Λίλεχαμερ

Το Λίλεχαμερ (νορβηγικά: Lillehammer) είναι πόλη και δήμος της περιοχής Γκούντμπραντσνταλ περιφέρειας Ινλαντετ της Νορβηγίας. Το διοικητικό κέντρο του δήμου είναι η πόλη Λίλεχαμερ. Το 2018 ο πληθυσμός της πόλης ήταν 28.034. Το κέντρο της πόλης είναι ένα σύνολο ξύλινων κατοικιών του τέλους του 19ου αιώνα, που βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία με θέα του βόρειου τμήματος της λίμνης Μγέσα και του ποταμού Λόγκεν, που περιβάλλεται από βουνά. Το Λίλεχαμερ φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1994 και τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Νέων του 2016. Πριν από την απόσυρση του Όσλο από την υποψηφιότητα, είχε συμπεριληφθεί στο πλαίσιο των εκδηλώσεων των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2022, εάν το Όσλο επιλεγόταν για τη διεξαγωγή των Αγώνων.

Λίλεχαμερ
Έμβλημα
Λίλεχαμερ
Χώρα	Νορβηγία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Ίνλαντετ
Ίδρυση	1  Ιανουαρίου 1838
Διοίκηση
• mayor of Lillehammer	Ingunn Trosholmen (από 2019)[2]
• Μέλος του/της	Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων[3] International Cities of Refuge Network[4]
Έκταση	478,16 km²[5]
Υψόμετρο	162 μέτρα
Πληθυσμός	28.560 (1  Ιανουαρίου 2023)[6][7]
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Πανοραμική θέα του Λίλεχαμερ.

Όνομα

Ο δήμος (αρχικά η ενορία) πήρε το όνομά του από το παλιό αγρόκτημα Χάμαρ, από τότε που χτίστηκε εκεί η πρώτη εκκλησία. Το όνομα αυτό σημαίνει βραχώδης λόφος. Για να το ξεχωρίζουν από την κοντινή πόλη και την επισκοπή, που και οι δύο ονομάζονταν Χάμαρ, άρχισε να ονομάζεται "μικρό Χάμαρ": Lilþlæ Hamar και Litlihamarr και τέλος Λίλεχαμερ. Αναφέρεται επίσης στις Αρχαίες Νορδικές σάγκα ως Litlikaupangr ("Μικρός Εμπορικός Σταθμός"). ^[8][9]

Θυρεός

Ο θυρεός καθιερώθηκε το 1898 και δείχνει έναν χωρικό, που φέρει δόρυ και ασπίδα, που κατεβαίνει με σκι μια βουνοπλαγιά. Συμβολίζει την ιστορική σημασία της μεταφοράς του μέλλοντα βασιλιά Χάακον από το Λίλεχαμερ στο Ρένα με σκι. ^[10]

Ιστορία

Εκκλησία στο Λίλεχαμερ

Η περιοχή έχει κατοικηθεί από τη Νορβηγική Εποχή του Σιδήρου. Αναφέρεται επίσης ως τοποθεσία σύγκλησης μιας Thing (Συνέλευσης) το 1390.

Το Λίλεχαμερ είχε μια ζωντανή αγορά ήδη το 1800 και απέκτησε δικαιώματα ως πόλη-αγορά στις 7 Αυγούστου 1827. Τότε υπήρχαν 50 εγγεγραμμένοι κάτοικοι μέσα στα όριά του. Ιδρύθηκε ως δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838. Ο αγροτικός δήμος Φόμπεργκ συγχωνεύτηκε με το δήμο του Λίλεχαμερ την 1η Ιανουαρίου 1964. Το 1973 η Μοσάντ σκότωσε έναν Μαροκινό σερβιτόρο, που τον εξέλαβε λάθος για τον Παλαιστίνιο τρομοκράτη Αλί Χασάν Σαλαμέ, γεγονός που έγινε γνωστό ως υπόθεση Λίλεχαμερ.

Το Λίλεχαμερ είναι γνωστό ως χαρακτηριστικός τόπος χειμερινών αθλητικών συναντήσεων. Φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1994 και τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Νέων του 2016 και συμμετείχε στην κοινή υποψηφιότητα με επικεφαλής το Όσλο για να φιλοξενήσει εκδηλώσεις των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2022 ως ότου το Όσλο απέσυρε την υποψηφιότητά του την 1η Οκτωβρίου 2014.

Το Λίλεχαμερ φιλοξενεί το μεγαλύτερο φεστιβάλ λογοτεχνίας στις Βόρειες Χώρες και το 2017 ορίστηκε ως Πόλη Λογοτεχνίας της UNESCO.

Εκπαίδευση

Βόρεια της πόλης βρίσκεται η πανεπιστημιούπολη του Λίλεχαμερ του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών του Ινλαντετ.

Το Λίλεχαμερ στεγάζει επίσης την Ακαδημία Νάνσεν - τη Νορβηγική Ανθρωπιστική Ακαδημία. Η Ακαδημία Νάνσεν είναι ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα για ενήλικες φοιτητές με ποικίλα πολιτικά, θρησκευτικά και πολιτιστικά ενδιαφέροντα. Η Ακαδημία βασίζεται στις κεντρικές αρχές του ανθρωπισμού και στοχεύει στην ενίσχυση της γνώσης αυτών των αρχών.

Το 14ο Παγκόσμιο Προσκοπικό Τζάμπορι διοργανώθηκε από τις 29 Ιουλίου ως τις 7 Αυγούστου 1975 στο Λίλεχαμερ.

Γεωγραφία

Το Λίλεχαμερ βρίσκεται στο χαμηλότερο τμήμα του Γκούντμπραντσνταλ, στο βόρειο άκρο της λίμνης Μγέσα, στα νότια του δήμου Έγιερ, στα νοτιοανατολικά του Γκάουσνταλ, βορειοανατολικά του Νόρντρε Λαντ και στα βόρεια του Γκγέβικ, όλα της περιφέρειας Οπλαντ. Στα νοτιοανατολικά συνορεύει με το δήμο Ρίνγσακερ της περιφέρειας Χέντμαρκ. Στα βορειοδυτικά βρίσκεται το βουνό Σπότιντ.

Το Λίλεχαμερ βρίσκεται σε μια κοιλάδα της ενδοχώρας με σημαντική χιονοκάλυψη το χειμώνα

Κλίμα

Το Λίλεχαμερ έχει υγρό ηπειρωτικό κλίμα, με τα Σκανδιναβικά όρη στα δυτικά και τα βόρεια να περιορίζει τις ωκεάνιες επιρροές. Ωστόσο, για το γεωγραφικό του πλάτος, το κλίμα παραμένει σχετικά ήπιο. Το υψηλό ρεκόρ των 34 ° C έχει καταγραφεί τον Ιούνιο του 1970 και το χαμηλό ρεκόρ των -31 ° C το Δεκέμβριο του 1978, τον Ιανουάριο του 1979 και τον Ιανουάριο του 1987. Δεν έχει σημειωθεί ολονύκτιος παγετός του αέρα τον Αύγουστο από το 1978 (το χαμηλό ρεκόρ για εκείνο το μήνα ήταν -0,6 ° C, επαρκής θερμοκρασία για τον παγετό του αέρα) και η πιο κρύα θερμοκρασία που έχει καταγραφεί μετά το 2000 είναι -26,2 ° C τον Ιανουάριο του 2010. Ο σημερινός μετεωρολογικός σταθμός Λίλεχαμερ-Σετερένγκεν άρχισε να λειτουργεί το 1982. Οι ακραίες τιμές προέρχονται επίσης από δύο παλαιότερους μετεωρολογικούς σταθμούς στο Λίλεχαμερ.

Κλιματικά δεδομένα Λίλεχαμερ (240 μ. μέσες θερμοκρασίες 2004 - 2015; ακραίες 1957 - 2018)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	10.4	12.5	16.0	23.4	28.5	34.0	32.4	33.0	26.4	19.5	16.2	11.3	34
Μέση Μέγιστη °C (°F)	−3.5	−2.6	3.3	9.7	14.8	19.5	21.6	19.6	15.1	7.3	1.0	−2.3	8,63
Μέση Μηνιαία °C (°F)	−5.5	−5.6	−0.9	4.8	9.6	14.0	16.7	15.3	10.7	4.6	−1	−4.5	4,85
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	−7.6	−8.5	−5.1	0.1	4.4	8.6	11.7	10.9	6.3	1.9	−3	−6.7	1,08
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−31	−29.5	−24.1	−14	−5.4	−2.2	0.5	−0.6	−5.8	−14.5	−22.5	−31	−31
Υετός mm (ίντσες)	39	31	36	32	50	66	76	77	74	75	59	45	660
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	28	68	126	168	212	242	237	195	136	83	44	18	1.557
Πηγή #1: [11]
Πηγή #2: [12]

Οικονομία

Ο λόγος για το εμπόριο της πόλης είναι η θέση της ως το βορειότερο σημείο της λίμνης Μγέσα και πύλη για την περιοχή Γκούντμπραντσνταλ, μέσω της οποίας περνά από αιώνες ο δρόμος προς το Τρόντχαϊμ. Ο ποταμός Μέσνα έχει αποτελέσει επί μακρόν τη βάση για πολλές μικρές βιομηχανίες, αλλά το Λίλεχαμερ πλέον δεν διαθέτει βιομηχανίες.

Μεταφορές

Μία από τις σημαντικότερες σιδηροδρομικές γραμμές της Νορβηγίας, η Γραμμή Ντόβρε, οδεύει από το Χάμαρ προς τα βόρεια μέσω του Λίλεχαμερ στο Γκούντμπραντσνταλ, για να τερματίσει στο Τρόντχαϊμ.

Από το Λίλεχαμερ περνάει η Ευρωπαϊκή Οδός Ε6.

Αξιοθέατα

Ο εμπορικός δρόμος Storgata

Ο Ολυμπιακός Λόφος Αλμάτων Σκι

Εκτός από τις εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών Αγώνων το Λίλεχαμερ διαθέτει άλλα τουριστικά αξιοθέατα:

• Το Μαϊχάουγκεν, που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του Λίλεχαμερ, είναι το μεγαλύτερο υπαίθριο μουσείο της Νορβηγίας, με 185 κτίρια, κυρίως από το Λίλεχαμερ και την κοιλάδα του Γκουντμπραντσντάλεν.
• Η Ξύλινη Εκκλησία Γκάρμο του 1150.
• Το Νορβηγικό Ολυμπιακό Μουσείο είναι το μοναδικό μουσείο στη Βόρεια Ευρώπη που παρουσιάζει όλη την ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων από την αρχαιότητα και μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων όλων των Θερινών και Χειμερινών Αγώνων. Το μουσείο στεγάζει επίσης μια ειδική ενότητα για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1994 του Λίλεχαμερ. Το Μουσείο βρίσκεται μέσα στο Μαϊχάουγκεν.
• Το Μουσείο Τεχνών του Λίλεχαμερ.
• Το Χάφγελ (Χιονοδρομικό κέντρο 15 χλμ. από το Λίλεχαμερ, φιλοξένησε το σλάλομ και το super-G στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1994).
• Το Κβίτφγελ (Χιονοδρομικό κέντρο 55 χλμ. από το Λίλεχαμερ, φιλοξένησε την κατάβαση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1994).
• Το Skibladner είναι το παλαιότερο τροχήλατο ατμόπλοιο στον κόσμο με προγραμματισμένη υπηρεσία, που κυκλοφόρησε το 1856 με καλοκαιρινά δρομολόγια γύρω από τη λίμνη Μγέσα: Λίλεχαμερ, Μελβ, Γιόβικ, Χάμαρ και Ειντσβολ.
• Ο Λόφος Αλμάτων Σκι στο Λισγκορντσμπάκενε.
• Το Σγιούσγεεν είναι ένας προορισμός για σκι με δασικά και ορεινά εδάφη, μόλις 20 χιλιόμετρα (ανατολικά) από το κέντρο του Λίλεχαμερ στο δήμο Ρίνγκσακερ.
• Το Sambandets Utdanning o Kompetansesenter είναι μια στρατιωτική μονάδα που βρίσκεται στο στρατόπεδο Γερστάντμοεν, 3–4 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Λίλεχαμερ.
• Τα πετρογλυφικά του Ντρότεν, στο Φόμπεργκ, δυτικά του Γκουντμπραντσντάλογκεν περίπου 1,5 χλμ. πάνω από τη γέφυρα Μπρότνλαουγκ.
• Το γλυπτό Πλοίο με τη Μόνιμη Υλη του Αντονι Γκρόμλι σε ένα περίπτερο από τους αρχιτέκτονες της Snøhetta κοντά στο Σταθμό του Λίλεχαμερ.

Σημαντικοί κάτοικοι

• Ατλε Αντονσεν, Νορβηγός κωμικός ηθοποιός, γεννήθηκε στο Λίλεχαμερ. ^[13]
• Σίγκριντ Ούντσετ, έζησε στο Λίλεχαμερ στην κατοικία της "Bjerkebæk" από το 1919 ως το 1940. Έφερε τα παιδιά της μαζί της για σύντομη ξεκούραση, σχεδιάζοντας να επιστρέψει στο Όσλο, αλλά επέλεξε να παραμείνει στο Λίλεχαμερ. Έγραψε εκεί τα πιο διάσημα έργα της: την τρίτομη Kristin Lavransdatter, την εξάτομη συλλογή ιστοριών Sverkholt και τον τετράτομο Olav Audunssønn. Το 1940, επειδή είχε εκφράσει έντονα αντιναζιστικά συναισθήματα από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, εγκατέλειψε το Λίλεχαμερ πριν φτάσει στην πόλη ο Γερμανικός στρατός εισβολής. Επέστρεψε στο Λίλεχαμερ μετά τον πόλεμο και πέθανε εκεί το 1949. Τάφηκε στο νεκροταφείο του Mέσναλι, ενός κοντινού χωριού. ^[14]
• Ινγκριντ Ολαβα, Νορβηγός τραγουδιστής και μουσικός, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λίλεχαμερ.

Αδερφές Πόλεις

• Οτράν, Γαλλία
• Ντύσελντορφ, Γερμανία
• Χέιγουορντ, Ουισκόνσιν
• Χέρσχολμ, Δανία
• Λέκσαντ, Σουηδία
• Μινακάμι, Ιαπωνία
• Όμπερχοφ, Γερμανία
• Όουλαϊνεν, Φινλανδία
• Σαράγεβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη
• Σιοζάβα, Ιαπωνία.

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3268. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. «Ordfører og varaordfører».
3. en.unesco.org/creative-cities/lillehammer. Ανακτήθηκε στις 9  Ιουνίου 2021.
4. icorn.org/icorn-cities-refuge. Ανακτήθηκε στις 4  Ιουνίου 2024.
5. Norwegian Mapping and Cadastre Authority: «Arealstatistikk for Norge 2020». (Μποκμάλ) Area statistics for Norway 2020. Norwegian Mapping and Cadastre Authority. 20  Δεκεμβρίου 2019.
6. «Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023». Statistics Norway. 21  Φεβρουαρίου 2023.
7. «07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023». Statistics Norway. 21  Φεβρουαρίου 2023.
8. Rygh, Oluf (1900). Norske gaardnavne: Kristians amt (στα Νορβηγικά) (4 έκδοση). Kristiania, Norge: W. C. Fabritius & sønners bogtrikkeri. σελ. 219.
9. «Lillehammers historie» (στα Νορβηγικά). Lillehammer kommune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2009.
10. «Historiske Linjer» (στα Νορβηγικά). National Archives of Norway. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2009.
11. «Eklima / met.no, sun hours from Kise 40 km south of Lillehammer». Norwegian Meteorological Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2016.
12. «Infoclimat.fr». Infoclimat.fr.observations-meteo. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2016.
13. http://www.filmweb.no/profil/article859691.ece
14. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020.