Κατάλογος ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων κατά τη διάρκεια της Κατοχής

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής των ελληνικών εδαφών αναπτύχθηκε σημαντικός αριθμός από ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις, οι οποίες έλαβαν μέρος στην «Εθνική Αντίσταση».

• Αγών – Ανόρθωσις – Αναγέννησις (ΑΑΑ)
• Αθανάσιος Διάκος, Κιλκίς, επικεφαλής ο έφεδρος αξιωματικός Χρήστος Μόσχος (καπετάν Πέτρος)
• Αλίκη, αρχηγός της ο Ευγένιος Βαλασάκης και αργότερα ο Κωνσταντίνος Χασιώτης
• Οδυσσέας Ανδρούτσος, Νιγρίτα, επικεφαλής ο έφεδρος αξιωματικός Θανάσης Γκένιος (καπετάν Λασάνης)
• Απελευθερωτική Γερμανικής Κατοχής Οργάνωση Νέων (ΑΓΚΟΝ ή ΑΓΚΩΝ), Αθήνα, Ιούλιος του 1941, αρχηγός ο δικηγόρος Σπυρίδων Γραμμένος
• Απόλλων, με επικεφαλής τον Ιωάννη Πελτέκη
• Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ), το στρατιωτικό σκέλος του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ), κατά την τριπλή κατοχή της Ελλάδας, ιδρύθηκαν στις 28 Ιουλίου του 1942.
• Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ), αντιστασιακή οργάνωση σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων που ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1942 από τον δημοκρατικό-Βενιζελικό συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο και Γεώργιο Καρτάλη
• Εθνική Δημοκρατική Ένωση Ελληνοπαίδων (ΕΔΕΕ)
• Εθνική Δράση, ιδρύθηκε στις 8 Νοεμβρίου 1941 από τους Παναγιώτη Σιφναίο, Γεώργιο Παππά και Γιάννη Καλούση
• Εθνική Οργάνωση Βάλτου (ΕΟΒ), συγκροτήθηκε από τον Στυλιανό Χούτα και αργότερα ενώθηκε με τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα και πήραν την ονομασία «Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών»
• Εθνική Οργάνωση Κρήτης (ΕΟΚ), Κρήτη, 1942, ηγέτες οι Μανώλης Φουντουλάκης και ο Μανώλης Μπαντουβάς (αναφέρεται και ως «Εθνική Κρητική Οργάνωση» ΕΚΟ)
• Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), ιδρύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 στην κατεχόμενη τότε Αθήνα, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ
• Εθνικό Δημοκρατικό Ελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΔΕΜ) που αναφερόταν στα πρακτικά του ως «Εθνικό Δημοκρατικό Απελευθερωτικό Μέτωπο», αν και με τα αρχικά ΕΔΕΜ^[1]
• Εθνικό Κομιτάτο (Κατοχή) 1942-1944, συνέχεια της αντιστασιακής οργάνωσης Εθνικό Κομιτάτο Νέων 1941-1942
• Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ), ιδεολογικά ανήκε στο φιλελεύθερο δημοκρατικό στρατόπεδο, ιδρύθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1941 και είχε ως πολιτικό αρχηγό τον Κομνηνό Πυρομάγλου ενώ στρατιωτικός του αρχηγός ήταν ο αξιωματικός Ναπολέων Ζέρβας
• Εθνικός Στρατός Απελευθερωτικής Προσπάθειας (ΕΣΑΠ) με αρχηγό τον Κωστόπουλο Γεώργιο
• Εθνικός Σύνδεσμος Ανωτάτων Σχολών (ΕΣΑΣ)
• Ελευθερία (οργάνωση), Δημήτριος Ψαρρός 15 Μαΐου 1941, Θεσσαλονίκη
• Ελληνική Πατριωτική Εταιρεία (ΕΠΕ) (γνωστή και ως Υπηρεσία 5-165), τέλη του 1942, ιδρυτής ο Ρήγας Δ. Ρηγόπουλος
• Ελληνικόν Αίμα (αρχές Μαΐου 1941), Αθήνα, δημοσιογράφοι Κωνσταντίνος Αντ. Βοβολίνης, Ιωάννης Γ. Μήλιος και Λάζαρος Μουράτ Πηνιάτογλου
• Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), το στρατιωτικό σκέλος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) κατά την τριπλή κατοχή της Ελλάδας, ιδρύθηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1942
• Ελληνικός Στρατός
• Ελληνικός Στρατός Εθνικής Απελευθέρωσης (ΕΣΕΑ), Θεσσαλία
• ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ
• Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) οργάνωση νέων που ιδρύθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1943 και ήταν μέλος του ΕΑΜ
• Ένωσις Κοινωνικής Αμύνης (ΕΚΑ), Κοζάνη
• «Ένωση Ελλήνων Κουτσοβλάχων Εθνικοαπελευθερωτική και Εκπολιτιστική Οργάνωση», άρχισε από τη Λάρισα και απλώθηκε στη Θεσσαλία και όλη την Ελλάδα (οργανώθηκε από το ΕΑΜ)
• Ενωτική Νεολαία
• Επιτροπή Εθνικής Σωτηρίας, Καρδίτσα
• Επιτροπή Συνταγματαρχών των Τσακαλώτου, Σπηλιωτόπουλου, Κιτριλάκη και Λιώση
• Έφεδρων Αξιωματικών Πατριωτική Οργάνωση (ΕΑΠΟ)
• Θέρος, είχε ως σκοπό την προώθηση αξιωματικών του ελληνικού στρατού στη Μέση Ανατολή ή στις αντάρτικες οργανώσεις καθώς και τη συλλογή πληροφοριών κατά των δυνάμεων Κατοχής
• Ζευς, Θεσσαλονίκη
• Κόδρος, Οκτώβριος 1942, αρχηγός ο απόστρατος πλωτάρχης Παναγιώτης Λυκουρέζος
• Λαϊκή Απελευθερωτική Ένωση (ΛΑΕ)
• Ιερή Ταξιαρχία (αναφέρεται και ως Ιερά Ταξιαρχία) (αδελφοί Μαρινόπουλου, Χριστοδ. Κουρούκλης (ή Λάκης), Βασ. Ε. Λαμπίρης, Λ. Πάτρας, Κωνστ. Καζολέας, Νικ. Λέρτας και άλλοι)
• Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας (5 Απριλίου 1941)
• Μίδας 614 με ηγέτη τον Ιωάννη Τσιγάντε
• Μπουμπουλίνα, 10 Μαΐου 1941-1944, Αθήνα, από τη Λέλα Καραγιάννη
• Νέα Φιλική Εταιρεία (ΝΦΕ), Τριφυλία, Ιούλιος 1941 προσχώρησε αργότερα στο ΕΑΜ
• Όμηρος, δημιουργήθηκε το Σεπτέμβριο του 1941 με πρωτοβουλία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις κινήσεις των δυνάμεων κατοχής στην Ελλάδα και την αποστολή τους στο Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής
• Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ)
• Οργάνωση Ανάστασης Γένους (ΟΑΓ), 1941, με ιδρυτικά μέλη τους: Ιωάννης Μπομποτίνος, Δημήτρης Γιαννάτος και Κώστας Γιαννάτος. Συνεργάτης της οργάνωσης ο Ελληνοπολωνός Γιέρζυ Ιβάνοφ
• Οργάνωση Πληροφοριών-Δολιοφθορών Κυκλάδων, ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1943 από τον από τον Βασίλειο Κοσκινά
• Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών (ΟΠΛΑ), ένοπλη οργάνωση, με καθήκοντα ασφαλείας, συλλογής πληροφοριών και εκτέλεσης ειδικών αποστολών, που έδρασε στις πόλεις της Ελλάδας από το καλοκαίρι του 1943-1944 (λειτούργησε με άλλα ονόματα μέχρι το 1947)
• Παγκληρική Ενωση Ελλάδας (ΠΕΕ), 23 Ιουνίου 1943, Σπερχειάδα
• Παγκρήτια Οργάνωση Ελευθέρων Νέων (ΠΟΕΝ), Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1942 στα Χανιά Κρήτης από Β. Κοντοκώτσο, Γ. Κουμή, Δ. Λιονάκη, Α. Παπαδάκη & Π. Μιχελιουδάκη. Προσχώρησε στην ΕΠΟΝ στις 23 Φεβρουαρίου του 1943.
• Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωση (ΠΑΟ)
• Πατριωτικό Μέτωπο, στα Γιάννενα (2 Ιουνίου 1941)
• Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ), ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 από τον αξιωματικό της αεροπορίας Κώστα Περρίκο με κεντρώο πολιτικό προσανατολισμό. Στην ιδρυτική ομάδα συμμετείχαν επίσης οι Ι. Κατεβάτης, Γ. Αλεξιάδης, Δ. Παπαβασιλόπουλος.
• Προμηθεύς I του Ευριπίδη Μπακιρτζή
• Προμηθεύς II του Χαράλαμπου Κουτσογιανόπουλου
• Πρωτόκολλο Τιμής
• Ρ.Α.Ν. (Ρωµυλία - Αυλών - Νήσοι) οργάνωση την οποία καθοδηγούσε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Βεντήρης
• Ριζοσπαστική Οργάνωσις, ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1942 από τον Σταμάτη Μερκούρη
• Σπίθα
• Στρατιά Σκλαβωμένων Νικητών του Κώστα Περρίκου (ΣΣΝ), Ιούνιος 1941
• Στρατιωτική Ιεραρχία, πατριωτική οργάνωση την οποία δημιούργησε ο Αλέξανδρος Παπάγος στην οποία συμμετείχαν Έλληνες αξιωματικοί. Η δράση της αποκαλύφθηκε τον Ιούλιο του 1943 και μέλη της οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
• Τάγμα 122, οργάνωση που δημιουργήθηκε από Ελληνοαμερικάνους ομογενείς
• Υβόννη
• Φιλική Εταιρεία (1941-1942), Λάρισα, ηγέτες της οργάνωσης οι Νικόλαος Ράπτης και Ευάγγελος Αβέρωφ
• Φιλική Εταιρία Νέων του Σταύρου Γιανακόπουλου (ΦΕΝ), 4 Μαΐου 1941-23 Φεβρουαρίου 1943, οπότε ενσωματώθηκε στην ΕΠΟΝ

Πηγές

• ΦΕΚ 115Α/20-09-1982, Νόμος 1285 «Για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944»
• Ελευθεροτυπία Οι αντιστασιακές οργανώσεις φύτρωναν σαν τα μανιτάρια
• Γενικό Επιτελείο Στρατού, Εθνική Αντίσταση 1941-44
• Εξεταστικό δοκίμιο, Οδύσσεια, odyssey.com.cy, εκπαιδευτικό και εγκυκλοπαιδικό βοήθημα
• Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης: (ΕΑΜ, ΕΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΛ, ΕΠΟΝ, Κίνημα Μέσης Ανατολής), Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 1981 σελ. 517 «...Απευθύνουμε έκκληση στίς έθνικές όργανώσεις: «Ενωτική Νεολαία», «Εθνικό Κομιτάτο Νέων», «Ιερή Ταξιαρχία», «Σπίθα» κλπ. για να προσχωρήσουν στην ΕΠΟΝ...»

Αναφορές

1. Εθνική Αντίσταση, 1940-1945, τόμος 1, Μανώλης Γλέζος, εκδ. Στοχαστής, 2006