Πλατεία Δημοκρατίας (Θεσσαλονίκη)
κεντρική πλατεία της Θεσσαλονίκης From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Πλατεία Δημοκρατίας (γνωστή και ως Πλατεία Βαρδαρίου) της Θεσσαλονίκης αποτελεί παραδοσιακά το κέντρο της πόλης και την αρχή χιλιομέτρησης αποστάσεων για τη Θεσσαλονίκη[1]. Στο σημείο βρισκόταν η Χρυσή Πύλη, που ήταν η επίσημη είσοδος της πόλης, και λάμβαναν χώρα τα Δημήτρια, η σημαντικότερη γιορτή-εμποροπανήγυρη της βυζαντινής Θεσσαλονίκης.
| Πλατεία Δημοκρατίας | |
|---|---|
 | |
| Είδος | πλατεία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Θεσσαλονίκης |
| Τοποθεσία | Θεσσαλονίκη |
| Χώρα | Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
,_Οδός_Εγνατία_2-4,_Θεσσαλονίκη.jpg)
,_Πλατεία_Δημοκρατίας,_Θεσσαλονίκη.jpg)
Από την πλατεία ξεκινούν οι οδοί Εγνατία, Μοναστηρίου, Λαγκαδά, 26ης Οκτωβρίου, Δωδεκανήσου και Καραολή και Δημητρίου.
Στην Πλατεία κατασκευάζεται ο Σταθμός Δημοκρατίας του Μετρό Θεσσαλονίκης.[2]
Ευρήματα ανάγουν την πρώτη εντατική ανθρώπινη δραστηριότητα στα ελληνιστικά χρόνια, όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμοι τάφοι που βρέθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά την ανέγερση πολυκατοικιών αλλά και κατά την κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης. Αυτός ο χαρακτήρας συνεχίστηκε στα πρώτα χριστιανικά χρόνια ταυτόχρονα όμως με όλο και περισσότερο αναπτυσσόμενες οικιστικές και εμπορικές δραστηριότητες στην περιοχή της Χρυσής Πύλης των τειχών της πόλης (στο κέντρο της σημερινής Πλατείας Δημοκρατίας ), της Ληταίας Πύλης (στη συμβολή των σύγχρονων οδών Αγίου Δημητρίου, Ειρήνης και Αρκαδιουπόλεως) αλλά και στο Τσερέμπουλον (το βυζαντινό λιμάνι της πόλης που καταλάμβανε την περιοχή όπου σήμερα βρίσκονται τα Δικαστήρια και τα Λαδάδικα).
Η βυζαντινή εορτή των Δημητρίων
Έξω από τη Χρυσή Πύλη κατά τη βυζαντινή περίοδο εορτάζονταν τα Δημήτρια, η σημαντικότερη γιορτή της πόλης. Κατά την εμποροπανήγυρη αυτή ανταλλάσσονται τα προϊόντα της ενδοχώρας με τα θαλασσινά προϊόντα, κατά την εποχή του Βυζαντίου και συγκεκριμένα από τον 10ο αιώνα μ.Χ. Ονομάζονταν «Δημήτρια» διότι πραγματοποιούνταν κατά τις ημέρες εορτασμού της μνήμης του πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου.[3] Η πανήγυρη με την ονομασία αυτή άκμασε τον 14ο αιώνα, τον επονομαζόμενο και «χρυσό αιώνα» της Θεσσαλονίκης. Αρχικά η γιορτή αυτή είχε κυρίως θρησκευτικό και εμπορικό χαρακτήρα. Παράλληλα όμως ο λαός της πόλης κατά τα «Δημήτρια» έβρισκε πολλές διασκεδάσεις και ευκαιρίες ψυχαγωγίας με σχοινοβάτες, γελωτοποιούς, μίμους και θεατρίνους οι οποίοι γύριζαν τις αγορές και τις γειτονιές. Επίσης κατά τη γιορτή, σύμφωνα με τις πηγές, παρουσιάζονταν θεατρικά έργα του αρχαιοελληνικού δραματολογίου καθώς και διαλέξεις φιλοσόφων και λογίων.[3] Στην ίδα περιοχή οι ντονμέδες οπαδοί του Σεμπατάι Ζεβί, περίμεναν στον δρόμο της πύλης την επιστροφή του, καθώς είχε αναχωρήσει από εκεί όταν έφυγε.[4]
Στην πρωτοχριστιανική και Βυζαντινή περίοδο, ανεγείρονται στην περιοχή σημαντικοί ναοί. Το παλαιοχριστιανικό Οκτάγωνο, μνημειώδης ναός οκταγωνικής κάτοψης ανεγέρθηκε στην περιοχή και σήμερα είναι ορατά κατάλοιπά του.[5] Επίσης ένας παλαιοχριστιανικός ναός ανακαλύφθηκε κατά την κατασκευή του Μετρό, στις παρυφές του δυτικού αρχαίου νεκροταφείου λίγο έξω από την πλατεία Δημοκρατίας κτισμένος πάνω σε συγκρότημα αποθηκών της ύστερης αρχαιότητας, καταδεικνύοντας και τον εμπορικό χαρακτήρα του τόπου. Ο ναός αυτός καταστράφηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα ενδεχομένως από τις επιδρομές των Σλάβων. Από πηγές είναι γνωστός και ο ναός του Αγίου Νικολάου που βρισκόταν στην περιοχή επί βυζαντίου[6][7][8].
Διασώζονται πηγές που αναφέρουν το μαρτύριο των αγίων Αγαθόποδος και Θεοδούλου των Θεσσαλονικέων, οι οποίοι την εποχή του Καίσαρος Μαξιμιανού (285-305 μ.Χ.) μαρτύρησαν δια πνιγμού στη θάλασσα δυτικά του ρωμαϊκού λιμένα, οι οποίοι και ετάφησαν στη δυτική ακτή και εκεί πιθανώς να βρισκόταν και ο γνωστός από τις πηγές ναός των αγίων.[9]
Η Αγία Κυριακή ήταν βυζαντινός ναός, που μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, μετατράπηκε σε τέμενος με την ονομασία Μπουρμαλί Τζαμί. Μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 ξαναλειτούργησε ως εκκλησία και κάηκε ολοσχερώς στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Στο σημείο κτίσθηκε το ξενοδοχείο Βιέννη επί της οδού Εγνατία, χαρακτηριστικό δείγμα εκλεκτικισμού. Κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το κτήριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και στεγάστηκε εκεί η Κομαντατούρ, ενώ τα υπόγεια του κτηρίου έγιναν τόπος βασανιστηρίων. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, την αμέσως επόμενη μέρα, το κτήριο καταλήφθηκε για μικρό διάστημα ως αρχηγείο του ΕΛΑΣ. Ανακαινίσθηκε στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997.[10][11]
Η Πλατεία Δημοκρατίας είχε καταστεί ήδη από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, πριν από τις διανοίξεις των δρόμων, κέντρο εμπορικών δραστηριοτήτων ενώ στην αρχή της οδού Μοναστηριού βρίσκονταν πολλά χάνια που κατεδαφίστηκαν μετά το 1960. Στην Πύλη Αξιού (Χρυσή Πύλη) των τειχών κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 οι Οθωμανοί σκότωσαν Έλληνες κατοίκους κατά τις σφαγές που έγιναν σε πολλές περιοχές της πόλης (όπως τη Ροτόντα, το Καπάνι κ.α.).[12]
Από την πλατεία περνούσε το τραμ Θεσσαλονίκης. Επίσης, η πλατεία έχει κατά καιρούς αλλάξει πολλά ονόματα (Αξιού, Μεταξά, Βαρδαρίου, Δημοκρατίας).[13]
Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται διάφορα μνημεία και σημαντικά κτήρια όπως:
- τμήματα των Βυζαντινών τειχών της Θεσσαλονίκης
- Το Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης
- Ο βυζαντινός ναός των Αγίων Αποστόλων
- Η Βίλα Πετρίδη (1900), πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης
- Κατάλοιπα του παλαιοχριστιανικού Οκταγώνου, μνημειώδους ναού οκταγωνικής κάτοψης
- Το Ξενοδοχείο «Βιέννη» (1931), ιστορικό εκλεκτικιστικό κτίριο.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
