Αλβανίδα βιολόγος και ιχθυολόγος From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Σαμπιχά Κασιμάτι (αλβανικά: Sabiha Kasimati, Αδριανούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία, 1912 - Μενίκ, Αλβανία, 1951) ήταν Αλβανίδα καθηγήτρια βιολογίας και ιχθυολόγος, η οποία αναφέρεται ως μια από τις πρώτες γυναίκες επιστήμονες στην Αλβανία. Εκτελέστηκε στις αρχές του 1951 μαζί με άλλες 21 προσωπικότητες από το καθεστώς Χότζα μετά τη βομβιστική επίθεση εναντίον της σοβιετικής πρεσβείας στα Τίρανα[1][2][3]. Η υστεροφημία της αποκαταστάθηκε επισήμως το 1991 μετά από σχετική απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας.
| Σαμπιχά Κασιματι | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Sabiha Kasimati (Αλβανικά) |
| Γέννηση | Αδριανούπολη |
| Αιτία θανάτου | τραύμα από πυροβολισμό |
| Συνθήκες θανάτου | θανατική ποινή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αλβανία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αλβανικά Ιταλικά Γαλλικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Τορίνο Albanian National Lyceum |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ιχθυολόγος, βιολόγος, εκπαιδευτικός |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Κασιμάτι γεννήθηκε το 1912 στην Αδριανούπολη της σημερινής Τουρκίας (τότε έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) από οικογένεια Αλβανών και ήταν κόρη γνωστού γιατρού με καταγωγή από το Λιμπόχοβο[4] που διέθετε διασυνδέσεις τόσο στην πολιτική σκηνή, όσο και στον χώρο των διανοούμενων του νεοσύστατου αλβανικού κράτους[5]. Κατά τη δεκαετία του 1920 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αλβανία και η ίδια εισήλθε μαζί με τον αδελφό της στο Εθνικό Λύκειο (πρώην Γαλλικό Λύκειο) της Κορυτσάς, όπου ήταν το πρώτο κορίτσι που φοίτησε εκεί. Την ίδια περίοδο, φοιτούσε στο συγκεκριμένο λύκειο και ο μετέπειτα δικτάτορας της χώρας, Εμβέρ Χότζα, τον οποίο - σύμφωνα με μαρτυρίες - η Κασιμάτι υποτιμούσε ή αγνοούσε επιδεικτικά. Από την άλλη, ο ίδιος ο Χότζα στις αναμνήσεις του κάνει έμμεση μνεία στην Κασιμάτι, αναφέροντας τη δημοφιλία της αλλά και πτυχές του χαρακτήρα της κατά τα κοινά μαθητικά τους χρόνια[6].
Μετά την αποφοίτησή της από το Λύκειο Κορυτσάς, η Κασιμάτι εργάστηκε για ένα χρονικό διάστημα ως καθηγήτρια σε σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα της Καβάγια, της Κορυτσάς και των Τιράνων. Το 1936 μετέβη με υποτροφία του αλβανικού κράτους στην Ιταλία όπου σπούδασε βιολογία στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο[4][7]. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της επέστρεψε στην πατρίδα της - η οποία τότε βρισκόταν υπό ιταλική κατοχή - ως καθηγήτρια χημείας και υγιεινής σε λύκειο θηλέων των Τιράνων, ωστόσο προσβλήθηκε από φυματίωση και ακολούθως μετέβη για νοσηλεία στην Ιταλία. Επιστρέφοντας εκ νέου στην Αλβανία είχε επαφές στις αρχές του 1943 με τον διακεκριμένο συγγραφέα και πρόεδρο του Ινστιτούτου Αλβανικών Σπουδών (καθώς και σημαντικό παράγοντα των δοσιλογικών κύκλων της κατεχόμενης Αλβανίας[8]) Έρνεστ Κολίκι, με σκοπό την οργάνωση και προώθηση των βιολογικών και ιχθυολογικών επιστημονικών σπουδών στην Αλβανία και τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους διορίστηκε έφορος του νεοσύστατου Μουσείου Επιστημών[9]. Μετά την απελευθέρωση της Αλβανίας και την εγκαθίδρυση κομμουνιστικού καθεστώτος, η Κασιμάτι συνέχισε το επιστημονικό της έργο στο Ινστιτούτο Αλβανικών Σπουδών, ωστόσο η ίδια βρισκόταν σε δυσμένεια και συνεχή παρακολούθηση από τις αρχές εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων όπως οι απόψεις της που δεν εναρμονίζονταν με τη νέα πολιτική κατάσταση, οι δημόσιες τοποθετήσεις της εναντίον της κρατικής πολιτικής, οι σπουδές της στη Δυτική Ευρώπη, η απουσία πολιτικής ή αντιστασιακής δράσης κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά και οι συναναστροφές της κατά το παρελθόν με παράγοντες της δοσιλογικής κυβέρνησης και αργότερα με συγγενείς ατόμων που είχαν καταδικαστεί για δοσιλογική ή αντικομμουνιστική δράση[10].
Στις 20 Φεβρουαρίου του 1951, συνελήφθη μαζί με άλλα 22 άτομα (ανάμεσά τους και ο συγγραφέας Μανούς Πεσκέπια[11]) με την κατηγορία της συμμετοχής σε βομβιστική επίθεση μικρής κλίμακας εναντίον της σοβιετικής πρεσβείας στα Τίρανα[11][12]. Σύμφωνα με τα αρχεία του στρατοδικείου, τα οποία κατά ορισμένους ερευνητές ελέγχονται ως προς την αξιοπιστία τους, παραδέχτηκε την αντίθεσή της προς το καθεστώς, ωστόσο αρνήθηκε οποιαδήποτε συμμετοχή σε αντικυβερνητικές ενέργειες[12].
Η εκτέλεση της Κασιμάτι και των υπολοίπων συλληφθέντων πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες αργότερα, το βράδυ της 26ης Φεβρουαρίου σε τοποθεσία του οικισμού Μενίκ, κοντά στα Τίρανα, ενώ το ακριβές σημείο της ταφής παρέμεινε άγνωστο για δεκαετίες. Μετά την ανακάλυψη και την εκταφή των σορών τη δεκαετία του 1990, πραγματοποιήθηκε η τοποθέτησή τους σε κοινό τάφο εντός του Κοιμητηρίου των Μαρτύρων του Έθνους στα Τίρανα[6].
Το επιστημονικό έργο της Κασιμάτι περιλαμβάνει στο σύνολό του ιχθυολογικές μελέτες στα αλμυρά και γλυκά νερά της αλβανικής επικράτειας, καθώς και προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας στην Αλβανία. Η ίδια θεωρείται ως η πρώτη Αλβανίδα επιστήμονας και αναγνωρίζεται ως η σημαντικότερη βιολόγος της χώρας. Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, κηρύχθηκε αθώα και τιμήθηκε - μαζί με τα υπόλοιπα θύματα της 26ης Φεβρουαρίου του 1951 - με βραβείο από την Προεδρία της Δημοκρατίας. Επιπλέον, το Αλβανικό Εθνικό Μουσείο Επιστημών στα Τίρανα φέρει από το 2017 το όνομά της[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
