nauka

See also: nauką, naukã, and naûkä

Basque

Pronunciation

• IPA^(key): /nau̯ka/ [nau̯.ka]
• Rhymes: -au̯ka, -a
• Hyphenation: nau‧ka

Verb

nauka

1. Third-person singular (hark), taking first-person singular (ni) as direct object, present indicative form of eduki (“to have”).

Czech

Czech Wikipedia has an article on:

nauka

Wikipedia ^cs

Etymology

Inherited from Old Czech nauka, from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal of naučit.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈnaʔuka]

Noun

nauka f

1. science
2. teachings (summary of declared opinions)
3. (dated) teaching (act of educating)

Declension

	singular	plural
nominative	nauka	nauky
genitive	nauky	nauk
dative	nauce	naukám
accusative	nauku	nauky
vocative	nauko	nauky
locative	nauce	naukách
instrumental	naukou	naukami

Declension of nauka (hard feminine)

Further reading

• “nauka”, in Příruční slovník jazyka českého (in Czech), 1935–1957
• “nauka”, in Slovník spisovného jazyka českého (in Czech), 1960–1971, 1989
• “nauka”, in Internetová jazyková příručka (in Czech), 2008–2025

Old Czech

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal of naučiti.

Pronunciation

• IPA^(key): (13^th CE) /ˈnauka/
• IPA^(key): (15^th CE) /ˈnauka/

Noun

nauka f

1. (Christianity, law) curse (severe papal punishment of guilty Christians)
   1. document issuing such a punishment

Declension

	singular	dual	plural
nominative	nauka	naucě	nauky
genitive	nauky	naukú	nauk
dative	naucě	naukama	naukám
accusative	nauku	naucě	nauky
vocative	nauko	naucě	nauky
locative	naucě	naukú	naukách
instrumental	naukú	naukama	naukami

Declension of nauka (hard a-stem)

This table shows the most common forms around the 13th century.
See also Appendix:Old Czech nouns and Appendix:Old Czech pronunciation.

Descendants

• Czech: nauka

References

• Jan Gebauer (1903–1916) “nauka”, in Slovník staročeský (in Czech), Prague: Česká grafická společnost "unie", Česká akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal of nauczyć. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /na(ː)uka/
• IPA^(key): (15^th CE) /nauka/, /nɒuka/

Noun

nauka f

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) science (general collection of knowledge, abilities, or views)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 18, 2:

     Dzen dnowi wirziga slowo, a nocz nocy vkazuge naukø (indicat scientiam)

     [Dzień dniowi wyrzyga słowo, a noc nocy ukazuje naukę (indicat scientiam)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 41r:

     Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]ąvką

     [Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]auka]

2. (attested in Lesser Poland) instruction, notification, information, advice; collection of instructions
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 11:

     Spewaycze gospodnu, iensze przebiwa w Syon, powadaycze medzi ludem naukø iego (studia eius)!

     [Śpiewajcie Gospodnu, jenże przebywa w Syjon, powiadajcie miedzy ludem naukę jego (studia eius)!]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXIV, page 363:

     In beneficiis w dobrodzyewstwach, documentis w navkach, exemplis w przykladach

     [In beneficiis w dobrodziewstwach, documentis w naukach, exemplis w przykładach]

3. (law, attested in Greater Poland) legal instruction
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 66:

     Proszyemy wasz o navką, mogąly przyszyasznyczy dacz popyszacz zalobą y odpowyedz

     [Prosiemy was o naukę, mogąli przysiężnicy dać popisać żałobę i odpowiedź]

4. (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands) study (act of learning)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 2:

     Zkaszeni sø y szadaiøczi sø se szczinili w naukach swogich (in studiis suis)

     [Skażeni są i żadający są sie sczynili w naukach swojich (in studiis suis)]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:

     Then, czo schą na nauką, na vczienye byerze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)

     [Ten, co się na naukę, na uczenie bierze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)]

   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎, volume I, Lviv, page 118:

     Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowącz kv wasey navcze, navczayącz samy szyebye, nye telko gynsze (Eph 5, 19)

     [Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowiąc ku waszej nauce, nauczając sami siebie, nie telko jinsze (Eph 5, 19)]

Related terms

nouns

• nauczenie
• nauczony
• nauczyciel
• nauczycielka

verbs

• nauczyć pf, nauczać impf
• uczyć impf

Descendants

• Polish: nauka
• Silesian: nauka

References

• Boryś, Wiesław (2005) “nauka”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “nauka”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “nauka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nauka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nauka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk