Πλατεία Συντάγματος

Η πλατεία Συντάγματος ή απλά Σύνταγμα είναι η κεντρική πλατεία της Αθήνας. Έλαβε το όνομά της από το Σύνταγμα το οποίο αναγκάστηκε να παραχωρήσει το 1843 ο βασιλεύς Όθων λόγω της επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου, κατά την οποία ο λαός και η στρατιωτική φρουρά των Αθηνών απαίτησαν, συγκεντρωμένοι έξω από τα τότε βασιλικά ανάκτορα, (το κτίριο που σήμερα στεγάζει την Βουλή των Ελλήνων) την έκδοση συντάγματος, του θεμελιώδους νόμου της πολιτείας. Η πλατεία Συντάγματος μαζί με την πλατεία Ομονοίας, αποτελούν τα δύο σημεία αναφοράς της πόλης.^[1] Η πλατεία Συντάγματος περιβάλλεται από σημαντικά κτίρια της πρωτεύουσας, όπως το κτίριο της Βουλής, το ιστορικό ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία και τα Υπουργεία Οικονομικών και Εξωτερικών.

Πλατεία Συντάγματος
Είδος	πλατεία
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Αθηναίων
Τοποθεσία	Αθήνα
Χώρα	Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πλατεία στην Ελλάδα, μετά την Σπιανάδα της Κέρκυρας, και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τις 100 μεγαλύτερες πλατείες του κόσμου.^[2]

Θέση της πλατείας

Η πλατεία Συντάγματος βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο των Αθηνών, απέναντι από τα Παλαιά Ανάκτορα, τη σημερινή έδρα της Βουλής των Ελλήνων. Οριοθετείται από την λεωφόρο Βασιλίσσης Αμαλίας στα ανατολικά, την οδό Βασιλέως Γεωργίου Α΄ στα βόρεια, την οδό Όθωνος στα νότια και μία οδό στα δυτικά, που φέρει το όνομα «πλατεία Συντάγματος» και συνδέει την οδό Σταδίου με την οδό Φιλελλήνων.^[3] Το ανατολικό άκρο της πλατείας βρίσκεται υψηλότερα από το δυτικό και για αυτόν τον λόγο, η πρόσβαση από την Πλατεία προς την Λεωφόρο Αμαλίας γίνεται μέσω μίας κεντρικής, μαρμάρινης σκάλας.

Τα σκαλοπάτια της πλατείας Συντάγματος, όπως και το μαρμάρινο συντριβάνι του 19ου αιώνα στο κέντρο της, αποτελούν σημείο συνάντησης των Αθηναίων αλλά και των επισκεπτών της πόλης.

Ιστορία

Η ιστορία της πλατείας Συντάγματος ξεκινά το 1834. Μέχρι τότε, η περιοχή βρισκόταν στις παρυφές της πόλης και ονομαζόταν Περιβολάκια. Χαρακτηριστικό είναι πως το βόρειο μέρος, όπου συναντάται σήμερα το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη και το κτίριο της Βουλής, θεωρούνταν εκτός ορίων πόλεως, καθώς το τείχος του Χασεκή χώριζε την περιοχή στα δύο. Στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το Μέγαρο της Βουλής υπήρχε επίσης η περίφημη πηγή της Μπουμπουνίστρας, που πήγαζε από τους Αμπελόκηπους και ονομάστηκε έτσι λόγω της ορμητικότητας και του θορύβου που έκανε το νερό της, και η ομώνυμη Πύλη της Μπουμπουνίστρας.^[4]

Το Μέγαρο Δημητρίου, το αρχικό κτήριο που στέγαζε το Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, το 1874.

Η πλατεία λόγω της κεντρικότατης θέσης της, είναι στενά συνδεδεμένη με την σύγχρονη αθηναϊκή και ελληνική ιστορία. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 1843 ονομαζόταν πλατεία Ανακτόρων. Πήρε τη σημερινή της ονομασία έπειτα από την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, με την οποία ο βασιλιάς Όθωνας υποχρεώθηκε από την στρατιωτική φρουρά της Αθήνας, που είχε συγκεντρωθεί στην πλατεία υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Δημητρίου Καλλέργη υποστηριζόμενη από μεγάλο πλήθος λαού, να συγκαλέσει εθνοσυνέλευση και να παραχωρήσει Σύνταγμα.^[5]

Η διαμόρφωση της πλατείας ξεκίνησε το 1846 και ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1850. Η πλατεία ήταν τετράγωνη και στο μέσο υπήρχε λίμνη με χρυσόψαρα, ένα τετράπλευρο μεγάλο ρολόι και μια οκταγωνική εξέδρα από μάρμαρο πάνω στην οποία παιάνιζε, κάθε Πέμπτη και Κυριακή, η μπάντα της Φρουράς. Πριν γίνει το Ζάππειο, η Πλατεία Συντάγματος θεωρείτο το μοναδικό πάρκο της Αθήνας.^{[6] [7]}

Στις 18 Οκτωβρίου 1944, ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (στην οποία τότε μετείχαν και υπουργοί του ΕΑΜ) εκφώνησε στην πλατεία Συντάγματος τον περίφημο Λόγο της Απελευθέρωσης, από το μπαλκόνι του Υπουργείου Συγκοινωνιών (το σημερινό κατάστημα Public).

Η πλατεία Συντάγματος, λόγω της γειτνίασής της με την έδρα της Βουλής των Ελλήνων, αποτελεί σημείο όπου ξεκινούν ή καταλήγουν πολλές πορείες διαμαρτυρίας.

Άποψη εργοταξίου κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπλασης του κάτω τμήματος της Πλατείας Συντάγματος, στις 14 Ιουλίου 2022.

Εν μέσω της οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ελλάδα από το 2009, στην πλατεία Συντάγματος αποφάσισε στις 4 Απριλίου του 2012 να δώσει τέλος στην ζωή του ένας 77χρονος συνταξιούχος φαρμακοποιός, ο Δημήτρης Χριστούλας, θεωρώντας την αυτοκτονία του «ένα αξιοπρεπές τέλος πριν αρχίσει να ψάχνει στα σκουπίδια για την διατροφή του», όπως ανέφερε στο σημείωμα που άφησε.^[8] Με το γεγονός ασχολήθηκε και ο διεθνής τύπος, όπως η βρετανική εφημερίδα Guardian, η οποία ανέφερε ότι η πράξη του τον μετέτρεψε σε «σύμβολο των ανισοτήτων που δημιούργησε η κρίση στην Ελλάδα».^[9]

Κοντινά αξιοθέατα

Η πλατεία βρίσκεται πολύ κοντά στα περισσότερα αξιοθέατα της κεντρικής Αθήνας. Βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τις γειτονιές Πλάκα, Μοναστηράκι, Κολωνάκι και Ψυρρή. οι αρχαιολογικοί χώροι της Ακρόπολης, της Αρχαίας Αγοράς και της Βιβλιοθήκης του Αδριανού είναι επίσης πολύ κοντά. Στο νότιο τμήμα της πλατείας ξεκινά η οδός Ερμού που αποτελεί τον πιο εμπορικό δρόμο της Αθήνας και έναν από τους πιο ακριβούς δρόμους στον κόσμο με βάση την αξία των ακινήτων. Η πλατεία βρίσκεται κοντά σε πολλά υπουργεία (κυριότερα το υπουργείο Οικονομικών και Εξωτερικών), δημόσιες υπηρεσίες (ΙΚΑ, ΕΛΤΑ) και μουσεία (Μουσείο Μπενάκη). Εξαιτίας της προνομιακής της θέσης η πλατεία έχει πολλά ξενοδοχεία με πιο γνωστό το ιστορικό ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία.

Αλλαγή Φρουράς στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλλαγή φρουράς μπροστά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη που βρίσκεται σε διαμορφωμένο χώρο μπροστά από το κτίριο της Βουλής, ακριβώς απέναντι από την ανατολική πλευρά της πλατείας Συντάγματος επί της λεωφόρου Αμαλίας. Οι δύο φρουροί του μνημείου, οι εύζωνες, αντικαθίστανται από δύο νέους φρουρούς κάθε μία ώρα με απόλυτης ακρίβειας συγχρονισμένες κινήσεις. Στις εθνικές εορτές και τις Κυριακές, το τυπικό της αλλαγής της φρουράς πραγματοποιείται από 120 εύζωνες στις 11 π.μ.

Η ομώνυμη συνοικία

Πλατεία Συντάγματος
Πλατεία Συντάγματος
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Αθηναίων
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η συνοικία Σύνταγμα είναι η κεντρικότερη συνοικία της Αθήνας. Συνορεύει με τις γειτονιές Κολωνάκι, Ζάππειο, Πλάκα, Μοναστηράκι, Ακαδημία και Πλατεία Κλαυθμώνος. Οφείλει την ονομασία της στην πλατεία Συντάγματος γύρω απ' την οποία αναπτύχθηκε. Είναι συγκοινωνιακός κόμβος, καθώς από αυτήν διέρχονται πολλές γραμμές λεωφορείων και τρόλεϊ και από το 2000 διαθέτει τον ομώνυμο σταθμό του μετρό (γραμμές 2 και 3). Επίσης εκεί είναι η αφετηρία του τραμ το οποίο εξυπηρετεί τα νότια προάστια και το Νέο Φάληρο του Πειραιά.

Πρόσωπα

• Άγγελος Κατακουζηνός, γιατρός ^[10]
• Γιώργος Κατσίμπαλης, συγγραφέας ^[11]
• Ελένη Ουράνη, συγγραφέας και κριτικός ^[11]
• Κώστας Ουράνης, ποιητής ^[11]

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες

• Η αρίθμηση των αθηναϊκών δρόμων γίνεται βάσει της πλατείας Συντάγματος. Η αρίθμηση κάθε δρόμου αρχίζει από την κοντινότερη προς την πλατεία άκρη του, με τους ζυγούς αριθμούς δεξιά.
• Ο Δήμος Αθηναίων προσφέρει δωρεάν ασύρματη πρόσβαση στο διαδίκτυο (10/2 Mbit/s) στους επισκέπτες της πλατείας.
• Ο πατέρας του Όθωνα, Λουδοβίκος Α΄, αρχικά είχε δεχτεί προτάσεις για το σημείο κατασκευής του ανακτόρου του - μετέπειτα Βουλής - με τον Κάρολο Φρειδερίκο Σίνκελ να προτείνει να χτιστεί το παλάτι επάνω στον βράχο της Ακροπόλεως.^[12]

Φωτοθήκη

• 
  Η πλατεία Συντάγματος σε επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ού αι.
• 
  Η πλατεία Συντάγματος σε επιστολικό δελτάριο με χρονολογία 1912
• 
  Η πλατεία Συντάγματος, αρχές του 20ού αιώνα (1912 ή νωρίτερα)
• 
  Η πλατεία Συντάγματος σε επιστολικό δελτάριο, αρχές του 20ού αι.
• 
  Η πλατεία του Αγνώστου Στρατιώτου, μπροστά στην πλατεία Συντάγματος, στους εορτασμούς για την απελευθέρωση μετά τον Β΄ Π.Π. (18 Οκτ. 1944)
• 
  Τα τρία μεγάλα ξενοδοχεία στην βόρεια πλευρά της πλατείας Συντάγματος
• 
  Η πλατεία Συντάγματος σήμερα, όπως φαίνεται από την Λεωφόρο Αμαλίας
• 
  Πλατεία Συντάγματος, άποψη προς τη Βουλή των Ελλήνων, στην ίδια ευθεία με την οδό Ερμού

Παραπομπές

1. «Κολωνάκι-Περιοχή Ρηγίλλης-Μετς». Visit Greece. Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
2. Λίστα με τις μεγαλύτερες πλατείες
3. «Χάρτης Πλατείας Συντάγματος». Open Street Map. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2014.
4. http://www.paliaathina.com/gr/pages/181/plateia-syntagmatos.html
5. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο:Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου- Γ' τάξης, ΟΕΔΒ, σελ. 36
6. Σκουζές, Δημήτρης (1967). Η Αθήνα που έφυγε. Ομορφιές που χάθηκαν. 1. Αθήνα. σελ. 18-19.
7. Δημητριάδης, Κώστας (1984). Η Αθήνα που ζήσαμε. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ. σελ. 57.
8. «Πλήθος κόσμου στο "τελευταίο αντίο"». Real.gr. 8 Απριλίου 2012. http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=137086&catID=3. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2016.
9. «Τις τελευταίες ώρες του Χριστούλα ανασυνθέτει ο Guardian». Πρώτο Θέμα. 7 Απριλίου 2012. http://www.protothema.gr/greece/article/188618/tis-teleytaies-ores-toy-xristoyla-anasynthetei-o-guardian/. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2016.
10. «ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥΣΕΙΟ». Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021.
11. «Τα σπίτια των λογοτεχνών στην Αθήνα | LiFO». www.lifo.gr. 14 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021.
12. «Εν Αθήναις, κάποτε: Η ιστορία του ανακτόρου της πλατείας Συντάγματος | ipaidia.gr». www.iPaidia.gr. 16 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021.

Πηγές

• City of Athens portal
• Η παλιά Αθήνα

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πλατεία Συντάγματος

• Δημόσιο Ασύρματο Δίκτυο στο κέντρο της Αθήνας, στην Πλατεία Συντάγματος
• Εγκαίνια σιντριβανιού στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα παρουσία του Δημάρχου Αθηναίων Δημήτριου Ρίτσου. 17/06/1971 (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)