pełny

See also: pełnÿ

Old Polish

Alternative forms

• pełen

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *pьlnъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɛɫnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɛɫnɨ/

Adjective

pełny (derived adverb pełnie or pełno)

1. (sometimes figuratively, attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) full (containing the maximum possible amount that can fit in the space available)
   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎, Łęczyca, Poznań, line 30:

     A pelnø miszø nadroby, yako on, czszo motykø roby

     [A pełną misę nadrobi, jako on, cso motyką robi]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 535:

     Ony vargy slavne y pelny wszey cznoty

     [Ony wargi sławne i pełny wszej cnoty]

2. (attested in Lesser Poland) full (containing something in great abundance, containing much of something, covered with something)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXII, page 234:

     Drudzi mowili, eze blogoscz wyrzchnya gest gescz a pycz dobrze..., a tich dzyssya pelen swyath

     [Drudzy mowili, eże błogość wirzchnia jest jeść a pić dobrze..., a tych dzisia pełen świat]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 72, 10:

     Przeto obroczi se lud moy tu y dnowe pelny nalezeni bødø v nich (et dies pleni invenientur in eis)

     [Przeto obroci sie lud moj tu i dniowie pełny nalezieni będą w nich (et dies pleni invenientur in eis)]

3. (attested in Masovia) full; entire, complete
   • 1950 [1435], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 512, Warsaw:

     Jaco ya Woyczechowy wraczam sbroyą tako dobrą y pelną, yacom ot nego mal

     [Jako ja Wojciechowi wracam zbroję tako dobrą i pełną, jakom ot niego miał]

4. (attested in Lesser Poland) full; possessed, controlled (e.g. by a higher power)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 1b:

     Sdroua Maria, miloscisz pelna, bog s tobø

     [Zdrowa Maryja, miłości-ś pełna, Bog z tobą]

5. full; rounded, round
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 153:

     Alye byla yego schyyą prosta, pelna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)

     [Ale była jego szyja prosta, pełna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)]

Derived terms

adjectives

• pełen dni
• pełny wina

adverbs

• do pełna
• z pełna

nouns

• miesiąc pełny
• pełne lata
• pełni świadkowie
• pełnia
• pełność

verbs

• być pełnego prawa impf
• pełnić impf

Related terms

nouns

• pełniciel
• pełnienie

Descendants

• Polish: pełny, pełen
• Silesian: połny, pełny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “pełny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “pełny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “pełny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pełny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pełny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN