Ειρήνη Γκίνη

Η Ειρήνη Γκίνη ή Μίρκα Γκίνοβα (σλαβομακεδόνικα: Мирка Гинова, 1916-1946) ήταν Σλαβομακεδόνισσα^[2][3] αντάρτισσα από την Ελλάδα που έδρασε κατά την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου ως μέλος του ΕΛΑΣ και αργότερα του ΝΟΦ. Ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε από το ελληνικό κράτος κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο.^[2]

Μίρκα Γκίνοβα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1916[1] Ξανθόγεια Πέλλας
Θάνατος	27  Ιουλίου 1946 Γιαννιτσά
Αιτία θανάτου	τραύμα από πυροβολισμό
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Εθνικότητα	Σλαβομακεδόνες
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Θρησκεία	Αθρησκία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά Σλαβομακεδονική
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αντάρτης
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Καταγωγή και δράση στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Προτομή της Γκίνη στο Μοναστήρι της Βόρειας Μακεδονίας.

Η Γκίνη καταγόταν από το Ρουσίλοβο (νυν Ξανθόγεια) του νομού Πέλλης^[4] και προερχόταν από φιλοβουλγαρική οικογένεια. Σπούδασε σε σχολή νηπιαγωγών της Καστοριάς, από όπου αποφοίτησε το 1936^[5] και ήταν νηπιαγωγός^[6] ή δασκάλα. Στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε μέλος εαμικών αντιστασιακών οργανώσεων, της ΟΚΝΕ και αργότερα του ΚΚΕ^[7], δρώντας στον νομό Πέλλας. Αντιθέτως, ορισμένοι συγγενείς της συνδέθηκαν με τη Βουλγαρική Λέσχη Θεσσαλονίκης^[5].

Μετακατοχική δράση

Στη συνέχεια η Γκίνη μετατέθηκε σε σχολείο της Άρνισσας, από όπου όμως αποπέμφθηκε κατηγορούμενη για ανάρμοστη ηθική συμπεριφορά. Παράλληλα, αντιμετώπιζε κατηγορίες για συμμετοχή στην εκτέλεση δύο ατόμων. Ακολούθως κατέφυγε στη Γιουγκοσλαβία και συγκεκριμένα στο έδαφος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας^[5], όπου αναδείχτηκε σε καθοδηγητικό στέλεχος του ΝΟΦ^[4], σλαβομακεδονικής εθνικιστικής οργάνωσης που ιδρύθηκε με υπόδειξη της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης και διεκδικούσε την απόσπαση ελληνικών εδαφών και τη δημιουργία της Μεγάλης Μακεδονίας στο πλαίσιο της Γιουγκοσλαβίας^[8]. Παράλληλα ήταν μέλος της «Αντιφασιστικής Ένωσης Γυναικών», οργάνωσης Σλαβομακεδόνων της Ελλάδας.^[4] Αιχμαλωτίστηκε από ελληνικές κυβερνητικές δυνάμεις τον Ιούλιο του 1946 μαζί με άλλους ένοπλους του ΝΟΦ και του ΚΚΕ.

Εκτέλεση και δημόσια μνήμη

Η Γκίνη καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο με την κατηγορία της συνωμοσίας για την απόσπαση ελληνικών εδαφών^[5]. Μαζί με άλλους έξι κομμουνιστές εκτελέστηκε από χωροφύλακες τα χαράματα της 26ης Ιουλίου του 1946 λίγο έξω από τα Γιαννιτσά.^[4][2]Ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.^[2] Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη με την πλειονότητα των διωχθέντων Σλαβομακεδόνων την περίοδο αυτή, η είδηση της καταδίκης και της εκτέλεσης της Γκίνη διαδόθηκε διεθνώς.^[9]

Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας η Γκίνη θεωρούνταν ηρωίδα του «εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στη Μακεδονία του Αιγαίου» και τη δεκαετία του 1960 είχε ονομαστεί προς τιμήν της ένα εργοστάσιο στα Σκόπια.^[10] Επιπλέον ο πολιτιστικός οργανισμός του δήμου Ντέμιρ Κάπιγια φέρει το όνομά της^[11], ενώ το 2006 στήθηκε προτομή της στο Μοναστήρι. Τον Ιανουάριο του 2019, κατά τη συζήτηση για τη συμφωνία των Πρεσπών, η αναφορά στο όνομα της Γκίνη έγινε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης εντός του Ελληνικού Κοινοβουλίου ανάμεσα στον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας και πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα και τον γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, Δημήτρη Κουτσούμπα.^[12]

Προσωπική ζωή

Η Γκίνη είχε αποκτήσει ένα τέκνο εκτός γάμου, το οποίο δεν επέζησε, ωστόσο αποτέλεσε την αφορμή για να διωχθεί από το σχολείο που υπηρετούσε στην Άρνισσα. Αργότερα, σύμφωνα με μια άποψη, συνδέθηκε ερωτικά με τον γραμματέα του ΝΟΦ Πέλλας^[5], Β. Αγιανόφσκι-Ότσε.

Παραπομπές

1. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20000728148. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουνίου 2022.
2. Vervenioti, Tassoula (2000). «Left-Wing Women between Politics and Family». Στο: Mazower, Mark. After the War was Over: Reconstructing the Family, Nation, and State in Greece, 1943-1960. Πρίνστον, NJ: Princeton University Press. σελ. 115.
3. Ηλίας Νικολακόπουλος (2005). «Ξαναδιαβάζοντας το «σχήμα του Εμφυλίου» [Αφιέρωμα στον Φίλιππο Ηλιού]». Τα Ιστορικά: 26. «Ακολούθησε δέκα μέρες άργότερα η ομαδική εκτέλεση επτά ατόμων στά Γιαννιτσά, μεταξύ τών οποίων ή Σλαβομακεδόνα δασκάλα Ειρήνη Γκίνη (Μίρκα Γκίνοβα), η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Ελλάδα μέ απόφαση ελληνικού δικαστηρίου.».
4. Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης (2002). «"Μοναρχοφασίστες" και σλαβομακεδόνες αγωνιστές: ιδεολογικές και άλλες βεντέτες στη Μακεδονία του Εμφυλίου Πολέμου». Ο εμφύλιος πόλεμος: Από τη Βάρκιζα στο Γράμμο Φεβρουάριος 1945-Αύγουστος 1949. Αθήνα: Θεμέλιο. σελ. 221.
5. Κολιόπουλος (1995). Β΄. σελ. 103-104.
6. «Οι πρώτες εκτελέσεις με το Γ` Ψήφισμα». Ριζοσπάστης. Κυριακή 28 Ιούλη 2002. http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1360158. Ανακτήθηκε στις 25/5/2016.
7. «Mirka Ginova From: For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters, ανακτήθηκε στις 25/5/2016». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016.
8. Σφέτας, Σπυρίδων (1996). «Ανεπιθύμητοι σύμμαχοι και ανεξέλεγκτοι αντίπαλοι. Οι σχέσεις ΚΚΕ και NOF στη διάρκεια του εμφυλίου (1946-1949)». Βαλκανικά Σύμμεικτα (ΙΜΧΑ) 8: 215-219. https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ValkanikaSymmeikta/article/view/365/372.
9. Κολιόπουλος, Ιωάννης Σ. (1995). Λεηλασία Φρονημάτων: Το Μακεδονικό ζήτημα στην περίοδο του Εμφυλίου πολέμου (1945-1949) στη Δυτική Μακεδονία. Β΄. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. σελίδες 240–1.
10. Κωνσταντίνος Κατσάνος (2012). Το Μακεδονικό Ζήτημα στο πλαίσιο των ελληνογιουγκοσλαβικών σχέσεων (1950-1967). Διδακτορική Διατριβή (PDF). Θεσσαλονίκη. σελ. 250.
11. «House of Culture "Mirka Ginova" – Demir Kapija». ssmedia.mk (στα Αγγλικά). Opstina Demir Kapija. 10 Απριλίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020.
12. Σταυρόπουλος, Λάμπρος (27 Ιανουαρίου 2019). «Η Μίρκα και ο εμφύλιος ΚΚΕ- ΣΥριζα». tovima.gr. Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Mirka Ginova στο Wikimedia Commons