dyrektor

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

dyrektor

Wikipedia ^pl

Alternative forms

• derektor (proscribed)
• derechtór (Chełmno-Dobrzyń)

Etymology

Learned borrowing from Late Latin dīrēctor.^[1][2] Sense 1 and sense 2 are semantic loans from German Direktor and French directeur.^[1][3][4]

Pronunciation

 

• IPA^(key): /dɘˈrɛk.tɔr/

• (Middle Polish) IPA^(key): /dɨˈrɛk.tɔr/, /dɨˈrɛk.tor/
• (Greater Poland):
  • (Chełmno-Dobrzyń) IPA^(key): /dɘˈrɛk.tɔr/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛktɔr
• Syllabification: dy‧rek‧tor

Noun

dyrektor m pers (female equivalent dyrektorka, related adjective dyrektorski, abbreviation dyr. or dyrekt.)

2. director (person in charge of a directorate)
4. director (person who manages the work of an institution or enterprise)

   Synonym: dyro

   1. principal (director of a school)
5. (archaic) conductor (person who conducts an orchestra, choir or other music ensemble)

   Synonym: dyrygent

6. (obsolete) home teacher (teacher who comes to someone's house)
7. (obsolete or dialectal, Chełmno-Dobrzyń) rural teacher
8. (obsolete) councilor (teacher who guides children, especially in moral development)
9. (obsolete, Roman Catholicism) confessor (priest who hears confession and then gives absolution)

   Synonym: spowiednik

10. (Middle Polish) royal council (one who advises the king or queen)

Declension

	singular	plural
nominative	dyrektor	dyrektorzy/dyrektorowie
genitive	dyrektora	dyrektorów
dative	dyrektorowi	dyrektorom
accusative	dyrektora	dyrektorów
instrumental	dyrektorem	dyrektorami
locative	dyrektorze	dyrektorach
vocative	dyrektorze	dyrektorzy/dyrektorowie

Declension of dyrektor

Derived terms

(nouns):

• dyrektor kreatywny

Descendants

• → Kashubian: direktór

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dyrektor is one of the most used words in Polish, appearing 1 time in scientific texts, 33 times in news, 29 times in essays, 24 times in fiction, and 54 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 141 times, making it the 424th most common word in a corpus of 500,000 words.^[5]

Noun

dyrektor f (indeclinable)

1. female equivalent of dyrektor (“head, principal, headmaster”)

   Synonym: dyrektorka

2. female equivalent of dyrektor (“director, supervisor, manager”)

   Synonym: dyrektorka

3. (archaic) female equivalent of dyrektor (“conductor”) (person who conducts an orchestra, choir or other music ensemble)

   Synonym: dyrektorka

References

1. Bańkowski, Andrzej (2000) “dyrektor”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
2. Witold Doroszewski, editor (1958–1969), “dyrektor”, in Słownik języka polskiego (in Polish), Warszawa: PWN
3. Mirosław Bańko, Lidia Wiśniakowska (2021) “dyrektor”, in Wielki słownik wyrazów obcych, →ISBN
4. Stanisław Dubisz, editor (2003), “dyrektor”, in Uniwersalny słownik języka polskiego [Universal dictionary of the Polish language]‎ (in Polish), volumes 1-4, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, →ISBN
5. Ida Kurcz (1990) “dyrektor”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 97

Further reading

• dyrektor in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• dyrektor in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dyrektor”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DYREKTOR”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.10.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dyrektor”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “dyrektor”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dyrektor”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 621
• Gustaw Pobłocki (1887) “dyrektor”, in Słownik kaszubski z dodatkiem idyotyzmów chełmińskich i kociewskich (in Polish), 2 edition, Chełmno, page 131