Διαδικασία προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής From Wikipedia, the free encyclopedia
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι η διαδικασία προσαρμογής στην τρέχουσα ή την αναμενόμενη κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.[1][2] Είναι ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, παράλληλα με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.[3] Για τους ανθρώπους, η προσαρμογή στοχεύει να μετριάσει ή να αποφύγει τη βλάβη και να εκμεταλλευτεί ευκαιρίες. Για τα φυσικά συστήματα, οι άνθρωποι μπορούν να παρέμβουν για να βοηθήσουν στη ρύθμιση.[1] Χωρίς μετριασμό, η προσαρμογή από μόνη της δεν μπορεί να αποτρέψει τον κίνδυνο «σοβαρών, εκτεταμένων και μη αναστρέψιμων» επιπτώσεων.[4] Η διαφορά της προσαρμογής από τον μετριασμό είναι ότι ο μετριασμός αφορά τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής ενώ η προσαρμογή αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι ενέργειες προσαρμογής μπορεί να είναι είτε σταδιακές (ενέργειες όπου ο κεντρικός στόχος είναι η διατήρηση της ουσίας και της ακεραιότητας ενός συστήματος) είτε μετασχηματιστικές (ενέργειες που αλλάζουν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά ενός συστήματος ως απόκριση στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις του).[5]
Η ανάγκη προσαρμογής ποικίλλει από τόπο σε τόπο, ανάλογα με την ευαισθησία και την ευπάθεια στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.[6][7] Η προσαρμογή είναι ιδιαίτερα σημαντική στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένου ότι οι χώρες αυτές είναι πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή[8] και φέρουν το βάρος των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη.[9] Η προσαρµοστική ικανότητα του ανθρώπου κατανέμεται άνισα σε διάφορες περιοχές και πληθυσμούς και οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν γενικά μικρότερη ικανότητα προσαρμογής.[10] Η προσαρμοστική ικανότητα συνδέεται στενά με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.[11] Το οικονομικό κόστος της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να κοστίσει δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για τις επόμενες δεκαετίες, αν και το ακριβές ποσό που απαιτείται είναι άγνωστο.[12] Εκτός από το άμεσο κόστος που σχετίζεται με την προσαρμογή, υπάρχει επίσης ένα έμμεσο κόστος που προκύπτει από την εκτροπή πόρων από παραγωγικό προς προσαρμοστικό κεφάλαιο.[13]
Η πρόκληση της προσαρμογής αυξάνεται με το μέγεθος και το ρυθμό της κλιματικής αλλαγής. Ακόμη και ο πιο αποτελεσματικός μετριασμός της κλιματικής αλλαγής[14] μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ή της ενισχυμένης απομάκρυνσης αυτών των αερίων από την ατμόσφαιρα (μέσω καταβόθρων άνθρακα) δεν θα εμπόδιζε περαιτέρω επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, καθιστώντας αναπόφευκτη την ανάγκη προσαρμογής.[15] Η Συμφωνία του Παρισιού απαιτεί από τις χώρες να διατηρήσουν την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας αυτόν τον αιώνα μικρότερη από 2 °C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 °C.[16] Ακόμα κι αν οι εκπομπές σταματήσουν σχετικά σύντομα, η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι επιπτώσεις της θα διαρκέσουν πολλά χρόνια λόγω της αδράνειας του κλιματικού συστήματος, επομένως τόσο η ουδετερότητα άνθρακα όσο και η προσαρμογή είναι απαραίτητες.[17]
Ο στόχος αειφόρου ανάπτυξης, που τέθηκε το 2015, στοχεύει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των χωρών και των προσαρμοστικών ικανοτήτων σε θέματα που σχετίζονται με το κλίμα.[18] Αυτή η προσαρμογή περιλαμβάνει πολλούς τομείς όπως οι υποδομές,[19] η γεωργία[20] και η εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή. Η Συμφωνία του Παρισιού, που εγκρίθηκε τον ίδιο χρόνο, περιελάμβανε διάφορες διατάξεις για την προσαρμογή. Επιδιώκει να προωθήσει την ιδέα της παγκόσμιας ευθύνης, να βελτιώσει την επικοινωνία μέσω της συνιστώσας προσαρμογής των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών και περιλαμβάνει μια συμφωνία ότι οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να παρέχουν οικονομική υποστήριξη και μεταφορά τεχνολογίας για την προώθηση της προσαρμογής στις πιο ευάλωτες χώρες.[21] Ορισμένοι επιστήμονες ανησυχούν ότι τα προγράμματα προσαρμογής του κλίματος ενδέχεται να επηρεάσουν τα υφιστάμενα αναπτυξιακά προγράμματα και, ως εκ τούτου, να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες συνέπειες για ευάλωτες ομάδες.[22]
Με την πάροδο των χρόνων, προσδιορίστηκαν ορισμένες κατηγορίες μέτρων προσαρμογής. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα δράσεων που οργανώνονται σε τρεις γενικές κατηγορίες: δομικά/φυσικά, κοινωνικά και θεσμικά. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους το εύρος των διαθέσιμων μέτρων προσαρμογής θα μπορούσε να κατηγοριοποιηθεί[23], επομένως οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση είναι απίθανο να έχει παγκόσμια αποδοχη, αλλά η συγκεριμένη λαμβάνει υπόψη την ποικιλομορφία των μέτρων προσαρμογής για διάφορους τομείς και ενδιαφερόμενα μέρη.[5]
Η μηχανική και οι πολυεπιστημονικές ομάδες με τις οποίες συνεργάζονται οι μηχανικοί (αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, νομικοί εμπειρογνώμονες κ.λπ.), είναι συχνά στην πρώτη γραμμή της παροχής τεχνολογιών και στρατηγικών προσαρμογής[24]. Τα περισσότερα μηχανικά μέτρα είναι εξειδικευμένα, υψηλής έντασης κεφαλαίου, μεγάλης κλίμακας και περίπλοκα[25][26][27]. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται θαλάσσια τείχη[28] και παράκτιες δομές προστασίας[29], αντιπλημμυρικά έργα[30], αποθήκευση και άντληση νερού[31][32], εργασίες αποχέτευσης[33], εγγειοβελτιωτικά έργα[34], αποκατάσταση ακτών[35], καταφύγια για πλημμύρες και κυκλώνες[36], διαχείριση ομβρίων και λυμάτων[37], προσαρμογή των μεταφορών και των οδικών υποδομών[38][39], πλωτές κατοικίες[40], προσαρμογή των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και των ηλεκτρικών δικτύων.[41][42]
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογία και την πληροφορική συνδυάζονται με μηχανικά μέτρα δομικής προσαρμογής σε διάφορες εφαρμογές. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται νέες ποικιλίες καλλιεργειών και ζώων[43][44], γενετικές τεχνικές, παραδοσιακές τεχνολογίες και μέθοδοι[45][46], αποτελεσματική άρδευση[47][48], τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού[49][50][51] συμπεριλαμβανομένης της συλλογής όμβριων υδάτων[52][53][54], γεωργία διατήρησης[55][56], εγκαταστάσεις αποθήκευσης και συντήρησης τροφίμων[57], τεχνολογία χαρτογράφησης και παρακολούθησης κινδύνων, συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης[58][59][60][61], μόνωση κτιρίων[62], μηχανική και παθητική ψύξη[63][64], τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς.
Η προσαρμογή με βάση το οικοσύστημα - που είναι η χρήση υπηρεσιών βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων ως μέρος μιας συνολικής στρατηγικής προσαρμογής για να βοηθήσει τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα, 2009) - αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην προσαρμογή. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται μέτρα όπως η οικολογική αποκατάσταση[65][66] συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης και αποκατάστασης υδροτόπων και πεδιάδων, η αύξηση της βιολογικής ποικιλομορφίας[67], η δάσωση και αναδάσωση, η διατήρηση και αναφύτευση μαγγροβίων δασών, η μείωση πυρκαγιών αλλά και οι προγραμματισμένες πυρκαγιές[68], η πράσινη υποδομή (π.χ., σκιερά δέντρα, πράσινες στέγες)[69][70][71], ο έλεγχος της υπεραλίευσης, η από κοινού διαχείριση της αλιείας, η υποβοηθούμενη μετανάστευση ή διαχειριζόμενη μετατόπιση[28][72], οι οικολογικοί διάδρομοι, η ex situ διατήρηση και τράπεζες σπόρων, η διαχείριση φυσικών πόρων με βάση την κοινότητα (CBNRM)[73][74][75], η προσαρμοστική διαχείριση της χρήσης γης[76].
Η παροχή υπηρεσιών αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα συγκεκριμένων και μετρήσιμων δραστηριοτήτων όπως τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνική προστασία[77][78][79], οι τράπεζες τροφίμων και η διανομή πλεονάσματος τροφίμων, οι δημοτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων της ύδρευσης και της αποχέτευσης[33][80], τα προγράμματα εμβολιασμού[81], οι βασικές υπηρεσίες δημόσιας υγείας[82] συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας[83], το διεθνές εμπόριο[84].
Ευαισθητοποίηση και ένταξη στην εκπαίδευση[85][86][87][88], ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση[89], υπηρεσίες επέκτασης, ανταλλαγή τοπικών και παραδοσιακών γνώσεων συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης στον σχεδιασμό προσαρμογής, έρευνα συμμετοχικής δράσης και κοινωνική μάθηση[90][91][92][93], κοινοτικές έρευνες, πλατφόρμες ανταλλαγής γνώσεων και μάθησης[90][92][94], διεθνή συνέδρια και ερευνητικά δίκτυα, επικοινωνία στα μέσα.[85][94][95][96]
Χαρτογράφηση κινδύνου και ευπάθειας[97], συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και απόκρισης[98][99], συμπεριλαμβανομένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την υγεία[100][101][102][103], συστηματική παρακολούθηση και τηλεπισκόπηση, κλιματικές υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένων βελτιωμένων προβλέψεων, υποβάθμιση κλιματικών σεναρίων, γεωγραφικά σύνολα δεδομένων[104], ενσωμάτωση αυτόχθονων παρατηρήσεων για το κλίμα[90][105], σχέδια προσαρμογής με βάση την κοινότητα[106][107], συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης παραγκουπόλεων με βάση την κοινότητα και της συμμετοχικής ανάπτυξης σεναρίων[108].
Συμβιβασμός[109], προετοιμασία και εκκένωση νοικοκυριών[110], υποχώρηση[111] και μετανάστευση, η οποία έχει τις δικές της επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία[112] και στην ανθρώπινη ασφάλεια, διατήρηση εδάφους και νερού[113], διαφοροποίηση των μέσων διαβίωσης[114][115][116][117], αλλαγή πρακτικών υδατοκαλλιέργειας[118], εναλλαγή καλλιεργειών[119], αλλαγή πρακτικών καλλιέργειας, προτύπων και ημερομηνιών φύτευσης[120][121][122], εξάρτηση από κοινωνικά δίκτυα.
Οικονομικά κίνητρα, συμπεριλαμβανομένων φόρων και επιδοτήσεων, ασφάλιση[123] συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων ασφάλισης καιρού με βάση τον δείκτη[124], ομόλογα καταστροφών[125][126], περιστρεφόμενα κεφάλαια, πληρωμές για υπηρεσίες οικοσυστήματος, τιμολόγια νερού, ομάδες εξοικονόμησης[127], μικροχρηματοδότηση[128], ταμεία έκτακτης ανάγκης[123][129], μεταφορά μετρητών.
Νόμοι χωροταξίας[130][131][132], πρότυπα δόμησης[133][134], διευκολύνσεις, κανονισμοί και συμφωνίες για το νερό[135], νόμοι για την υποστήριξη της μείωσης του κινδύνου καταστροφών, νόμοι για την ενθάρρυνση των ασφαλιστικών αγορών[136][137], καθορισμός δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και ασφάλειας ιδιοκτησίας γης[129][138][139][140], προστατευόμενες περιοχές, θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές[141], αλιευτικές ποσοστώσεις[84], ομάδες ευρεσιτεχνιών και μεταφορά τεχνολογίας.
Εθνικά και περιφερειακά σχέδια προσαρμογής[142] συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης της αλλαγής του κλίματος, υποεθνικά και τοπικά σχέδια προσαρμογής[85], προγράμματα αστικής αναβάθμισης, δημοτικά προγράμματα διαχείρισης υδάτων, σχεδιασμός καταστροφών και ετοιμότητα[143], σχέδια σε επίπεδο πόλης, σχέδια σε επίπεδο περιοχής[144], τομεακά σχέδια[145], τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτινων πόρων[146][147], διαχείριση τοπίου και λεκάνης απορροής, ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιων ζωνών[148][149], προσαρμοστική διαχείριση[150], διαχείριση με βάση το οικοσύστημα, βιώσιμη διαχείριση των δασών, διαχείριση της αλιείας[151] και προσαρμογή βάσει της κοινότητας.[152][153][154]
Η Σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, σύμφωνα με το άρθρο 11, ενσωματώνει έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό σε αναπτυσσόμενες χώρες για να τα υποστηρίξουν με προσαρμογή.[155] Μέχρι το 2009, υπήρχαν τρία ταμεία στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού μηχανισμού της Σύμβασης. Το Ταμείο Ειδικής Κλιματικής Αλλαγής (SCCF)[156] και το Ταμείο Λιγότερο Αναπτυγμένων Χωρών (LDCF) που τα διοικεί το Παγκόσμιου Ταμείου Προστασίας του Περιβάλλοντος[157]. Το Ταμείο Προσαρμογής δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων κατά τη διάρκεια των διασκέψεων COP15 και COP16 και διοικείται από τη Γραμματεία του. Αρχικά, όταν τέθηκε σε λειτουργία το Πρωτόκολλο του Κιότο, το Ταμείο Προσαρμογής χρηματοδοτήθηκε με εισφορά 2% από τον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης (CDM).
Στην 15η Διάσκεψη των Μερών της UNFCCC (COP15), που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη το 2009, συμφωνήθηκε η Συμφωνία της Κοπεγχάγης που έχει στόχο την αποστολή 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες για βοήθεια για τον μετριασμό και την προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2020.[158] Το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα δημιουργήθηκε το 2010 ως ένα από τα μέσα για την κινητοποίηση αυτής της χρηματοδότησης για το κλίμα. Μέχρι τον Ιούνιο του 2021, η υπόσχεση για 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως δεν είχε εκπληρωθεί πλήρως.[159][160]
Μια εκτεταμένη ερευνητική βιβλιογραφία αξιολογεί τα μέτρα ως προς την απόκριση τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Μεγάλο μέρος αυτής της βιβλιογραφίας εξετάζει το πιθανό οικονομικό κόστος που σχετίζεται με διαφορετικές στρατηγικές. Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης έχει μια σειρά μελετών για τα οικονομικά της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.[161] Αυτές οι μελέτες παρέχουν ανάλυση κόστους των μέτρων προσαρμογής και μετριασμού. Η πύλη προσαρμογής του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος περιλαμβάνει μελέτες σχετικά με την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος στην Αφρική, την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία και την Ασία και τον Ειρηνικό..[162]
Εκτός από το άμεσο κόστος που σχετίζεται με τις δαπάνες για προσαρμογή και μετριασμό, υπάρχει επίσης έρευνα που δείχνει το κόστος που σχετίζεται με την εκτροπή πόρων από παραγωγικές πηγές προς αυτούς τους σκοπούς προσαρμογής. Μια τέτοια εκτροπή ονομάζεται προσαρμοστικό επενδυτικό αποτέλεσμα (AIE) και στοιχεία δείχνουν ότι ο αντίκτυπος των επενδύσεων στην οικονομική ανάπτυξη μειώνεται κατά περίπου 30% σε τομείς που επενδύουν σε μεγάλο βαθμό σε προσαρμοστικές τεχνολογίες.[13]
Ένα βασικό και καθοριστικό χαρακτηριστικό της διεθνούς χρηματοδότησης προσαρμογής είναι η προϋπόθεση για την έννοια της προσθετικότητας. Αυτό αντικατοπτρίζει τους δεσμούς μεταξύ χρηματοδότησης προσαρμογής και άλλων επιπέδων αναπτυξιακής βοήθειας.[163] Πολλές ανεπτυγμένες χώρες παρέχουν ήδη διεθνή βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες για να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως η φτώχεια, ο υποσιτισμός, η επισιτιστική ανασφάλεια,[164] διαθεσιμότητα πόσιμου νερού, χρέος, αναλφαβητισμός, ανεργία, συγκρούσεις για τοπικούς πόρους και χαμηλότερη τεχνολογική ανάπτυξη. Η κλιματική αλλαγή απειλεί να επιδεινώσει ή να σταματήσει την πρόοδο στην επίλυση ορισμένων από αυτά τα προϋπάρχοντα προβλήματα και δημιουργεί νέα προβλήματα. Για να αποφευχθεί η ανακατεύθυνση της υπάρχουσας βοήθειας, η προσθετικότητα αναφέρεται στο επιπλέον κόστος προσαρμογής.
Οι τέσσερις κύριοι ορισμοί της προσθετικότητας είναι:[163]
Μια κριτική για την προσθετικότητα είναι ότι ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τους μελλοντικούς κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Ορισμένοι υποστηρικτές πρότειναν έτσι την ενσωμάτωση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα προγράμματα μείωσης της φτώχειας.[165]
Από το 2010 έως το 2020, η Δανία αύξησε την ενίσχυση προσαρμογής για την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 33%, από 0,09% του ΑΕΠ σε 0,12% του ΑΕΠ, αλλά όχι με προσθετικότητα. Αντ 'αυτού, η ενίσχυση αφαιρέθηκε από άλλα ταμεία εξωτερικής βοήθειας. Η εφημερίδα Politiken έγραψε: "Η κλιματική βοήθεια λαμβάνεται από τους φτωχότερους."[166]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.