Μελισσέας

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Μελισσέας (αρχαία ελληνικά: Μελισσεύς) αναφέρονται τα ακόλουθα τρία πρόσωπα:

1. Βασιλιάς της Κρήτης και ένας από τους Κουρήτες, προστάτης του βρέφους Δίας. Κόρες του Μελισσέα ήταν η Αμάλθεια και η Μέλισσα, οι οποίες ήταν τροφοί του θεού. Ο Μελισσεύς αναφέρεται ως ο πρώτος άνθρωπος που θυσίασε στους θεούς.
2. Βασιλιάς της πόλεως Χερσόνησος της Καρίας, στη Μικρά Ασία. Ο Μελισσέας αυτός υποδέχθηκε και εξάγνισε τον Τρίοπα από τον φόνο του αδελφού του.
3. Μέλισσος ο Σάμιος, φιλόσοφος του 5ου αιώνα.

Μυθολογία

Στην ελληνική μυθολογία, ο Μελισσέας (ή «Μελισσάς»), πατέρας των νυμφών Αδράστεια και Ίδη (ή Αίγα, σύμφωνα με τον Υγίνο) που φρόντισαν το νεογνό Δία στην Κρήτη, ήταν ο μεγαλύτερος και αρχηγός των εννέα Κουρητών. Αυτοί ήταν χθόνιοι δαίμονες του όρους Ίδα, που έκρουαν τα δόρατα και τις ασπίδες τους για να σπάσουν τα κλάματα του νεογνού Δία, του οποίου έλαβαν από τη Μεγάλη Θεά, Ρέα, τη μητέρα του. Το θείο βρέφος κρύφτηκε από τον κανίβαλο πατέρα του και μεγάλωσε σε σπηλιά η οποία ήταν ιερή για τη θεά (Δα) γιορτάζοντάς το από τους Κουρήτες, του οποίου το όνομα έφερε και εξακολουθεί να φέρει.^[1] Τα ονόματα των δύο θυγατέρων του Μελισσέα, εννοούσαν «τη μοιραία» (Αδράστεια) και το άλλο απλά «θεά» (Ίδα ή Ίδη, δε) ήταν ονόματα που χρησιμοποιόταν επίσης για τη Μεγάλη Μητέρα Ρέα.

Ο νεογνός θεός ανατράφηκε με μέλι και γάλα, το οποίο γάλα της νύμφης-κατσίκας (Σαμάνα) Αμάλθεια. Ο Μελλισέας είναι μια ακόμη μορφή του Μελισσού, ενός επίσης «Μελισσά», γνωστό από μυθογράφους ως «βασιλιά της Κρήτης». Ζυμωμένο μέλι, ένα ενθεογόνο δώρο της θεάς, πριν από την γνώση του κρασιού στον πολιτισμό του Αιγαίου. Αυτοί οι βασιλιάδες μαζί με τη θεά θα έχουν συνδυάσει την εξουσία τους με έναν ιερό ρόλο, που σύγχρονοι ερμηνευτές δεν το νομίζουν έτσι, ο Ρόμπερτ Γκρέιβς ισχυρίζεται για τον Μελισσέα ότι «ο φημισμένος πατέρας της Αδράστειας και της Ιούς είναι στην πραγματικότητα η μητέρα τους, Μέλισσα, η θεά ως βασίλισσα-μέλισσα, η οποία σκοτώνει διαχρονικά τον σύντροφό της».^[2]

Όταν ωρίμασε, ο Δίας αντάμειψε τις νύμφες τροφούς του με το κέρας της Αμάλθειας (ή κέρας της αφθονίας) που είναι πάντα γεμάτο από φαγητό και ποτό. Ο ύμνος του Καλλίμαχου για τον Δία, γεμάτος πνευματισμό, μαθαίνοντας λεπτομέρειες σχετικά με τη βρεφική ηλικία του θεού, σπεύδει να δείξει με ετυμολογίες μυθικές φιγούρες και γεωγραφικά χαρακτηριστικά λαμβάνοντας τα ονόματά τους, και ως εκ τούτου τις ταυτότητες, με τη συμμετοχή τους στα νεότερα χρόνια που έζησε ο Δίας. Άλλοι ποιητές συμβάλλουν. Ένας λιγότερο επηρεασμένος Ολύμπιος πολιτισμός ίσως να πρότεινε ότι το κέρας στην πραγματικότητα δεν ήταν να το δώσει ο Δίας και πως ανήκε ήδη στις αρχαίες και γόνιμες μινωικές-μυκηναϊκές νύμφες της Κρήτης.

Σε ένα μυθικό κομμάτι που εξηγεί τη σύνδεση του νεότερου κρητικού πολιτισμού με το νησί της Ρόδου, όπως προκύπτει από την Κρήτη, ο Διόδωρος Σικελιώτης^[3] αναφέρει πως πέντε από τους Κουρήτες έπλευσαν από την Κρήτη στη Χερσόνησο απέναντι από τη Ρόδο, με αξιοσημείωτη εκστρατεία, έδιωξαν τους Κάρες που κατοικούσαν εκεί, για να εγκατασταθούν και να διαιρέσουν τη γη σε πέντε μέρη, καθένα, δίνοντας τους τα δικά τους ονόματα. Ο Τρίοψ, ένας από τους γιους του Ήλιου και της Ρόδου, ο οποίος ήτανε φυγάς εξαιτίας της δολοφονίας του αδερφού του Τέναγη, καθαρίστηκε από τη δολοφονία με την παρέμβαση του Μελισσέα.

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969

Σημειώσεις

1. Bibliotheca 1.1.6 and 1.4-5.
2. Graves, The Greek Myths, 7.1.
3. Diodorus Siculus 5.60.2.