Carpśàn

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Thumb
Na pulga femna vista sòt'a na lèint.
Thumb
Un modêl 'd na pulga dal Muśèo 'd stòria naturêl ed Berlèin.
Thumb
Un disègn cun la pulga femna, più grósa, ala manca, e quèla masć, più cìca, ala drìta.
Thumb
Al cicclo 'd vìta dla pulga.

La pulga dl òm (pulce dell'uomo in itagliàṅ, pulex irritans secònd la clasificasiòun dal Linnaeus dal 1758) l'è na pulga dimòndi cumùna e ch'l'infèsta anca dal bésti, dôp che i cristiàṅ.

L'è na pulga lunga 2-3 mm, la ciùcia 'l sanghev c'ma cagli ètri pulghi, e incòr la prèv purtèr sēg di batéri anca 'd malatìi grósi, c'ma p'r eśèimpi dla pésta.


Un cladogràma in sìm'a 'l diramasiòun dal diferèinti spéci 'd pulghi[1]:


Pulicidae 
 Pulex 

Pulex alvarezi


Pulex echidnophagoides


Pulex irritans


Pulex larimerius


Pulex porcinus


Pulex simulans


Pulex sinoculus



Actenopsylla


Aphropsylla


Archaeopsylla


Cediopsylla


Centetipsylla


Ctenocephalides


Delopsylla


Echidnophaga


Euchoplopsyllus


Hoplopsyllus


Moeopsylla


Nesolagobius


Ornithopsylla


Parapulex


Pariodontis


Procaviopsylla


Pulicella


Spilopsyllus


Synopsyllus


Synosternus


Xenopsylla




Manéri ed dìr

  • (CARPŚ) Chi masa la pulga marsóla, al masa la mèder e pò anc la fióla,[2] (IT) Chi ammazza la pulce a marzo, ammazza la madre e anche la figlia.
  • (CARPŚ) 'L è 'l istès che tōr vìa na pulga a un can,[3] (IT) (lett.) È come togliere una pulce a un cane, (fig.) È un lavoro inutile.
  • (CARPŚ) Fèr el pulghi a 'n quelcdùn,[4] (IT) (lett.) Fare le pulci a qualcuno, (fig.) Voler trovare a tutti i costi difetti o errori commessi da qualcuno.
  • (CARPŚ) Mèter la pulga in n'urècia a 'n quelcdùn,[5] (IT) Far venire sospetti a qualcuno.
  • (BLG) Chi dôrum coi can, as lîva col póllṡ, (IT) (lett.) Chi dorme col cane, si alza con la pulce, (fig.) A frequentare gente equivoca, se ne subiranno le conseguenze.

Vōś lighèdi

Noti e referèinsi

  1. (EN) La clasificasiòun in dal sît catalogueoflife.org
  2. (CARPŚ) e (IT) Ind "Al Śóv" ed Carlo Contini, Chèrp, 1972, paǵ 141, a s escrìv: „Chi màsa la pulga marsòla al masa la mèder e pò anch la fiòla”.
  3. (CARPŚ) e (IT) Ibidem, paǵ 141, a s escrìv: „L'è listess che tòr via 'na pulga a un can”.
  4. (CARPŚ) e (IT) In dal disiunàri "Dèscòrèr Càrpšan" ed Massimo Loschi, Chèrp, novèmber 2016, a s escrìv: „fêr al pùlghi a ’nà persôuna”.
  5. Ibidem, a s escrìv: „mètèr ’nà pulga in n’ùrècià”.

    Èter progêt

    Colegamèint estèren

    Wikiwand in your browser!

    Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

    Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

    Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.