χημική ένωση From Wikipedia, the free encyclopedia
Το τριμεθυλοβουτάνιο ή τριπτάνιο είναι ένα από τα ισομερή θέσης του επτανίου. Έχει χημικό τύπο C7H16 και ημισυντακτικό τύπο (CH3)3CCH(CH3)2. Ανήκει στα αλκάνια και μάλιστα σε αυτά με τρεις (3) διακλαδώσεις. Ως καύσιμο σε κινητήρες εσωτερικής καύσης έχει βαθμό οκτανίου 113 και γι' αυτό χρησιμοποιείται ως αντικροτικό πρόσθετο[3], (συνήθως) σε καύσιμα αεροσκαφών.
Τριμεθυλοβουτάνιο | |||
---|---|---|---|
Γενικά | |||
Όνομα IUPAC | Τριμεθυλοβουτάνιο | ||
Άλλες ονομασίες | Τριπτάνιο | ||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Χημικός τύπος | C7H16 | ||
Μοριακή μάζα | 100,204 | ||
Σύντομος συντακτικός τύπος | (CH3)3CCH(CH3)2 | ||
Αριθμός CAS | 464-06-2 | ||
SMILES | CC(C)(C)C(C)C | ||
ChemSpider ID | 9649 | ||
Ισομέρεια | |||
Ισομερή θέσης | 8 επτάνιο | ||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Σημείο βρασμού | 81,7 °C | ||
Κρίσιμη θερμοκρασία | 263,24 °C | ||
Πυκνότητα | 693 kg/m3 | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
Βαθμός οκτανίου | 101,3[1] 0,1[2] | ||
Επικινδυνότητα | |||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Η ονομασία «τριμεθυλοβουτάνιο» προέρχεται από την ονοματολογία κατά IUPAC. Συγκεκριμένα: Η ονομασία διαιρείται (νοητά) αρχικά σε δύο τμήματα: στο τμήμα που περιέχει τις πληροφορίες για τις διακλαδώσεις (ή και τους υποκαταστάτες) «τριμεθυλο-» και το τμήμα που έχει περιέχει τις πληροφορίες για την κύρια (δηλαδή την πολυπλοκότερη δυνατή) ανθρακική αλυσίδα «-βουτάνιο». Το αρχικό πρόθεμα «τρι-» δηλώνει την παρουσία τριών (3) όμοιων διακλαδώσεων, το «μεθυλ-», ότι πρόκειται για διακλαδώσεις ενός (1) ατόμου άνθρακα. Ακολουθεί η ονομασία της κύριας ανθρακικής αλυσίδας: Το τμήμα «βουτ-» δηλώνει την παρουσία τεσσάρων (4) ατόμων άνθρακα στην κύρια ανθρακική αλυσίδα της ένωσης, το ενδιάμεσο «-αν-» δείχνει την παρουσία μόνο απλών δεσμών μεταξύ ατόμων άνθρακα στο μόριο και η κατάληξη «-ιο» φανερώνει ότι δεν περιέχει χαρακτηριστικές ομάδες, που έχουν χαρακτηριστικές καταλήξεις και επειδή δεν υπήρχαν ούτε στην αρχή χαρακτηριστικά προθέματα υποκαταστατών, παρά μόνο απλά ανθρακούχες διακλαδώσεις, συμπεραίνεται ότι η ένωση είναι ένας υδρογονάνθρακας.
Το μόριό του αποτελείται από επτά (7) άτομα άνθρακα (πέντε (5) πρωτοταγή[4], ένα (1) τριτοταγές[5] και ένα (1) τεταρτοταγές[6]) και δεκαέξι (16) άτομα υδρογόνου.
Δεσμοί[7] | ||||
Δεσμός | τύπος δεσμού | ηλεκτρονική δομή | Μήκος δεσμού | Ιονισμός |
---|---|---|---|---|
C-H | σ | 2sp3-1s | 109 pm | 3% C- H+ |
C-C | σ | 2sp3-2sp3 | 154 pm | |
Κατανομή φορτίων σε ουδέτερο μόριο | ||||
C#1, #1΄,#1΄΄,#1΄΄΄, #4 | -0,09 | |||
C#3 | -0,03 | |||
C#2 | 0,00 | |||
H | +0,03 | |||
1. Δομικά το τριμεθυλοβουτάνιο αποτελείται από τριτoταγές βουτύλιο [(CH3)3C-] και ένα ισοπροπύλιο [(CH3)2CH-]. Επομένως, ο απλούστερος τρόπος παρασκευής καθαρού τριπτάνιου είναι η αντίδραση ζεύγους τριτοταγές βουτυλολίθιου με ισοπροπυλαλογονίδιο ή αντίστροφα 2-αλομεθυλοπροπάνιου με ισοπροπυλολίθιο:
ή
2. Εναλλακτικά γίνεται η σύνθεση τριμεθυλοωβουτανίου γίνεται και με επίδραση μεθυλολιθίου σε 2,2,3-τριαλοβουτάνιο:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.