Ντάριο Αρτζέντο
Ιταλός σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ιταλός σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Ντάριο Αρτζέντο (Dario Argento, γενν. 7 Σεπτεμβρίου 1940) είναι Ιταλός σκηνοθέτης, παραγωγός και κριτικός του κινηματογράφου, καθώς και σεναριογράφος. Είναι γνωστός για τις ταινίες τρόμου που δημιούργησε, ιδίως για τις αστυνομικές ταινίες giallo της περιόδου 1970-1990. Η επίδραση του έργου του στις σύγχρονες ταινίες τρόμου έχει οδηγήσει στο να χαρακτηρισθεί «ο αριστοτέχνης του τρόμου».[9][10]
| Ντάριο Αρτζέντο | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 7 Σεπτεμβρίου 1940[1][2][3] Ρώμη[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ιταλία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ιταλικά[5][6] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης κινηματογράφου παραγωγός ταινιών σεναριογράφος[7] συνθέτης σκηνοθέτης[8] ηθοποιός |
| Αξιοσημείωτο έργο | Βαθύ κόκκινο Tenebre: Ο Παρανοϊκός Δολοφόνος Suspiria The Stendhal Syndrome The Five Days Το Πουλί με τα Κρυσταλλένια Φτερά |
| Περίοδος ακμής | 1966 |
| Οικογένεια | |
| Σύντροφος | Ντάρια Νικολόντι (1974–1985) |
| Τέκνα | Άσια Αρτζέντο Fiore Argento |
| Γονείς | Σαλβατόρε Αρτζέντο |
| Αδέλφια | Κλαούντιο Αρτζέντο |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Sitges Film Festival Best Director award (1976) Sitges Grand Honorary Award (2022) Time Machine Award (1999) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Οι πιο αξιόλογες σκηνοθετικές προσπάθειες του Αρτζέντο είναι Το Πουλί με τα Κρυσταλλένια Φτερά (1970), Ο Γάτος με τις 9 Ουρές, οι Τέσσερις μύγες σε γκρι βελούδο (1972), το Βαθύ κόκκινο (1975), το Suspiria (1977), Οι 3 Πύλες της Κολάσεως (1980), το Tenebre: Ο Παρανοϊκός Δολοφόνος (1982), τα Φαινόμενα (1985) και Η Όπερα του Τρόμου (1987). Επιπλέον έχει συμμετάσχει στη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας του Σέρτζιο Λεόνε Κάποτε στη Δύση (1968) και υπήρξε σύμβουλος σεναρίου του Τζωρτζ Ρομέρο για την ταινία Ζόμπι, το ξύπνημα των νεκρών (1978).
Κόρη του σκηνοθέτη είναι η ηθοποιός Άσια Αρτζέντο (γενν. 1975) και μικρότερος αδελφός του ο παραγωγός πολλών ταινιών του Κλαούντιο Αρτζέντο (γενν. 1943).
Ο Ντάριο Αρτζέντο γεννήθηκε στη Ρώμη. Γονείς του ήταν ο Σικελός παραγωγός του κινηματογράφου Σαλβατόρε Αρτζέντο (1914-1987) και η ιταλικής καταγωγής Βραζιλιανή φωτογράφος Έλντα Λουξάρντο. Η πρώτη σχέση του Ντάριο με τον κινηματογράφο ήταν αυτή του κριτικού, καθώς ως μαθητής γυμνασίου έγραφε κριτικές έργων για διάφορα περιοδικά. Ο Ντάριο δεν συνέχισε με πανεπιστημιακές σπουδές, καθώς προτίμησε να πιάσει δουλειά ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Paese Sera. Ενώ εργαζόταν στην εφημερίδα, άρχισε να γράφει δικά του σενάρια. Το πλέον αξιοσημείωτο σενάριο το έγραψε από κοινού με τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και ήταν αυτό του μνημειώδους σπαγγέτι γουέστερν Κάποτε στη Δύση.
Ο Αρτζέντο άρχισε να ασχολείται για πρώτη φορά με τη σκηνοθεσία το 1969 και το αποτέλεσμα ήταν η ταινία giallo Το Πουλί με τα Κρυσταλλένια Φτερά, που κυκλοφόρησε το 1970 και έγινε μεγάλη επιτυχία στην Ιταλία. Ο Αρτζέντο επικεντρώθηκε έτσι στο είδος του giallo, σκηνοθετώντας δύο ακόμα επιτυχημένα θρίλερ, τα Ο Γάτος με τις 9 Ουρές (1971) και Τέσσερις μύγες σε γκρι βελούδο (1972). Αυτές οι τρεις ταινίες αναφέρονται συχνά ως η «Τριλογία των ζώων» του Αρτζέντο. Κατόπιν ο σκηνοθέτης έστρεψε την προσοχή του για πρώτη φορά στην τηλεόραση, γυρίζοντας δύο δραματικές τηλεταινίες. Για τον κινηματογράφο γύρισε επίσης μία κωμωδία εποχής (Οι πέντε ημέρες του Μιλάνου) το 1973. Ο Αρτζέντο επέστρεψε στις ταινίες τρόμου το 1975 με το Βαθύ κόκκινο, που έχει αναφερθεί από αρκετούς κριτικούς ως το καλύτερο έργο giallo όλων των εποχών. Η ταινία κατέστησε τον Αρτζέντο διάσημο και στο εξωτερικό, ενώ ενέπνευσε έναν αριθμό άλλων σκηνοθετών να ασχοληθούν με το είδος (ο Τζον Κάρπεντερ έχει αναφερθεί συχνά στην επίδραση που άσκησαν τα πρώιμα έργα του Αρτζέντο στη δική του Νύχτα με τις Μάσκες).
Η επόμενη ταινία του Αρτζέντο ήταν το Suspiria (Suspiria, 1977), ένα έργο υπερφυσικού τρόμου. Ο σκηνοθέτης το σχεδίασε ως το πρώτο μιας άλλης τριλογίας, αυτής των «Τριών Μητέρων», τριών αρχαίων μαγισσών που κατοικούσαν σε τρεις διαφορετικές σύγχρονες πόλεις. Η δεύτερη ταινία της τριλογίας ήταν Οι 3 Πύλες της Κολάσεως και η τρίτη Η Μητέρα των Λυγμών (2007).
Το 1978 ο Αρτζέντο συνεργάσθηκε με τον Τζωρτζ Ρομέρο για το έργο Ζόμπι, το ξύπνημα των νεκρών, για το οποίο παρέσχε και μουσική. Στην Ευρώπη η ταινία κυκλοφόρησε υπό τον τίτλο Zombi με την επιμέλεια του Αρτζέντο σε μικρότερης διάρκειας εκδοχή, που περιείχε περισσότερη από τη μουσική του ιταλικού συγκροτήματος progressive rock «Goblin», μόνιμων συνεργατών του Αρτζέντο.
Μετά τις 3 Πύλες της Κολάσεως ο Αρτζέντο επέστρεψε στο πιο συμβατικό ύφος των giallo με την ταινία Τενέμπρε (1982). Κατόπιν επεχείρησε να συνδυάσει το giallo με την υπερφυσική ταινία κινηματογράφου του φανταστικού Φαινόμενα (1985), μία από τις πρώτες ταινίες της Τζένιφερ Κόνελι. Τα Φαινόμενα έδειξαν επίσης την προτίμηση του σκηνοθέτη για τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως συμπεραίνεται από τις αρκετές λήψεις με Steadicam.
Στη συνέχεια ο Αρτζέντο έκανε διάλειμμα από τη σκηνοθεσία προκειμένου να γράψει δύο σενάρια για τον φίλο του Λαμπέρτο Μπάβα, γιο του Μάριο Μπάβα: αυτά των ταινιών Δαίμονες (1985) και Δαίμονες 2 (1986).
Ακολούθησε το 1987 το έργο Η Όπερα του Τρόμου. Γυρίστηκε στο Βασιλικό Θέατρο της Πάρμας κατά τη διάρκεια των παραστάσεων της όπερας του Βέρντι Μάκβεθ. Αλλά η παραγωγή της σημαδεύτηκε από κακοτυχίες που ο Αρτζέντο υποπτεύθηκε ότι προκλήθηκαν από την υποτιθέμενη «κατάρα» του Μάκβεθ: Ο πατέρας του Αρτζέντο πέθανε κατά τη διάρκεια της παραγωγής της ταινίας, η Βανέσα Ρέντγκρεϊβ παραιτήθηκε από τη συμμετοχή της στην ταινία προτού καν αρχίσουν τα γυρίσματα, ο σκηνοθέτης είχε προβλήματα συνεργασίας με την πρώην συντρόφισσά του ηθοποιό Ντάρια Νικολόντι και τα μέλη του συνεργείου είχαν πολλά μικροατυχήματα και δυσκολίες.
Το 1987–1988 ο Αρτζέντο παρήγαγε την τηλεοπτική σειρά Turno di notte με 15 επεισόδια. Τα εννέα σκηνοθετήθηκαν από τον Λουίτζι Κότσι και τα υπόλοιπα 6 από τον Λαμπέρτο Μπάβα. Η Ντάρια Νικολόντι και η Άζια Αρτζέντο πρωταγωνίστησαν σε αρκετά από τα επεισόδια.
Η κακοτυχία συνεχίσθηκε και τη δεκαετία του 1990, καθώς ο Αρτζέντο ήθελε να συνεργαστεί με τον Ιταλό σκηνοθέτη Λούτσο Φούλτσι σε μια ταινία τρόμου. Εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων το σχέδιο αναβαλλόταν συνεχώς και όταν, το 1996, ο Αρτζέντο μπόρεσε να εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση, ο Φούλτσι πέθανε. Ο Αρτζέντο πλήρωσε για την κηδεία του πάμπτωχου σκηνοθέτη.[11] Η ταινία αυτή γυρίστηκε τελικώς από τον τεχνίτη ειδικών εφέ Σέρτζο Στιβαλέττι με τον τίτλο Η κέρινη μάσκα (1997), με αμφότερους τους Αρτζέντο και Φούλτσι να αναγράφονται ως σεναριογράφοι στους τίτλους της.
Ο Αρτζέντο πάντως εργαζόταν παράλληλα πάνω στην επόμενη ταινία σκηνοθεσίας του, Το Σύνδρομο του Σταντάλ, που αφηγείται την ιστορία μιας αστυνομικίνας (ρόλος που ερμηνεύεται από την κόρη του σκηνοθέτη, Άσια Αρτζέντο) η οποία παγιδεύεται από έναν κατά συρροή δολοφόνο σε μια εγκαταλειμμένη αποθήκη. Αυτή ήταν η πρώτη ιταλική ταινία στην ιστορία που περιέχει εικόνες δημιουργημένες από υπολογιστή (computer-generated imagery, CGI). Επιπλέον, η εναρκτήρια σκηνή της γυρίστηκε στη φημισμένη πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας, καθώς ο Αρτζέντο υπήρξε ο μοναδικός σκηνοθέτης στον οποίο δόθηκε ποτέ άδεια να γυρίσει ταινία με υπόθεση εκεί.
Η ταινία Ο Χαρτοπαίκτης (2004) είχε ανάμικτη υποδοχή. Το επόμενο έτος ο Αρτζέντο γύρισε την τηλεταινία Χιτσκοκικά Εγκλήματα ως φόρο τιμής στον Άλφρεντ Χίτσκοκ.
Με την ταινία Η Μητέρα των Λυγμών το 2007 ο σκηνοθέτης ολοκλήρωσε την τριλογία των «μητέρων», βάζοντας να παίξει τον κεντρικό ρόλο η κόρη του Άσια. Παλαιοί συνεργάτες του Αρτζέντο, όπως η μητέρα της Άσια Ντάρια Νικολόντι, ο Ούντο Κιρ (Σασπίρια) και η Κοραλίνα Κατάλντι-Τασσόνι, έχουν χαρακτηριστικούς ρόλους στην ταινία.
Στις 26 Ιουνίου 2009 η νέα ταινία του Αρτζέντο `Αγρια Καταδίωξη (ιταλικός τίτλος Giallo) έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Εδιμβούργου. Τον επόμενο μήνα ανακοίνωσε ότι είχε αρχίσει να ασχολείται με μία τριδιάστατη εκδοχή της ταινίας του Βαθύ κόκκινο[12], αλλά αυτό το σχέδιο «μπήκε στο ράφι» εξαιτίας της εμπορικής αποτυχίας της `Αγριας Καταδίωξης στις ιταλικές αίθουσες. Τον Μάρτιο του 2011 ανακοινώθηκε ότι ο Ρούτγκερ Χάουερ είχε υπογράψει να παίξει τον ρόλο του Βαν Χέλσινγκ στην ταινία του Αρτζέντο Dracula 3D, τα γυρίσματα της οποίας άρχισαν μετά από λίγους μήνες στη Βουδαπέστη.[13] Η ταινία κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2012.
Ο Ιταλοαλγερινός σκηνοθέτης Λούκα Γκουαντανίνο ανακοίνωσε το 2015 τα σχέδιά του να σκηνοθετήσει μια αμερικανική εκδοχή («ριμέικ») της ταινίας Σασπίρια (1977) του Αρτζέντο με πρωταγωνίστριες τις Τίλντα Σουίντον και Ντακότα Τζόνσον. Το αμερικανικό σενάριο βασίζεται στο αρχικό των Αρτζέντο και Νικολόντι, και η ταινία κυκλοφόρησε το 2018.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
