Πολεσία
φυσική και ιστορική περιοχή μεταξύ Πολωνίας, Λευκορωσίας, Ουκρανίας και Ρωσίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Πολεσία, Πολέσιε ή Πολέσγιε (λευκορωσικά: Палессе, ουκρανικά: Полісся, πολωνικά: Polesie, ρωσικά: Поле́сье) είναι φυσική και ιστορική περιοχή ξεκινώντας από τις πιο απομακρυσμένες άκρες της Κεντρικής Ευρώπης και της Ανατολικής Ευρώπης, που εκτείνεται σε τμήματα της ανατολικής Πολωνίας, αγγίζοντας την περιοχή γνωστή ως Ποντλάσιε, διασχίζοντας τα σύνορα Λευκορωσίας-Ουκρανίας και στη δυτική Ρωσία.[1]
| Πολεσία | |
|---|---|
 | |
 | |
| Χώρα | Ουκρανία, Λευκορωσία, Πολωνία και Ρωσία |
| Γεωγραφική υπαγωγή | Πεδιάδα της Ανατολικής Ευρώπης |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η Πολεσία είναι μία από τις μεγαλύτερες δασικές εκτάσεις της ηπείρου και βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ανατολικής Ευρωπαϊκής Πεδιάδας, στη Πολεσιανή Πεδιάδα. Στη δυτική πλευρά, η Πολεσία προέρχεται από τη διασταύρωση της κοιλάδας του ποταμού Μπουκ στην Πολωνία και την κοιλάδα του ποταμού Πρίπιατ της Δυτικής Ουκρανίας.[2] Οι βαλτώδεις περιοχές της κεντρικής Πολεσίας είναι γνωστές ως οι βράχοι Πινσκ (από το όνομα της κύριας πόλης στην περιοχή, του Πινσκ). Μεγάλα τμήματα της περιοχής μολύνθηκαν μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ και η περιοχή περιλαμβάνει τώρα τη ζώνη αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ και το Κρατικό Ραδιοοικολογικό Απόθεμα Πολεσίας, το οποίο πήρε το όνομά του από την περιοχή.
Τα ονόματα Πολεσία/Πολίσια/Πολέσιε κ.λπ. μπορεί να αντικατοπτρίζουν τη σλαβική ρίζα λες, που σημαίνει «δάσος», και το σλαβικό πρόθεμα πο-, που σημαίνει "σε", "στο" ή "κατά μήκος".[3] Οι κάτοικοι της Πολεσία ονομάζονται Πολιστσούκ.
Αποτέλεσε μέρος του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας, και μετά της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας (1569). Η Πολεσία ήταν κατά κύριο λόγο μέρος της Πολωνίας κατά την περίοδο 1921-1939, όταν οι μεγαλύτερες επαρχίες της χώρας έφεραν αυτό το όνομα.[1] Η Πολεσία έχει υπάρξει σπάνια ως διοικητική μονάδα. Ωστόσο, υπήρξε ένα Βοεβοδάτο Πολέσιε κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας, καθώς και το Ομπλάστ του Πολέσιε (Περιφέρεια Πολέσιε) στη Λευκορωσική ΣΣΔ. Από το 1931 ως το 1944, αναφέρθηκε ρητά ως συστατικό μέρος της βραχύβιας (Βυζαντινής ιεροτελεστίας) Ουκρανικής Καθολικής Αποστολικής Εξαρχίας της Βολχινίας, της Πολεσίας και της Πιντλιασίας.[4]
Η Πολεσία είναι μια ελώδη περιοχή που καλύπτει τον ποταμό Πρίπιατ (Έλη Πρίπιατ) στη νότια Λευκορωσία (Μπρεστ, Πινσ, Καλινκαβίτσι, Χόμελ), στη Βόρεια Ουκρανία (στο Βόλνι, Ρίβνε, Ζιτομίρ, Κίεβο και Τσερνίχιβ) και τη Ρωσία (Μπριάνσκ). Πρόκειται για μια επίπεδη περιοχή μέσα στις λεκάνες απορροής των ποταμών Δυτικού Μπουκ και Πρίπιατ. Οι δύο ποταμοί συνδέονται με το κανάλι Δνείπερου-Μπουκ, που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Στανισλάου Β΄ της Πολωνίας, του τελευταίου βασιλιά της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας.
Σημαντικοί παραπόταμοι του Πρίπιατ είναι τα ποτάμια Χορίν, Στοχόντ, Στιρ, Πτσιτς και Γιασέλντα. Οι μεγαλύτερες πόλεις στη λεκάνη Πρίπιατ είναι το Πινσκ, το Στολίν και το Νταβίντ-Χαραντόκ. Τεράστια έλη κόπηκαν από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980 για γεωργικές εκτάσεις. Πιστεύεται ότι αυτό έχει βλάψει το περιβάλλον κατά τη διαδρομή του Πρίπιατ.
Αυτή η περιοχή υπέφερε σοβαρά από την καταστροφή του Τσερνόμπιλ. Τεράστιες περιοχές μολύνθηκαν από ραδιενεργά στοιχεία. Το πιο μολυσμένο μέρος περιλαμβάνει τη ζώνη αποκλεισμού του Τσερνομπίλ και το γειτονικό Κρατικό Ραδιοοικολογικό Απόθεμα Πολέσιε. Ορισμένες άλλες περιοχές της περιοχής θεωρούνται ακατάλληλες για διαβίωση.[5]
Το πολωνικό τμήμα της περιοχής περιλαμβάνει το Εθνικό Πάρκο Πολέσιε (Poleski Park Narodowy), που ιδρύθηκε το 1990 και καλύπτει έκταση 976 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Αυτό και μια ευρύτερη περιοχή που την συνορεύει (μέχρι τα σύνορα της Ουκρανίας) αποτελούν το προστατευόμενο από την UNESCO Απόθεμα Βιόσφαιρας της Δυτικής Πολωνίας, το οποίο συνορεύει με ένα παρόμοιο απόθεμα (το Απόθεμα Βιόσφαιρας Σάτσκι) στην ουκρανική πλευρά. Υπάρχει επίσης μια προστατευόμενη περιοχή που ονομάζεται Πριμπούζσκογιε-Πολέσιε στο τμήμα της περιοχής της Λευκορωσίας.
Οι ξύλινες δομές αρχιτεκτονικής στην περιοχή προστέθηκαν στον Δοκιμαστικό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO στις 30 Ιανουαρίου 2004 στην κατηγορία Πολιτισμός.[6]
Η ουκρανική Πολεσία είχε τη δική της παράδοση λαϊκής εικονογραφίας. Οι εικόνες των αγίων είναι ειρηνικές και σταθερές, με βαθιά μάτια. Τα οικόπεδα απεικονίστηκαν συχνά σε φόντα τοπίων με δέντρα, ουρανούς, δάση κλπ. Η συλλογή εικόνων της ουκρανικής Πολεσίας είναι το μέρος της έκθεσης του Μουσείου των Ουκρανικών Εικονιδίων στο ιστορικό και πολιτιστικό συγκρότημα "Το κάστρο του Ραντόμισλ".[7]
Το έδαφος της ουκρανικής και της λευκορωσικής Πολεσίας αναφέρεται στην περιοχή των αποκαλούμενων «διαλέκτων Πολεσίας». Οι διαλέκτοι της Πολεσίας, που διανέμονται στην επικράτεια της Ουκρανίας, ονομάζεται βόρεια διάλεκτος της ουκρανικής γλώσσας. Στο έδαφος της Λευκορωσίας, υπάρχουν διάλεκτοι της λευκορωσικής καθώς και μεταβατικοί διάλεκτοι μεταξύ της ουκρανικής και της λευκορωσικής[8]
Οι πολεσιακές διάλεκτοι της Λευκορωσίας αποτελούνται από δύο εντελώς διαφορετικές μορφές εδαφικών ενώσεων. Η ομάδα διαλέκτων της Δυτικής Πολεσίας είναι ανεξάρτητη από τις διαλέκτους στις δύο κύριες διαλέκτους της λευκορωσικής γλώσσας, ενώ οι διάλεκτοι της Ανατολικής Πολωνίας είναι μέρος της νοτιοδυτικής διαλέκτου της λευκορωσικής γλώσσας[9].
Η βόρεια διάλεκτος της ουκρανικής γλώσσας, επίσης γνωστή ως Πολίσγια, διαιρείται από διαλεκτολόγους σε τρεις διαλέκτους: Ανατολική, Μέση και Δυτική Πολεσιανή.[10]
Ο Φιοντόρ Κλιμτσούκ σημειώνει ότι οι δυτικές Πολεσιακές διάλεκτοι της Λευκορωσίας και η ομάδα των διαλέκτων της βόρειας διαλέκτου της Ουκρανίας της Δυτικής Πολεσίας αποτελούν έναν ενιαίο αναπόσπαστο πυρήνα των διαλέκτων, δεν υπάρχει κανένα απτό σύνορο μεταξύ τους[11].
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μια ομάδα ενθουσιαστών με επικεφαλής τον γλωσσολόγο Νικολάι Σελιάγκοβιτς άρχισε να κωδικοποιεί τη γλώσσα βάσει των διαλέκτων του Νότιου Γιάνοφ. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα, η υπόθεση με σχεδόν κανένα εύρημα στην πρώτη φάση, λόγω του στενού εντοπισμού των διαλέκτων που επιλέχθηκαν για τη βάση και ενός πλήθους λέξεων που δεν είναι χαρακτηριστικές άλλων διαλέκτων της Πολεσίας. Στην επιστημονική βιβλιογραφία αυτός ο γλωσσικός κανόνας είναι γνωστός ως η μικρογλώσσα της Δυτικής Πολεσσίας[12].
- Пазинич В., Походження Поліських озер та параболічних дюн
- Пазинич В.Г., Происхождение Полесских озер и параболических дюн
- Pazynych V., Origin of Polesie lakes and parabolic dunes
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
