Ρωμαϊκή Βρετανία

Η επαρχία της Βρετανίας, λατιν.: provincia Britannia, ήταν το έδαφος που έγινε η ρωμαϊκή επαρχία της Βρετανίας μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση της Βρετανίας, αποτελούμενη από ένα μεγάλο μέρος του νησιού της Μ. Βρετανίας. Η κατοχή κράτησε από 43 μ.Χ. έως το 410 μ.Χ.^[1][2]

Ο Ιούλιος Καίσαρας εισέβαλε στη Βρετανία το 55 και το 54 π.Χ. ως μέρος των Γαλατικών Πολέμων του.^[3] Σύμφωνα με τον Καίσαρα, οι Βρετανοί είχαν καταληφθεί ή αφομοιωθεί πολιτιστικά από βελγικές φυλές κατά τη βρετανική εποχή του σιδήρου, και βοηθούσαν τους εχθρούς του Καίσαρα. Οι Βέλγοι (Belgae) ήταν η μόνη κελτική φυλή, που διέσχισε τη θάλασσα στη Βρετανία, καθώς για όλες τις άλλες κελτικές φυλές αυτή η γη ήταν άγνωστη.^[4] Έλαβε φόρο υποτέλειας, εγκατέστησε τον φιλικό βασιλιά Mανδουβράκιο στους Tρινοβάμτες και επέστρεψε στη Γαλατία. Οι προγραμματισμένες εισβολές υπό τον Αύγουστο ακυρώθηκαν το 34, 27 και 25 π.Χ. Στα 40 μ.Χ. ο Καλιγούλας συγκέντρωσε 200.000 άνδρες στη Μάγχη στην ήπειρο, μόνο για να τους βάλει να μαζέψουν κοχύλια (musculi) σύμφωνα με τον Σουητόνιο, ίσως ως συμβολική χειρονομία για να κηρύξουν τη νίκη του Καλιγούλα στη θάλασσα.^[5] Τρία χρόνια αργότερα ο Κλαύδιος οδήγησε τέσσερις λεγεώνες, που εισέβαλλαν στη Βρετανία για να αποκαταστήσουν τον εξόριστο βασιλιά Βέρικα στους Ατρεβάτες.^[6] Οι Ρωμαίοι νίκησαν τους Κατουβελαύνους, και στη συνέχεια οργάνωσαν τις κατακτήσεις τους ως επαρχία της Βρετανίας. Μέχρι το 47 μ.Χ. οι Ρωμαίοι κατείχαν τα εδάφη νοτιοανατολικά της via Fosse. Ο έλεγχος στην Ουαλία καθυστέρησε, λόγω των ανατροπών και των επιπτώσεων της εξέγερσης της Βοαδίκειας, αλλά οι Ρωμαίοι επεκτάθηκαν σταθερά προς τα βόρεια.

Η κατάκτηση της Βρετανίας συνεχίστηκε υπό τη διοίκηση του Γναίου Ιουλίου Αγρικόλα (77–84), ο οποίος επέκτεινε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι την Καληδονία. Στα μέσα του 84 μ.Χ. ο Aγρικόλα αντιμετώπισε τους στρατούς των Καληδονίων, με επικεφαλής τον Κάλγακο, στη μάχη του όρους Γκρώπιους. Οι απώλειες μάχης υπολογίστηκαν από τον Τάκιτο σε περισσότερο από 10.000 στην Καληδονιακή πλευρά και περίπου 360 στη ρωμαϊκή πλευρά. Το λουτρό αίματος στο όρος Γκρώπιους ολοκλήρωσε την 40ετή κατάκτηση της Βρετανίας, μία περίοδο που πιθανότατα σκοτώθηκαν μεταξύ 100.000 και 250.000 Βρετανών.^[7] Στα πλαίσια ενός προβιομηχανικού πολέμου και ενός συνολικού πληθυσμού της Βρετανίας των π. 2.000.000, αυτά είναι πολύ υψηλά νούμερα.^[8]

Υπό τους Αυτοκράτορες του 2ου αι., Αδριανό και Αντωνίνο Πίο, κτίστηκαν δύο τείχη για να υπερασπιστούν τη ρωμαϊκή επαρχία από τους Καληδονίους, των οποίων τα βασίλεια στα υψίπεδα της Σκωτίας δεν ελέγχονταν ποτέ. Γύρω στο 197 μ.Χ. οι Μεταρρυθμίσεις των Σεβήρων χώρισαν τη Βρετανία σε δύο επαρχίες: την Άνω (Ορεινή) Βρετανία και την Κάτω (Πεδινή) Βρετανία.^[9] Κατά τη διάρκεια των Διοκλητιανών Μεταρρυθμίσεων, στα τέλη του 3ου αι., η Βρετανία χωρίστηκε σε τέσσερις επαρχίες υπό τη διεύθυνση ενός εκπρόσωπου (vicarius), ο οποίος διοικούσε τη διοίκηση της Βρετανίας.^[10] Μία πέμπτη επαρχία, η Βαλέντια, μαρτυρείται στα τέλη του 4ου αι. Για μεγάλο μέρος της μεταγενέστερης περιόδου της ρωμαϊκής κατοχής, η Βρετανία υπέστη επιδρομές βαρβάρων, και συχνά ερχόταν υπό τον έλεγχο αυτοκρατορικών σφετεριστών και αυτοκρατορικών διεκδικητών. Η τελική αποχώρηση των Ρωμαίων από τη Βρετανία έγινε γύρω στο 410. Τα ιθαγενή βασίλεια θεωρείται ότι σχημάτισαν την Υπορωμαϊκή Βρετανία μετά από αυτό.

Μετά την κατάκτηση της Βρετανίας, εμφανίστηκε ένας ξεχωριστός Ρωμανο-Βρετανικός πολιτισμός καθώς οι Ρωμαίοι εισήγαγαν βελτιωμένη γεωργία, πολεοδομικό σχεδιασμό, βιομηχανική παραγωγή και αρχιτεκτονική. Η Ρωμαϊκή θεά Britannia έγινε η γυναικεία προσωποποίηση της Βρετανίας. Μετά τις αρχικές επιδρομές, οι Ρωμαίοι ιστορικοί αναφέρουν γενικά τη Βρετανία μόνο παροδικά. Έτσι, οι περισσότερες σημερινές γνώσεις προέρχονται από αρχαιολογικές έρευνες και περιστασιακά επιγραφικά στοιχεία, που επαινούν τα βρετανικά επιτεύγματα ενός Αυτοκράτορα.^[11] Ρωμαίοι πολίτες εγκαταστάθηκαν στη Βρετανία από πολλά μέρη της Αυτοκρατορίας.^[12]

Ιστορία

Πρώιμη επαφή

Η απόβαση του Ιούλιου Καίσαρα.

Ρωμαϊκή εισβολή

Η αποβίβαση των Ρωμαίων στην ακτή τού Κεντ (Cassell's History of England, Vol. I – ανώνυμος συγγραφέας και καλλιτέχνες, 1909).

Οι κατακτήσεις υπό τον Aύλο Πλαύτιο, επικεντρώθηκαν στην εμπορικά πολύτιμη νοτιοανατολική Βρετανία.

Εγκαθίδρυση της ρωμαϊκής κυριαρχίας

Ρωμαϊκή εισβολή στη Βρετανία

• 
  Ρωμαϊκές εκστρατείες των ετών 43–60.
• 
  Οι εκστρατείες του Aγρικόλα.

Το ρωμαϊκό οχυρό Τέμπλμπορω στο Βόρειο Γιόρκσαϊρ. Η αναπαράσταση έγινε για το Μουσείο και Πινακοθήκη Ρόθερχαμ.

Roman military organisation in the north

In 84 AD In 84 AD  In 155 AD In 155 AD

Κατοχή και υποχώρηση από τη νότια Σκωτία

Το τείχος του Αδριανού βλέπει ανατολικά από το Ρωμαϊκό Φρούριο Χάουζστεντς (Vercovicium).

Πίνακας της Πρώτης Ευρώπης. Μία ξυλογραφία του 1486, αντίγραφο του χάρτη της Ρωμαϊκής Βρετανίας του Πτολεμαίου του 2ου αι.

3ος αιώνας

Βόρειες εκστρατείες, 208–211.

Οι μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού

Μία πιθανή διάταξη των ύστερων ρωμαϊκών επαρχιών, με τη Βαλεντία ανάμεσα στα τείχη.

Άλλη μία πιθανή ρύθμιση, με άλλες πιθανές τοποθετήσεις της Βαλεντίας σημειωμένες.

4ος αιώνας

Ρωμαϊκές πόλεις και βίλες του 4ου αι.

4ος αιώνας: Βαθμός εκρωμαϊσμού.

Τέλος της ρωμαϊκής κυριαρχίας

Ρωμαϊκή Βρετανία το 410.

Οικονομία

Βιομηχανική παραγωγή στη Ρωμαϊκή Βρετανία.

Ανάπτυξη των χρυσωρυχείων Dolaucothi στην Ουαλία.

Δημογραφικά στοιχεία

Πόλη και χώρα

Η Βρετανία, όπως φαίνεται στoν Xάρτη του Πόιτινγκερ (σύγχρονο αντίγραφο του 1897).

Θρησκεία

Ειδωλολατρικός

Καλλιτεχνική ανακατασκευή του Ρωμαϊκού Ναού στον λόφο Παγανιστών, στο Σόμερσετ.

Κύριο λήμμα: Χριστιανισμός στην Ρωμαϊκή Βρετανία

Τοιχογραφία με το Χ-Ρ τού 4ου αι. από τη Ρωμαϊκή Βίλα Λόλινγκστοουν, Κεντ, η οποία περιέχει τις μοναδικά γνωστές χριστιανικές ζωγραφιές από τη ρωμαϊκή εποχή στη Βρετανία.^[13]

Περιβαλλοντικές αλλαγές

Ρωμαϊκοί δρόμοι γύρω στο 150 μ.Χ.

Δείτε επίσης

• Η Ουαλία στη ρωμαϊκή εποχή
• Ιστορία των Βρετανικών Νήσων
• Προϊστορική Βρετανία

Σημειώσεις

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Hornblower & Spawforth (1998), σελίδες 129–131
2. Parker & Palmer (1992), σελίδες 20–22.
3. Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico, IV 20–38, abridged by Cassius Dio, Historia Romana, 39.51–53; cf. Tacitus, Agricola, 13; Julius Caesar, Commentarii de bello Gallico, V 1–23, abridged by Dio, Cassius, Historia Romana, 40.1–4.
4. «C. Julius Caesar, De bello Gallico, COMMENTARIUS QUINTUS, chapter 12, section 1». The Perseus Project. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2018.
5. Bowman, Alan K.· Champlin, Edward (1996). Cambridge Ancient History. 10. Cambridge University Press. σελ. 228. ISBN 978-0-5212-6430-3.
6. Suetonius, Claudius, 17; cf. Dio, Cassius, Historia Romana, 40.19,1.
7. Nicholas, Crane (2016). The Making Of The British Landscape: From the Ice Age to the Present. ISBN 978-0-2978-5735-8.
8. Mattingly (2006).
9. Herodian, Τῆς μετὰ Μάρκον βασιλείας ἱστορία, III, 8, 2. The precise dating is uncertain; the province does not appear to have been divided until the reign of Caracalla.
10. The reorganisation is usually attributed to Constantine the Great; it first appears in the Verona List, of π. 314.
11. Hornblower & Spawforth (1998), σελίδες 46, 323
12. "An Overview of Roman Britain". BBC. Retrieved 26 August 2017.
13. «From Paganism to Christianity». Lullingstone Roman Villa, English Heritage. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2012.

Περαιτέρω ανάγνωση

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Roman Britain on In Our Time at the BBC
• Timeline of Roman Britain at BBC
• The Romans in Britain – Information on the Romans in Britain, including everyday life
• Roman Britain – everything to do with Roman Britain, especially geographic, military, and administrative
• The Roman Army and Navy in Britain, by Peter Green
• Roman Britain, by Guy de la Bédoyère
• Roman Britain at LacusCurtius
• «Roman London: "In their own words"» (PDF). by Kevin Flude
• Roman Britain – History
• Roman Colchester
• Roman Wales RCAHMW
• The Rural Settlement of Roman Britain - database of excavated evidence for rural settlements