Ηλέκτρα (μυθολογία)

Η Ηλέκτρα, σύμβολο ανά τους αιώνες της αγάπης προς τον πατέρα και της αντιζηλίας προς τη μητέρα, είναι πρωταγωνίστρια μυθολογικών αρχαίων ελληνικών παραδόσεων, θεατρικών και άλλων λογοτεχνικών έργων. Αναφέρεται επίσης και με το όνομα Λαοδίκη.

Ηλέκτρα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἠλέκτρα (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Πυλάδης
Τέκνα	Medon Strophius
Γονείς	Αγαμέμνονας και Κλυταιμνήστρα
Αδέλφια	Χρυσόθεμις Ορέστης[1] Ιφιγένεια
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας και αδερφή του Ορέστη, η Ηλέκτρα ανήκε στην καταραμένη οικογένεια των Ατρειδών. Σύμφωνα με τον Όμηρο, Λαοδίκη ονομαζόταν μία από τις κόρες του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας. Αυτή η Λαοδίκη στους μεταγενέστερους ποιητές δεν υπάρχει, ενώ εμφανίζεται ως αδελφή, με εξέχοντα ρόλο στο δράμα των Ατρειδών, η Ηλέκτρα. Μετά το φόνο του πατέρα της από τη γυναίκα του και τον εραστή της Αίγισθο, έμεινε στην ιστορία ως η εκδικήτρια και τιμωρός του φόνου καθώς και η ηθική αυτουργός της μητροκτονίας που επακολούθησε. Σε ό,τι αφορά τις λεπτομέρειες της πράξης, οι αρχαίοι Έλληνες τραγικοί -αλλά και οι επίγονοί τους νεότεροι συγγραφείς- μας δίνουν διαφορετικές εκδοχές του μύθου.

Στην πιο γνωστή εκδοχή, μετά τον θάνατο του πατέρα της γίνεται σχεδόν σκλάβα στο πατρικό σπίτι. Σύμφωνα με μια εκδοχή, σώζει τον Ορέστη και τον εμπιστεύεται στον γέρο παιδαγωγό. Μένει άκληρη, καθώς ο Αίγισθος, προκειμένου να προφυλαχθεί ο ίδιος από μελλοντικό εκδικητή του φόνου του Αγαμέμνονα, την πάντρεψε με χωρικό εγκατεστημένο μακριά από την πόλη. Σύμφωνα με άλλες εκδοχές κρατήθηκε φυλακισμένη στο παλάτι των Ατρειδών και πάντως χώρια από τον Ορέστη, με τον οποίο αναγνωρίστηκε στον τάφο του Αγαμέμνονα. Μαζί προετοιμάζουν την εκδίκηση για τον φόνο του πατέρα τους, δηλαδή τη δολοφονία του Αίγισθου και της Κλυταιμνήστρας. Μετά τον φόνο, συμπαραστέκεται στον αδελφό της τόσο από την επίθεση των Ερινύων όσο και από την έχθρα του λαού που θέλει να καταδικάσει τους δολοφόνους σε θάνατο. Στη χαμένη τραγωδία Αλήτης του Σοφοκλή, η Ηλέκτρα πληροφορείται τον, σκηνοθετημένο, θάνατο του αδελφού της και του φίλου του Πυλάδη στην Ταυρική από την ίδια τους την αδελφή, την Ιφιγένεια, ιέρεια στον ναό της Άρτεμης. Ως συνέπεια του θανάτου του διαδόχου του θρόνου, αναλαμβάνει την εξουσία ο γιος του Αίγισθου Αλήτης. Η Ηλέκτρα τότε πηγαίνει στους Δελφούς, όπου συναντά την Ιφιγένεια και θέλει για τιμωρία να την τυφλώσει με αναμμένο δαυλό από τον βωμό. Όμως εκεί είναι και ο Ορέστης. Γυρνούν μαζί στις Μυκήνες, σκοτώνουν τον Αλήτη, ο Ορέστης παντρεύεται την Ερμιόνη και η Ηλέκτρα τον Πυλάδη από τον οποίο αποκτά δύο παιδιά, τον Μέδονα και τον Στρόφιο.^[2]

Σύμφωνα με τις μυθολογικές αναφορές για τη Θήβα, η Ηλέκτρα ήταν βασίλισσα της Σαμοθράκης και μητέρα της Αρμονίας, γυναίκας του Κάδμου του ιδρυτή της Θήβας. Η παράδοση θέλει ο γάμος του Κάδμου και της Αρμονίας, κόρης του Δία και της Ηλέκτρας (μια άλλη εκδοχή φέρει την Αρμονία ως κόρη του Άρη και της Αφροδίτης), να γίνεται στην ακρόπολη των Θηβών Καδμεία. Είναι ο πρώτος γάμος στον οποίο παρευρέθηκαν θεοί και άνθρωποι (Ησίοδος, Θεογονία 975-978). Προς τιμήν της Ηλέκτρας, μία εκ των επτά πυλών της αρχαίας Θήβας έφερε το όνομά της (Ηλέκτραι πύλαι). Ο Κάδμος και η Ηλέκτρα συνδέονται και με τη λατρεία των Καβείρων (θεότητες αρχαίας ελληνικής μυστηριακής λατρείας), που λατρεύονταν στη Θήβα και στη Σαμοθράκη.

Κατά μία άλλη εκδοχή του μύθου για τον Κάδμο, η Ηλέκτρα ήταν αδερφή του.

Έργα που πραγματεύονται τον μύθο

Ενδεικτικός κατάλογος έργων που πραγματεύονται τον μύθο των Ατρειδών και πιο συγκεκριμένα, την εκδίκηση της Ηλέκτρας και του Ορέστη:

• Ορέστεια (και πιο συγκεκριμένα Χοηφόροι) του Αισχύλου
• Ηλέκτρα του Σοφοκλή (δε γνωρίζουμε ακριβή χρονολογία)
• Ηλέκτρα του Ευριπίδη
• Ορέστης του Ευριπίδη
• Ηλέκτρα του Ρίχαρντ Στράους, λιμπρέτο του Ούγκο φον Χοφμενσταλ
• Ηλέκτρα του Ζιρωντού
• Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα του Ο'Νηλ
• Οι μύγες του Σαρτρ
• Η Κλυταιμνήστρα ή το έγκλημα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ
• Ηλέκτρα ή πέφτουν οι μάσκες της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ
• Κλυταιμνήστρα του Στάικου
• Γράμμα στον Ορέστη του Καμπανέλλη
• Ο Δείπνος του Καμπανέλλη
• Σειρά ποιημάτων-μονολόγων του Ρίτσου που κυκλοφορησε με τίτλο "Τέταρτη διάσταση"
• Θίασος ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Δείτε επίσης

• Ο αστεροειδής 130 Ηλέκτρα (130 Elektra), που ανακαλύφθηκε το 1873, πήρε το όνομά του από το μυθικό αυτό πρόσωπο.

Παραπομπές

1. «Orestes» (Ρωσικά)
2. Μήττα, Δήμητρα. «ΗΛΕΚΤΡΑ». Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα.

Βιβλιογραφία

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ηλέκτρα (μυθολογία)

Wikisource logo

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:   Ηλέκτρα (Σοφοκλή)

Wikisource logo

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:   Ηλέκτρα (Ευριπίδη)

• Παπαδημητρίου, Χρύσα. «Η πρόσληψη του μύθου της Ηλέκτρας στην νεότερη δραματουργία και ποίηση: Jean Giraudoux "Electre", Jean-Paul Sartre "Les Mouches", Marguerite Yourcenar "Electre ou La chute des masques", Γιάννης Ρίτσος "Τέταρτη Διάσταση".». Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ),2007. http://nemertes.lis.upatras.gr/dspace/bitstream/123456789/598/3/Nimertis_PapadimitriouChrysa.pdf.^{[νεκρός σύνδεσμος]}