ་ཏི (Tibetan script)
• 𑒮𑓂𑒟𑒰𑒣𑒨𑒞𑒱 (Tirhuta script)
• 𑨰𑩇𑨚𑨊𑨞𑨪𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *steh₂-

Sanskrit स्था (sthā)

Sanskrit -आपयति (-āpayati)

Sanskrit स्थापयति (sthāpayati)

From the root स्था (sthā) +‎ -आपयति (-āpayati).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /stʰɑː.pɐ.jɐ.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈs̪t̪ʰɑː.pɐ.jɐ.t̪i/

Verb

स्थापयति • (sthāpayati) third-singular indicative (class 10, type UP, causative, root स्था)

1. to cause to stand, place, locate, set, lay, fix, station, establish, found, institute
2. to set up, erect, raise, build
3. to cause to continue, make durable, strengthen, confirm
4. to prop up, support, maintain
5. to affirm, assent
6. to appoint (to any office + locative)
7. to cause to be, constitute, make, appoint or employ as (+ two accusatives)

   with धात्रीम् (dhātrīm, “dhātrīm”) — to employ any one as a nurse

   with रक्षार्थम् (rakṣā-rtham) — to appoint any one as guardian

   with सज्जम् (sajjam) — to make anything ready

   with सुरक्षितम् (surakṣitam, “su-rakṣitam”) — to keep anything well guarded

   with स्वीकृत्य (svīkṛtya) — to make anything one's own

   with परिशेषम् (pariśeṣam) — to leave anything over or remaining

8. to fix, settle, determine, resolve
9. to fix in or on, lead or being into, direct or turn towards (+ locative, rarely accusative)

   with हृदि (hṛdi) — to impress on the heart

   with मनस् (mánas) — to fix the mind on

10. to introduce or initiate into, instruct in (+ locative)

    with नये (naye) — to instruct in a plan or system

11. to make over or deliver up to (loc. or haste with gen., " into the hands of ")
12. to give in marriage
13. to cause to stand still, stop, arrest, check, hold, keep in, restrain

    with बद्ध्वा (baddhvā, “baddhvā”) — to keep bound or imprisoned

14. to place aside, keep, save, preserve
15. (New Sanskrit, idiomatic) to hang up (terminate a telephone call)

    स्थापयामि वा? ― sthāpayāmi vā? ― Shall I hang up?

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: स्थापयितुम् (sthāpáyitum)
	Undeclinable
Infinitive	स्थापयितुम् sthāpáyitum
Gerund	स्थापयित्वा sthāpayitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	स्थापयितव्य / स्थापनीय sthāpayitavyà / sthāpanī́ya
Feminine Gerundive	स्थापयितव्या / स्थापनीया sthāpayitavyā̀ / sthāpanī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	स्थापित sthāpitá
Feminine Past Passive Participle	स्थापिता sthāpitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	स्थापितवत् sthāpitávat
Feminine Past Active Participle	स्थापितवती sthāpitávatī

Present: स्थापयति (sthāpáyati), स्थापयते (sthāpáyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	स्थापयति sthāpáyati	स्थापयतः sthāpáyataḥ	स्थापयन्ति sthāpáyanti	स्थापयते sthāpáyate	स्थापयेते sthāpáyete	स्थापयन्ते sthāpáyante
Second	स्थापयसि sthāpáyasi	स्थापयथः sthāpáyathaḥ	स्थापयथ sthāpáyatha	स्थापयसे sthāpáyase	स्थापयेथे sthāpáyethe	स्थापयध्वे sthāpáyadhve
First	स्थापयामि sthāpáyāmi	स्थापयावः sthāpáyāvaḥ	स्थापयामः / स्थापयामसि¹ sthāpáyāmaḥ / sthāpáyāmasi¹	स्थापये sthāpáye	स्थापयावहे sthāpáyāvahe	स्थापयामहे sthāpáyāmahe
Imperative
Third	स्थापयतु sthāpáyatu	स्थापयताम् sthāpáyatām	स्थापयन्तु sthāpáyantu	स्थापयताम् sthāpáyatām	स्थापयेताम् sthāpáyetām	स्थापयन्ताम् sthāpáyantām
Second	स्थापय sthāpáya	स्थापयतम् sthāpáyatam	स्थापयत sthāpáyata	स्थापयस्व sthāpáyasva	स्थापयेथाम् sthāpáyethām	स्थापयध्वम् sthāpáyadhvam
First	स्थापयानि sthāpáyāni	स्थापयाव sthāpáyāva	स्थापयाम sthāpáyāma	स्थापयै sthāpáyai	स्थापयावहै sthāpáyāvahai	स्थापयामहै sthāpáyāmahai
Optative/Potential
Third	स्थापयेत् sthāpáyet	स्थापयेताम् sthāpáyetām	स्थापयेयुः sthāpáyeyuḥ	स्थापयेत sthāpáyeta	स्थापयेयाताम् sthāpáyeyātām	स्थापयेरन् sthāpáyeran
Second	स्थापयेः sthāpáyeḥ	स्थापयेतम् sthāpáyetam	स्थापयेत sthāpáyeta	स्थापयेथाः sthāpáyethāḥ	स्थापयेयाथाम् sthāpáyeyāthām	स्थापयेध्वम् sthāpáyedhvam
First	स्थापयेयम् sthāpáyeyam	स्थापयेव sthāpáyeva	स्थापयेम sthāpáyema	स्थापयेय sthāpáyeya	स्थापयेवहि sthāpáyevahi	स्थापयेमहि sthāpáyemahi
Subjunctive
Third	स्थापयात् / स्थापयाति sthāpáyāt / sthāpáyāti	स्थापयातः sthāpáyātaḥ	स्थापयान् sthāpáyān	स्थापयाते / स्थापयातै sthāpáyāte / sthāpáyātai	स्थापयैते sthāpáyaite	स्थापयन्त / स्थापयान्तै sthāpáyanta / sthāpáyāntai
Second	स्थापयाः / स्थापयासि sthāpáyāḥ / sthāpáyāsi	स्थापयाथः sthāpáyāthaḥ	स्थापयाथ sthāpáyātha	स्थापयासे / स्थापयासै sthāpáyāse / sthāpáyāsai	स्थापयैथे sthāpáyaithe	स्थापयाध्वै sthāpáyādhvai
First	स्थापयानि sthāpáyāni	स्थापयाव sthāpáyāva	स्थापयाम sthāpáyāma	स्थापयै sthāpáyai	स्थापयावहै sthāpáyāvahai	स्थापयामहै sthāpáyāmahai
Participles
	स्थापयत् sthāpáyat			स्थापयमान / स्थापयान² sthāpáyamāna / sthāpayāna²
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic ²Later Sanskrit

Imperfect: अस्थापयत् (ásthāpayat), अस्थापयत (ásthāpayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अस्थापयत् ásthāpayat	अस्थापयताम् ásthāpayatām	अस्थापयन् ásthāpayan	अस्थापयत ásthāpayata	अस्थापयेताम् ásthāpayetām	अस्थापयन्त ásthāpayanta
Second	अस्थापयः ásthāpayaḥ	अस्थापयतम् ásthāpayatam	अस्थापयत ásthāpayata	अस्थापयथाः ásthāpayathāḥ	अस्थापयेथाम् ásthāpayethām	अस्थापयध्वम् ásthāpayadhvam
First	अस्थापयम् ásthāpayam	अस्थापयाव ásthāpayāva	अस्थापयाम ásthāpayāma	अस्थापये ásthāpaye	अस्थापयावहि ásthāpayāvahi	अस्थापयामहि ásthāpayāmahi

Future: स्थापयिष्यति (sthāpayiṣyáti), स्थापयिष्यते (sthāpayiṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	स्थापयिष्यति sthāpayiṣyáti	स्थापयिष्यतः sthāpayiṣyátaḥ	स्थापयिष्यन्ति sthāpayiṣyánti	स्थापयिष्यते sthāpayiṣyáte	स्थापयिष्येते sthāpayiṣyéte	स्थापयिष्यन्ते sthāpayiṣyánte
Second	स्थापयिष्यसि sthāpayiṣyási	स्थापयिष्यथः sthāpayiṣyáthaḥ	स्थापयिष्यथ sthāpayiṣyátha	स्थापयिष्यसे sthāpayiṣyáse	स्थापयिष्येथे sthāpayiṣyéthe	स्थापयिष्यध्वे sthāpayiṣyádhve
First	स्थापयिष्यामि sthāpayiṣyā́mi	स्थापयिष्यावः sthāpayiṣyā́vaḥ	स्थापयिष्यामः / स्थापयिष्यामसि¹ sthāpayiṣyā́maḥ / sthāpayiṣyā́masi¹	स्थापयिष्ये sthāpayiṣyé	स्थापयिष्यावहे sthāpayiṣyā́vahe	स्थापयिष्यामहे sthāpayiṣyā́mahe
Participles
	स्थापयिष्यत् sthāpayiṣyát			स्थापयिष्यमाण sthāpayiṣyámāṇa
Notes	¹Vedic

Conditional: अस्थापयिष्यत् (ásthāpayiṣyat), अस्थापयिष्यत (ásthāpayiṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अस्थापयिष्यत् ásthāpayiṣyat	अस्थापयिष्यताम् ásthāpayiṣyatām	अस्थापयिष्यन् ásthāpayiṣyan	अस्थापयिष्यत ásthāpayiṣyata	अस्थापयिष्येताम् ásthāpayiṣyetām	अस्थापयिष्यन्त ásthāpayiṣyanta
Second	अस्थापयिष्यः ásthāpayiṣyaḥ	अस्थापयिष्यतम् ásthāpayiṣyatam	अस्थापयिष्यत ásthāpayiṣyata	अस्थापयिष्यथाः ásthāpayiṣyathāḥ	अस्थापयिष्येथाम् ásthāpayiṣyethām	अस्थापयिष्यध्वम् ásthāpayiṣyadhvam
First	अस्थापयिष्यम् ásthāpayiṣyam	अस्थापयिष्याव ásthāpayiṣyāva	अस्थापयिष्याम ásthāpayiṣyāma	अस्थापयिष्ये ásthāpayiṣye	अस्थापयिष्यावहि ásthāpayiṣyāvahi	अस्थापयिष्यामहि ásthāpayiṣyāmahi

Benedictive/Precative: स्थाप्यात् (sthāpyā́t) or स्थाप्याः (sthāpyā́ḥ), स्थापयिषीष्ट (sthāpayiṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	स्थाप्यात् / स्थाप्याः¹ sthāpyā́t / sthāpyā́ḥ¹	स्थाप्यास्ताम् sthāpyā́stām	स्थाप्यासुः sthāpyā́suḥ	स्थापयिषीष्ट sthāpayiṣīṣṭá	स्थापयिषीयास्ताम्² sthāpayiṣīyā́stām²	स्थापयिषीरन् sthāpayiṣīrán
Second	स्थाप्याः sthāpyā́ḥ	स्थाप्यास्तम् sthāpyā́stam	स्थाप्यास्त sthāpyā́sta	स्थापयिषीष्ठाः sthāpayiṣīṣṭhā́ḥ	स्थापयिषीयास्थाम्² sthāpayiṣīyā́sthām²	स्थापयिषीढ्वम् sthāpayiṣīḍhvám
First	स्थाप्यासम् sthāpyā́sam	स्थाप्यास्व sthāpyā́sva	स्थाप्यास्म sthāpyā́sma	स्थापयिषीय sthāpayiṣīyá	स्थापयिषीवहि sthāpayiṣīváhi	स्थापयिषीमहि sthāpayiṣīmáhi
Notes	¹Vedic ²Uncertain

Perfect: स्थापयामास (sthāpayā́mā́sa) or स्थापयांचकार (sthāpayā́ṃcakā́ra), स्थापयांचक्रे (sthāpayā́ṃcakré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	स्थापयामास / स्थापयांचकार sthāpayā́mā́sa / sthāpayā́ṃcakā́ra	स्थापयामासतुः / स्थापयांचक्रतुः sthāpayā́māsátuḥ / sthāpayā́ṃcakrátuḥ	स्थापयामासुः / स्थापयांचक्रुः sthāpayā́māsúḥ / sthāpayā́ṃcakrúḥ	स्थापयांचक्रे sthāpayā́ṃcakré	स्थापयांचक्राते sthāpayā́ṃcakrā́te	स्थापयांचक्रिरे sthāpayā́ṃcakriré
Second	स्थापयामासिथ / स्थापयांचकर्थ sthāpayā́mā́sitha / sthāpayā́ṃcakártha	स्थापयामासथुः / स्थापयांचक्रथुः sthāpayā́māsáthuḥ / sthāpayā́ṃcakráthuḥ	स्थापयामास / स्थापयांचक्र sthāpayā́māsá / sthāpayā́ṃcakrá	स्थापयांचकृषे sthāpayā́ṃcakṛṣé	स्थापयांचक्राथे sthāpayā́ṃcakrā́the	स्थापयांचकृध्वे sthāpayā́ṃcakṛdhvé
First	स्थापयामास / स्थापयांचकर sthāpayā́mā́sa / sthāpayā́ṃcakára	स्थापयामासिव / स्थापयांचकृव sthāpayā́māsivá / sthāpayā́ṃcakṛvá	स्थापयामासिम / स्थापयांचकृम sthāpayā́māsimá / sthāpayā́ṃcakṛmá	स्थापयांचक्रे sthāpayā́ṃcakré	स्थापयांचकृवहे sthāpayā́ṃcakṛváhe	स्थापयांचकृमहे sthāpayā́ṃcakṛmáhe
Participles
	स्थापयामासिवांस् / स्थापयांचकृवांस् sthāpayā́māsivā́ṃs / sthāpayā́ṃcakṛvā́ṃs			स्थापयांचक्राण sthāpayā́ṃcakrāṇá

References

• Monier Williams (1899) “स्था”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1262, columns 2-3.