dyrektor

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

dyrektor

Wikipedia ^pl

Alternative forms

• derektor (proscribed)
• derechtór (Chełmno)

Etymology

Learned borrowing from Late Latin dīrēctor.^[1][2] Sense 1 and sense 2 are semantic loans from German Direktor and French directeur.^[1][3][4]

Pronunciation

 

• IPA^(key): /dɘˈrɛk.tɔr/

• (Middle Polish) IPA^(key): /dɨˈrɛk.tɔr/, /dɨˈrɛk.tor/
• (Greater Poland):
  • (Chełmno-Dobrzyń) IPA^(key): /dɘˈrɛk.tɔr/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛktɔr
• Syllabification: dy‧rek‧tor

Noun

dyrektor m pers (female equivalent dyrektorka, related adjective dyrektorski, abbreviation dyr. or dyrekt.)

2. director (person in charge of a directorate)
4. director (person who manages the work of an institution or enterprise)

   Synonym: dyro

   1. principal (director of a school)
5. (archaic) conductor (person who conducts an orchestra, choir or other music ensemble)

   Synonym: dyrygent

6. (obsolete) home teacher (teacher who comes to someone's house)
7. (obsolete or dialectal, Chełmno) rural teacher
8. (obsolete) councilor (teacher who guides children, especially in moral development)
9. (obsolete, Roman Catholicism) confessor (priest who hears confession and then gives absolution)

   Synonym: spowiednik

10. (Middle Polish) royal council (one who advises the king or queen)

Declension

	singular	plural
nominative	dyrektor	dyrektorzy/dyrektorowie
genitive	dyrektora	dyrektorów
dative	dyrektorowi	dyrektorom
accusative	dyrektora	dyrektorów
instrumental	dyrektorem	dyrektorami
locative	dyrektorze	dyrektorach
vocative	dyrektorze	dyrektorzy/dyrektorowie

Declension of dyrektor

Derived terms

nouns

• dyrektor kreatywny

 

Descendants

• → Kashubian: direktór

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dyrektor is one of the most used words in Polish, appearing 1 time in scientific texts, 33 times in news, 29 times in essays, 24 times in fiction, and 54 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 141 times, making it the 424th most common word in a corpus of 500,000 words.^[5]

Noun

dyrektor f (indeclinable)

1. female equivalent of dyrektor (“head, principal, headmaster”)

   Synonym: dyrektorka

2. female equivalent of dyrektor (“director, supervisor, manager”)

   Synonym: dyrektorka

3. (archaic) female equivalent of dyrektor (“conductor”) (person who conducts an orchestra, choir or other music ensemble)

   Synonym: dyrektorka

References

1. Bańkowski, Andrzej (2000) “dyrektor”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
2. Witold Doroszewski, editor (1958–1969), “dyrektor”, in Słownik języka polskiego (in Polish), Warszawa: PWN
3. Mirosław Bańko, Lidia Wiśniakowska (2021) “dyrektor”, in Wielki słownik wyrazów obcych, →ISBN
4. Stanisław Dubisz, editor (2003), “dyrektor”, in Uniwersalny słownik języka polskiego [Universal dictionary of the Polish language]‎ (in Polish), volumes 1-4, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, →ISBN
5. Ida Kurcz (1990) “dyrektor”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 97

Further reading

• dyrektor in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• dyrektor in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dyrektor”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DYREKTOR”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.10.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dyrektor”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “dyrektor”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dyrektor”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 621
• Gustaw Pobłocki (1887) “dyrektor”, in Słownik kaszubski z dodatkiem idyotyzmów chełmińskich i kociewskich (in Polish), 2 edition, Chełmno, page 131