pełny

See also: pełnÿ

Old Polish

Alternative forms

• pełen

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *pьlnъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɛɫnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɛɫnɨ/

Adjective

pełny (derived adverb pełnie or pełno)

1. (sometimes figuratively, attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) full (containing the maximum possible amount that can fit in the space available)
   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎, Łęczyca, Poznań, line 30:

     A pelnø miszø nadroby, yako on, czszo motykø roby

     [A pełną misę nadrobi, jako on, cso motyką robi]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 535:

     Ony vargy slavne y pelny wszey cznoty

     [Ony wargi sławne i pełny wszej cnoty]

2. (attested in Lesser Poland) full (containing something in great abundance, containing much of something, covered with something)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXII, page 234:

     Drudzi mowili, eze blogoscz wyrzchnya gest gescz a pycz dobrze..., a tich dzyssya pelen swyath

     [Drudzy mowili, eże błogość wirzchnia jest jeść a pić dobrze..., a tych dzisia pełen świat]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 72, 10:

     Przeto obroczi se lud moy tu y dnowe pelny nalezeni bødø v nich (et dies pleni invenientur in eis)

     [Przeto obroci sie lud moj tu i dniowie pełny nalezieni będą w nich (et dies pleni invenientur in eis)]

3. (attested in Masovia) full; entire, complete
   • 1950 [1435], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 512, Warsaw:

     Jaco ya Woyczechowy wraczam sbroyą tako dobrą y pelną, yacom ot nego mal

     [Jako ja Wojciechowi wracam zbroję tako dobrą i pełną, jakom ot niego miał]

4. (attested in Lesser Poland) full; possessed, controlled (e.g. by a higher power)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 1b:

     Sdroua Maria, miloscisz pelna, bog s tobø

     [Zdrowa Maryja, miłości-ś pełna, Bog z tobą]

5. full; rounded, round
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 153:

     Alye byla yego schyyą prosta, pelna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)

     [Ale była jego szyja prosta, pełna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)]

Derived terms

adjectives

• pełen dni
• pełny wina

adverbs

• do pełna
• z pełna

nouns

• miesiąc pełny
• pełne lata
• pełni świadkowie
• pełnia
• pełność

verbs

• być pełnego prawa impf
• pełnić impf

Related terms

nouns

• pełniciel
• pełnienie

Descendants

• Polish: pełny, pełen
• Silesian: połny, pełny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “pełny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “pełny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “pełny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pełny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pełny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• pełen

Etymology

Inherited from Old Polish pełny. Doublet of ful and plenum.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈpɛw.nɘ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈpɛɫ.nɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛwnɘ
• Syllabification: peł‧ny

Adjective

pełny (comparative pełniejszy, superlative najpełniejszy, derived adverb pełno, diminutive pełniutki or pełniuteńki)

1. full (containing the maximum possible amount that can fit in the space available) [with genitive ‘of whom/what’]

   Antonym: pusty

2. full (complete; with nothing omitted)

   Synonyms: całkowity, kompletny, zupełny

3. full (being at the most possible extent)

   Synonyms: całkowity, kompletny, zupełny

4. (of body parts) full (plump, round)

   Synonyms: mięsisty, pulchny

5. full (replete, abounding with) [with genitive ‘of whom/what’]
6. full (not having empty space inside)

   Synonym: lity

7. (of flowers) full (having many petals forming a spherical flower crown)
8. full (measuring exactly as much as indicated by a given unit of measurement)

   Synonym: cały

9. full; taken, possessed, controlled
10. full (completely empowered, authorized or qualified, not limited)
11. full (well-developed, worked on; high quality)
12. (obsolete) open, wide, stretching
13. (Middle Polish) not skinny, not bony

    Synonyms: niechudy, niekościsty

14. (Middle Polish) full; clear; strong

    Synonyms: silny, wyraźny

15. (Middle Polish) perfect, excellent, flawless

    Synonym: doskonały

16. (Middle Polish, Christianity, of God) omnipresent

    Synonym: wszechobecny

17. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 136c:

      Frequens, Vſtawiczny Geſty [!]/ Pełny.

      [Frequens, Wstawiczny Gesty [!]/ Pełny.]

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 269b:

      Cretosus – Pełnij, kretij.

      [Cretosus – Pełnyj, kretyj.]

Declension

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	pełny		pełna	pełne	pełni	pełne
genitive	pełnego		pełnej	pełnego	pełnych
dative	pełnemu		pełnej	pełnemu	pełnym
accusative	pełnego	pełny	pełną	pełne	pełnych	pełne
instrumental	pełnym		pełną	pełnym	pełnymi
locative	pełnym		pełnej	pełnym	pełnych
short	pełen

Declension of pełny (hard)

Derived terms

adjectives

• pełną gębą
• pełnej krwi angielskiej

adverbs

• do pełna
• na pełnej kurtyzanie
• na pełny gaz
• pełną parą
• pełnym gazem
• pełnym głosem
• w pełnej krasie
• w pełnym świetle

nouns

• kąt pełny
• pełna miska
• pełne mleko
• pełne morze
• pełność
• pełny los
• pełny metraż
• piwo pełne

verbs

• czerpać pełnymi garściami impf
• mieć pełne ręce roboty impf
• mieć usta pełne impf
• odetchnąć pełną piersią pf, oddychać pełną piersią impf
• żyć pełną piersią impf

verbs

• pełnić impf

Related terms

adjective

• zupełny

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pełny is one of the most used words in Polish, appearing 28 times in scientific texts, 31 times in news, 57 times in essays, 48 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 180 times, making it the 319th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

References

1. Ida Kurcz (1990) “pełny”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 361

Further reading

• pełny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pełny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pełny, pełen”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PEŁNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2008 July 11
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pełny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pełny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pełny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 108

Silesian

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpɛw.nɪ/
• Rhymes: -ɛwnɪ
• Syllabification: peł‧ny

Adjective

pełny

1. Alternative form of połny

Declension

		singular			plural
		masculine	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative		pełny	pełne	pełnŏ	pełni	pełne
genitive		pełnego		pełnyj	pełnych
dative		pełnymu		pełnyj	pełnym
accusative	animate	pełnego	pełne	pełnõ	pełnych	pełne
	inanimate	pełny
instrumental		pełnym		pełnōm	pełnymi
locative		pełnym		pełnyj	pełnych
vocative		pełny	pełne	pełnŏ	pełni	pełne

Declension of pełny

Further reading

• pelny in dykcjonorz.eu