Η ακτινοβολία Χόκινγκ είναι ακτινοβολία που εικάζεται ότι εκπέμπεται από μελανά σώματα που θεωρείται ότι απελευθερώνεται από μαύρες τρύπες, λόγω των κβαντικών επιδράσεων. Το όνομά της έλαβε από τον το όνομα του Βρετανού φυσικού Στήβεν Χόκινγκ, ο οποίος ανέπτυξε πρώτος την σχετική θεωρία για την ύπαρξή της το 1974.
Η ακτινοβολία Hawking μειώνει τη μάζα και την περιστροφική ενέργεια των μαύρων τρυπών και επομένως θεωρείται επίσης ότι προκαλεί εξάτμιση της μαύρης τρύπας. Εξαιτίας αυτού, οι μαύρες τρύπες που δεν αποκτούν μάζα με άλλα μέσα, αναμένεται να συρρικνωθούν και τελικά να εξαφανιστούν, πιθανότατα με μια τεράστια τελική έκρηξη. Για όλες εκτός από τις μικρότερες μαύρες τρύπες, η διαδικασία αυτής της συρρίκνωσης θα συνέβαινε με εξαιρετικά βραδύ ρυθμό. Η θερμοκρασία της ακτινοβολίας είναι αντιστρόφως ανάλογη με τη μάζα της μαύρης τρύπας, επομένως οι μικροσκοπικές μαύρες τρύπες προβλέπεται να είναι μεγαλύτεροι εκπομποί ακτινοβολίας από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες και θα πρέπει να διαχέονται γρηγορότερα.[1]
- Hawking, Stephen W. (1974). «Black hole explosions?». Nature 248 (5443): 30–31. doi:10.1038/248030a0. Bibcode: 1974Natur.248...30H. → Hawking's first article on the topic
- Page, Don N. (1976). «Particle emission rates from a black hole: Massless particles from an uncharged, nonrotating hole». Physical Review D 13 (2): 198–206. doi:10.1103/PhysRevD.13.198. Bibcode: 1976PhRvD..13..198P. → first detailed studies of the evaporation mechanism
- Carr, Bernard J.; Hawking, Stephen W. (1974). «Black holes in the early universe». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 168 (2): 399–415. doi:10.1093/mnras/168.2.399. Bibcode: 1974MNRAS.168..399C. https://archive.org/details/sim_monthly-notices-of-the-royal-astronomical-society_1974-08_168_2/page/399. → links between primordial black holes and the early universe
- Barrau, Aurélien (2002). «Antiprotons from primordial black holes». Astronomy & Astrophysics 388 (2): 676–687. doi:10.1051/0004-6361:20020313. Bibcode: 2002A&A...388..676B.
- Barrau, Aurélien (2003). «Antideuterons as a probe of primordial black holes». Astronomy & Astrophysics 398 (2): 403–410. doi:10.1051/0004-6361:20021588. Bibcode: 2003A&A...398..403B.
- Barrau, Aurélien; Féron, Chloé; Grain, Julien (2005). «Astrophysical Production of Microscopic Black Holes in a Low-Planck-Scale World». The Astrophysical Journal 630 (2): 1015–1019. doi:10.1086/432033. Bibcode: 2005ApJ...630.1015B. → experimental searches for primordial black holes thanks to the emitted antimatter.
- Barrau, Aurélien; Boudoul, Gaëlle (2002). «Some aspects of primordial black hole physics → cosmology with primordial black holes.». .
- Barrau, Aurélien; Grain, Julien; Alexeyev, Stanislav O. (2004). «Gauss–Bonnet black holes at the LHC: beyond the dimensionality of space». Physics Letters B 584 (1–2): 114–122. doi:10.1016/j.physletb.2004.01.019. Bibcode: 2004PhLB..584..114B. → searches for new physics (quantum gravity) with primordial black holes.
- Kanti, Panagiota (2004). «Black Holes in Theories with Large Extra Dimensions: a Review». International Journal of Modern Physics A 19 (29): 4899–4951. doi:10.1142/S0217751X04018324. Bibcode: 2004IJMPA..19.4899K. → evaporating black holes and extra-dimensions.
- Ida, Daisuke; Oda, Kin'ya; Park, Seong-chan (2003). «Rotating black holes at future colliders: Greybody factors for brane fields». Physical Review D 67 (6): 064025. doi:10.1103/PhysRevD.67.064025. Bibcode: 2003PhRvD..67f4025I.
- Ida, Daisuke; Oda, Kin'ya; Park, Seong-chan (2005). «Rotating black holes at future colliders. II. Anisotropic scalar field emission». Physical Review D 71 (12): 124039. doi:10.1103/PhysRevD.71.124039. Bibcode: 2005PhRvD..71l4039I.
- Ida, Daisuke; Oda, Kin'ya; Park, Seong-chan (2006). «Rotating Black Holes at Future Colliders. III. Determination of Black Hole Evolution». Physical Review D 73 (12): 124022. doi:10.1103/PhysRevD.73.124022. Bibcode: 2006PhRvD..73l4022I. → determination of black hole's life and extra dimensions.
- Nicolaevici, Nistor (2003). «Blackbody spectrum from accelerated mirrors with asymptotically inertial trajectories». Journal of Physics A 36 (27): 7667–7677. doi:10.1088/0305-4470/36/27/317. Bibcode: 2003JPhA...36.7667N. → consistent derivation of the Hawking radiation in the Fulling–Davies mirror model.
- Smolin, Lee (November 2006). «Quantum gravity faces reality». Physics Today 59 (11): 44–48. doi:10.1063/1.2435646. Bibcode: 2006PhT....59k..44S. http://www.physicstoday.org/vol-59/iss-11/pdf/vol59no11p44_48.pdf. consists of the recent developments and predictions of loop quantum gravity about gravity in small scales including the deviation from Hawking radiation effect by Mohammad H. Ansari.
- Ansari, Mohammad H. (2007). «Spectroscopy of a canonically quantized horizon». Nuclear Physics B 783 (3): 179–212. doi:10.1016/j.nuclphysb.2007.01.009. Bibcode: 2007NuPhB.783..179A. → studies the deviation of a loop quantized black hole from Hawking radiation. A novel observable quantum effect of black hole quantization is introduced.
- Shapiro, Stuart L.· Teukolsky, Saul A. (1983). Black Holes, White Dwarfs, and Neutron Stars: The Physics of Compact Objects. Wiley-Interscience. σελ. 366. ISBN 978-0-471-87316-7. → Hawking radiation evaporation formula derivation.
- Leonhardt, Ulf; Maia, Clovis; Schuetzhold, Ralf (2010). «Focus on Classical and Quantum Analogs for Gravitational Phenomena and Related Effects». New Journal of Physics 14 (10): 105032. doi:10.1088/1367-2630/14/10/105032. Bibcode: 2012NJPh...14j5032L.